وظیفه صداوسیما آشنایی مردم با مسائل حقوقی است / طبق ماده 44 قانون برنامه سازی رسانه ملی

حقوق و آگاهی از مسائل حقوقی در جامعه از الزامات این روزهای مردم است. اگرچنانچه به تاثیر رسانه در آگاهی های حقوقی افراد اهمیت داده شود، می توان تا حد زیادی از بروز مشکلات و مسائل حقوقی مردم جلوگیری کرد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، همواره راجع به نقش و کارکرد رسانه در موضوعات مختلف بحث های جدی وجود داشته که امروزه با توجه به گسترده شدن دامنه ی حضور رسانه ها در زندگی مردم در جوامع مختلف نقش این پدیده به مراتب از گذشته پررنگ تر شده است. علاوه بر این توجه به ابعاد حقوقی مسائل رسانه ای نیز موضوعی حائز اهمیت است.

در این زمینه گفت و گویی با محمد آدمی، مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل حقوقی و رسانه که در این موضوعات سال هاست مشغول فعالیت می باشند، گفت و گویی داشتیم.

امروزه بخشی از دنیای رسانه ها شده ایم

محمد آدمی، کارشناس مسائل حقوقی به خبرنگار اجتماعی رکنا اظهار داشت: در ابتدا شاید لازم باشد تعریفی کوتاه از رسانه داشته باشیم، رسانه به معنای هر وسیله ای است که پیامی را می رساند و انحصاری در رسانه ی ملی ندارد و هر انسانی می تواند یک رسانه باشد، البته مهم ترین رسانه در حال حاضر، فضای مجازی و و وسیع ترین رسانه، رسانه ملی است.

امروزه دیگر رسانه ها بخشی از دنیای ما نیستند و این ما هستیم که بخشی از دنیای رسانه ها شده ایم و همانند گذشته دیگر معیار سواد و دانایی افراد، خواندن و نوشتن نیست بلکه امروزه سواد رسانه ای، عنصر بزرگی برای مرز سواد یا بی سوادی افراد است.

نقش رسانه ها در کاهش آسیب های اجتماعی بیش از پیش شده است

آدمی در ادامه گفت: رسانه ها به دلیل کارکردهای فراوانی که دارند مثل آموزش، سرگرمی، اطلاع رسانی و... می توانند اثرات متفاوتی ازخودشان به جای گذارند. رسانه در این فضا می تواند مانند شمشیری دو لبه عمل کند، رسانه از طرفی با استفاده از ظرفیت های اطلاع رسانی، آگاه سازی عمومی، آموزش و پیشگیری و... از بروز ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی جلوگیری کند و از طرفی دیگر با بررسی کارکردهای منفی نظیر گسترش خشونت، عادی سازی رفتارهای نابهنجار، اشاعه فحشاء و... به آسیب های موجود در این فضا دامن بزند. امروزه با توجه به گستردگی جوامع و افزایش آسیب های اجتماعی نظیر بیکاری، اعتیاد، خشونت، انواع بزهکاری، کودکان کار، فساد، فحشاء و...، بحث پیشگیری و کاهش آثار آسیب های اجتماعی بیش از پیش پررنگ تر شده است و با توجه به این که عصر امروز تحت عنوان عصر ارتباطات نام گذاری شده، تاثیر و نقش رسانه ها در بحث کاهش آثار و آسیب های اجتماعی بیشتر از گذشته احساس می گردد.

رسانه، کامل ترین ابزار برای پیشگیری از ناهنجاری اجتماعی

این مدرس دانشگاه در خصوص نقش پیشگیری آسیب های اجتماعی در رسانه ها تاکید کرد: در بحث پیشگیری، مطالب متعددی وجود دارد اما در تعریف اصلی این مفهوم باید این طور بیان داشت که پیشگیری به مجموع فعالیت ها و اقدامات غیر قهرآمیزی گفته می شود که هدف اصلی آن مهار بزهکاری و کاهش احتمال جرم دانسته شده است و اساساً ویژگی های اصلی این تعریف غیر قهر آمیز بودن، اثر گذاری کلان و بعد جمعی داشتن و اجتماعی بودن آن است، در نگاهی کلان، تمامی این ویژگی ها با ابزار و رویکرد رسانه قابلیت اعمال و اجرا دارد و به تعبیر صحیح تر، کامل ترین ابزار برای کاهش آثار و پیشگری از ناهنجاری های اجتماعی و جرائم، ابزار رسانه است.

لزوم افزایش سواد رسانه ای در جامعه

محمد آدمی با تاکید بر لزوم افزایش سواد رسانه ای ابراز داشت: امروزه شاهد این هستیم که به راحتی و با انتشار یک عکس و متن کوتاه، موجی وسیع در جامعه شکل می گیرد، در این شرایط می توان با هدف گذاری و هوشمندی دقیق این موج را در خدمت کاهش آسیب های اجتماعی به کار گرفت. با این حال ظرفیت عظیم رسانه ها نه تنها در راستای پیشگیری و کاهش آثار جرائم اتفاق نمی افتد، بلکه در جهت افزایش ناهنجاری ها و تنش های اجتماعی به صورت مستقیم و غیر مستقیم ایفای نقش می کنند، علاوه بر این هر روز شاهد افزایش حجم چالش ها و تنش ها هستیم. با این حال دراین زمینه نیاز به آموزش مسائل مختلفی همچون سواد رسانه ای و برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح در راستای تولید محتوا و نظارت بر آن داریم.

