ترفند سیاستمداران برای کنترل مردم/ رواج بی مسئولیتی و دور شدن از تفکر عمیق

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، با فاصله گرفتن افراد جامعه از نظر طبقاتی با یکدیگر و مشکلاتی که در بین افراد جامعه به واسطه این موضوع رخ می دهد، نظام ارزشی و هنجاری افراد تحت تاثیر قرار گرفته و به نظر می رسد در نظام تعلیم و تربیت و سیاست های کلی پرورش افراد جامعه باید نگاه عمیق تر و انتقادی تری اعمال شود.

علی انتظاری، استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با اختلاف طبقاتی و نتایج منفی آن در سطح جامعه به خبرنگار اجتماعی رکنا اظهار داشت: این موضوع از دیرباز مورد توجه بوده و مسئله تازه ای به شمار نمی رود. اکنون با توجه به تورم های اقتصادی و مشکلات معیشتی، اختلافات طبقاتی در جامعه به وجود آمده که مسئولیت بخشی از آن ها بر عهده پی جویی های برخی نیروهای معاند و بیگانه است، بنابراین وضعیت الگوها و فاصله های طبقاتی طی امروز و دیروز اتفاق نیوفتاده و نوسانات اقتصادی و اقدامات خصمانه گروه های معاند این وضعیت را به وجود آورده است. وقتی شرایط ایجاب می کند که با محدودیت منابع و کار مواجه شویم و دولت نیز حمایت به خصوصی از جامعه به عمل نیاورد با فاصله های طبقاتی و اجتماعی البته نه به معنای فاصله گذاری اجتماعی حاصل از کرونا مواجه خواهیم شد.

دولت و صداوسیما گفتمانی دستوری با مردم دارند

انتظاری با تاکید بر اینکه به جای توجه به فاصله طبقاتی و مشکلات ناشی از آن می توان ابتدا به عملکرد مسئولین در جامعه تمرکز کرد، افزود: اکنون رفتار و کردار دولت و همه دستگاه های مسئول در موضوع مقابله با کرونا گفتمانی پزشکی، پلیسی، قانونی و حقوقی است، در حالی که جای گفتمان اجتماعی که از همه این موارد کم هزینه تر است خالی است، حتی در تبلیغات صداوسیما هم گفتمان اجتماعی دیده نمی شود، به گونه ای که مدام به مردم با حالت دستوری می گوییم ماسک بزنید، بیرون نروید و... در حالی که باید از یکسری ترفندها استفاده و ریشه یابی کرد که چرا مردم ماسک نمی زنند؟ بهتر است ابتدا به مسائل عمقی و ریشه ای جامعه توجه و سپس به موضوعات همیشه در دسترسی مثل اختلافات طبقاتی رسیدگی کرد. البته این جای شبهه نیست که هر یک از موضوعات اجتماعی دارای هنجارو ارزش های خاص خود هستند و در اثر فقر و استضعاف جامعه ممکن است التزام افراد به آن ها کم شود. بنابراین وقتی اوضاع اقتصادی یک جامعه نامطلوب باشد، قشر مرفه جامعه به دلیل استعلا و قشر ضعیف جامعه، به خصوص حاشیه نشینان و مهاجرین التزام شان به هنجارها تنزل یافته و به طبع آن کج روی های مختلف اجتماعی رخ می دهد.

از عمق به سطح کشاندن درخواست های اجتماعی

انتظاری با تاکید بر اینکه ذهنیت مردم از واقعیات مهم تر از واقعیات هستند، ابراز داشت: اینکه بگوییم در جامعه اختلاف طبقاتی وجود دارد یک موضوع و موضوع مهم تر از آن ذهنیتی است که مردم نسبت به اختلاف طبقاتی پیدا می کنند که بخشی از این مسئله را رسانه ها به جامعه القا می کنند و نقش برساخت را در این حوزه ایفا می کنند. اگر بخواهیم به عنوان یک مثال این موضوع را پیگیری کنیم می توانیم به موضوع استادیوم رفتن بانوان اشاره کنیم، اکنون مسئله زنان استادیوم رفتن نیست ولی رسانه ها به گونه ای اخبار استادیوم رفتن خانم ها را پوشش می دهند و جلوه می دهند که گویی مهمترین اتفاق در حوزه زنان همین موضوع است .واقعیت این است که مسائل زنان مسائلی ریشه ای تر است.

بحث عمیق در جامعه جریان ندارد

این جامعه شناس در مورد توجه مردم در رسانه های اجتماعی به برخی مطالب حاشیه ای و اخبار هنرمندان و... گفت: در جامعه اتفاقاتی باعث می شود که جلوی تعمیق فکری مردم گرفته شود، این اتفاقات شامل درگیری مردم در روزمرگی و نوسانات اقتصادی و شرایط مختلف می شود که باعث می گردد به مسائل گوناگون عمیق تر توجه نکنند، این مسائل هم به زمینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه بستگی دارد، بنابراین مجموعه ای از شرایط باعث می شود که مردم به این مسائل حاشیه ای توجه کنند. در حال حاضر وقتی عده ای از مردم دور یکدیگر جمع می شوند و برای تفریح با هم گپ می زنند بحث های عمیقی جریان ندارد و بیشتر به موضوعات مربوط به فیلم ها و بازیگران و امثالهم می پردازند، بنابراین چون مجلس این افراد تفننی است نتیجه حرف هایشان نیز مواد تفننی که توسط سلبریتی ها و هنرمندان صادر می شود خواهد بود. بنابراین جامعه طوری تربیت شده است که نه تفکر انتقادی دارد و نه روی موضوعات مختلف عمیق می شود، علاوه بر این ها کسی هم از جامعه چنین چیزی را مطالبه نکرده، نه در آموزش، نه در خانواده و نه در هیچ نهاد دیگری از افراد داشتن تفکر انتقادی و عمیق را نخواسته اند. اکنون اگر در خیابان قدم بزنیم، خواهیم دید که چند کتاب فروشی دارای مشتری است و چند کتاب فروشی این گونه نیست، درحالی که فروشگاه های عرضه کننده مواد آرایشی و زیبایی، پوشاک و سرگرمی پر از خریدار هستند. این مورد به نظام ارزشی بر میگردد که طی سالیان سال مردم بر اثر آن پرورش پیدا کرده اند.

افراد را تخصص گرا تربیت نمی کنیم

علی انتظاری با اشاره به این که شخصیت مطلوب ایرانی ها شخصیتی است که همه چیزدان باشد، ادامه داد: شخصیت مطلوب ایرانی ها شخصیتی است که همه چیز می داند اما تقریباً از هیچ چیز ،نمی داند، اکنون نگاه تخصصی در کشور وجود ندارد، افرادی هستند که در مورد موضوعات هسته ای، جنگ، اقتصاد، استخراج نفت، ورزش، سرما، کرونا و...اظهار نظر می کنند و همه چیز را می دانند و این نشانه همان شخصیت مطلوب ایرانی هاست. اگر نظام ارزشی ما به سمتی پیش می رفت که افراد را تخصص گرا تربیت می کرد و به کسانی که در مورد همه چیز صحبت می کردند انتقاد می کرد که منبع موثق برای حرف هایشان بیاورند، چنین الگو وشخصیت مطلوبی در ایرانی ها شکل نمی گرفت. البته این موضوع فقط در افراد عامه وجود ندارد و مسئولین نیز به همین منوال رفتار می کند، اکنون باید ببینید که دولت چقدر به دانشگاه ها پول داده تا در خصوص معضل کرونا و حل آن تحقیق کنند؟ اگر هم داده باشند آن قدر ناچیز است که حقیقتاً به حساب نمی آید، الان هزینه هایی که بیماری کرونا به دوش کشور گذاشته بسیار زیاد است اما واقعیت این است که دولت و مسئولین مربوطه قصد ندارند با مطالعات تخصصی و سپردن کار به افراد متخصص به حل این مشکل بپردازند و جلوی خسارات را بگیرند. مثلاً در خصوص تصویب برجام نیز باید ببینیم که چقدر مطالعات تخصصی در این رابطه صورت گرفته؟

جامعه منتقد عمیق و متفکر ندارد

انتظاری با اشاره به اینکه مردم از رفتار مسئولین الگو می پذیرند افزود: تا زمانی که ساختار دولت، ساختاری دانش بنیان و حکمت بنیان نباشد مشکلات ادامه دار خواهد بود و نمی توان از مردم انتظار داشت تا در مواجهه با مسائل نگاهی انتقادی، عمیق و تخصصی داشته باشند. در این بین لازم است بگوییم که نظام تعلیم وتربیت ما نیز نظامی انتقادی ندارد، بلکه دارای نظامی القایی است، وقتی یک فرد را به صورت غیرانتقادی پرورش می دهیم، در آینده نیز نمی توان انتظار داشته باشیم که فردی منتقد و عمیق تحویل جامعه داده باشیم، بلکه فردی در جامعه حضور یافته که بر اساس احساسات تصمیم گیری و انتخاب می کند. این مورد در سبک زندگی هم جریان می یابد و باید گفت که در همه نقاط دنیا چنین وضعی حاکم است، زیرا دولت ها مایل اند با پرورش چنین افراد بی مسئولیتی، هرگونه که می خواهند آن ها را هدایت کنند.   آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.

خبرنگار: مهدی برازنده