اصلی ترین کارکرد رسانه در انواع پیشگیری هم به نوع اولیه و ثانویه آن باز می گردد. یعنی هم می تواند برای اقشار مختلف و عموم مردم به خصوص خانواده ها و هم برای اقشار آسیب پذیر و گروه های مختلف در معرض خطر و بزهکاری اثر گذاری کلان داشته باشد.

طبق قانون وظیفه صداوسیما، آشنایی مردم با مسائل حقوقی است

آدمی ادامه داد: با نگاهی به زمینه های قانونی ظرفیت های رسانه در خصوص کاهش آسیب های اجتماعی، با توجه به اصل 3 قانون اساسی که بالا بودن سطح آگاهی های عمومی در همه ی زمینه ها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه های گروهی و دیگر وسایل تاکید شده است به ظرفیت قانونی این پدیده و اهمیت این موضوع اشاره می کند.

هم چینن با توجه به ماده 44 قانون خط و مشی اصول و برنامه های سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب 1361 یکی از نقش ها و وظایف اصلی صدا و سیما را آموزش عمومی جهت آشنایی مردم با حقوق فردی و اجتماعی و قانون اساسی و قوانین مدنی و جزایی کشور دانسته است.

در رسانه های رسمی و غیررسمی به مسائل حقوقی دقت کافی نمی شود

این کارشناس حقوقی گفت: به نظر می رسد یکی از اصلی ترین موضوعات و نکات در راستای وظایف رسانه های جمعی به خصوص صدا و سیما، تولید و ساخت یک محتوای حقوقی-اجتماعی تاثیرگذار و کاملا علمی منطبق با نیاز های روزمره مردم است که بتواند به رشد سطح آگاهی های عمومی بیانجامد و علاوه بر آن به پیشگیری از آسیب های اجتماعی کمک کند و بار بسیاری از مجموعه های حاکمیتی سبک گردد.

لازم به ذکر است که متاسفانه در سال های اخیر در تولید محتواهای رسانه ای به اهمیت تحقیق در تبیین مسائل حقوقی و اجتماعی در رسانه های رسمی و حقوقی دقت لازم صورت نگرفته است. علاوه بر این تبیین و پیوند مسائل حقوقی با موضوعات مختلف، سرشار از اشتباهات و نواقص متععد بوده است و عملاً نتایج معکوس و منفی بر جای گذاشته است، نمونه ی آن هم تولید بسیاری از فیلم ها و تولیدات با اشتباهات فاحش حقوقی است و ما در این زمینه به یک برنامه اجتماعی-حقوقی قوی، مستقل و کاملاً علمی نیازمندیم.

چه اشکالی دارد برنامه ای مثل خندوانه با محوریت مسائل حقوقی داشته باشیم؟

محمد آدمی در لزوم داشتن برنامه هایی با محوریت آموزش های حقوقی در رسانه ها افزود: چه اشکالی دارد که برنامه ای تلوزیونی شبیه به ماه عسل اما با رویکرد حقوقی اجتماعی داشته باشیم؟ یا یک خندوانه حقوقی بسازیم؟ چه بسا با این نگاه و رویکرد، بسیاری از چالش ها و مشکلات توسط خود رسانه ها حل و مرتفع گردد و بهترین و کامل ترین نوع پیشگیری رقم بخورد. می توان با فرهنگ سازی های حقوقی و هم چنین بسیاری از ارزش ها و موضوعات اخلاقی و فرهنگی مثل بخشش، گذشت، همدلی، خدمت به هم نوع و... در مقابل بی ارزشی ها و رذیلت های اخلاقی را ایستاد و با توجه به ابعاد مختلف بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بسیاری از موارد مطرح شده توسط رهبر معظم انقلاب بازتبیین شود و نسبت آن با مسائل حقوقی و اجتماعی مورد بررسی بیشتری قرار بگیرد.

در کشورهای پیشرفته، در کنار برنامه های تفریحی، به موضوعات حقوقی اشاره می کنند

آدمی در پایان با اشاره به لزوم فرهنگ سازی آشنایی مردم با مسائل حقوقی گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا که از نظام حقوقی پیشرفته ای برخوردار هستند و حجم چالش های آنان بسیار کم است، شاهد این هستیم که در ذیل برنامه هایی با موضوعات سرگرمی و تفریحی که از رسانه های رسمی شان پخش می گردد، همواره به طور صحیح و غیرمستقیم به موضوعات اجتماعی و حقوقی اشاره می شود، این نکته باعث پیشگیری و کاهش بسیاری از آسیب های اجتماعی می شود.

همچنین در کنار این پرداخت غیر مستقیم در تولیدات رسانه ای بین المللی، شاهد تولیدات تخصصی و با هدف گذاری و تمرکز بر روی افزایش سطح آگاهی های عمومی، کاهش آثار ناهنجاری ها و پیشگیری هستیم که در بسیاری از موارد همین تولیدات به کاهش حجم بسیاری از آسیب ها منجر می شود.

نکته ی بسیار مهم در تولیدات رسانه ای به خصوص در زمینه های حقوقی-اجتماعی، اهمیت توجه به اقشار مختلف و گروه های سنی است که متناسب با ویژگی های هر گروه، روند تولید و انتقال محتوا رقم بخورد تا بتوان نتایج بهتری برای اهداف مد نظر در زمینه پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی برداشت کرد.  آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.