مجتبی مظلوم، روانشناس بالینی در گفت و گو با رکنا:
کودکان خانواده های پر محبت کمتر بزهکار می شوند / مهربانی والدین با کارهای بد کودکان کمتر نشود
رکنا: والدینی که با فرزندان خود ارتباط سردی دارند و به برآوردهشدن نیازهای عاطفی آنان توجهی نمیکنند نمیدانند چه سرنوشت تلخی را برای کانون خانواده رقم میزنند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، گاهی این بیتوجهی والدین به خاطر مشغله زیادی است که آنها را درگیر خود میکند و گاه برخی از والدین پولدار با تصور اینکه پول همه چیز است و میتوانند جای خالی محبت را با دادن پول زیاد به بچههایشان پرکنند هیچ توجهی به خلأهای عاطفی فرزندانشان نمیکنند و در واقع آنها را به سوی برخی نابهنجاریهای اجتماعی و دوستیهای خیابانی که محبت را در آن جستوجو میکنند، سوق میدهند.
کارشناسان حوزه روانشناسی معتقدند نوع ارتباط والدین با کودک و نحوه تعامل آنها زنگ هشداری است که باید آن را جدی گرفت زیرا اگر این ارتباط به درستی صورت نگیرد به تدریج والدین را از بچهها جدا میکند.
ارتباط با والدین و اثر آن بر خلق و شخصیت عاطفی
مجتبی مظلوم، روانشناس بالینی درباره خلأهای عاطفی در خانوادههایی که مسائل مالی مهمتر از مسائل عاطفی است، به خبرنگار رکنا میگوید: از مهمترین عواملی که بر شخصیت انسان اثر میگذارد میتوان نحوه ارتباط وی با والدین را بیان کرد. ارتباط و دلبستگی والد و فرزند تأثیر بسیاری بر خلق و شخصیت فرزند میگذارد. در خانوادههایی که والدین بیشترین توجه خود را بر نیازهای اقتصادی و مادی فرزندان میگذارند و از سایر نیازهای آنها غفلت میکنند نخستین مسالهای که تحت تاثیر قرار میگیرد ارتباط آنها با فرزندانشان است که به وابستگی فرزندان به والدین خدشه وارد میشود.
نیازهای روحی و روانی فرزندان از یاد نرود
فرزندان نیاز دارند علاوه بر نیازهای مادی به نیازهای روحی و روانی آنها نیز توجه شود. آنها دوست دارند، دیده شوند حرفهای آنها شنیده شود، در مواقع مختلف از آنها نظرخواهی شود و به نظرات آنها اهمیت داده شود زیرا نیازهای روحی و روانی فرزندان در بسیاری موارد مهمتر از نیازهای جسمانی آنهاست و همچنین تأثیراتی که این نیازها بر رفتار و شخصیت آنها میگذارد بسیار عمیقتر است.
نیاز کودک به محبت بدون قید و شرط والدین
وی ادامه میدهد: نیازهای عاطفی که از نیازهای روحی و روانی فرزندان به شمار میرود مستقیما نوع دلبستگی در کودک را تعیین میکند. کودک نیاز دارد که بداند و مطمئن شود پدر و مادرش بدون قید و شرط او را دوست دارند و خطر از دست دادن محبت والدین وی را تهدید نمیکند. این اطمینان خاطر که سبک دلبستگی ایمن نام دارد در دوره کودکی هنگامی به وجود میآید که محبت والدین با شرایط مختلف و متفاوت به کودک دستخوش تغییر نشود، ثبات والدین در برآورده ساختن نیازهای عاطفی فرزندان باعث ایجاد و اطمینان و ایمنی خاطر آنها میشود. بر اساس تحقیقات انجام شده، چنین کودکانی با سبک دلبستگی ایمن در آینده، از شخصیت سالمتری برخوردار بوده و کمتر از سایر افراد به سمت جرم و بزهکاری تمایل نشان میدهند و نیز کمتر از دیگران دچار برخی اختلالات روانی و شخصیتی میشوند.
نبود عاطفی خانوادگی آغاز ایجاد افسردگی
روابط عاطفی ناکافی یا ناسالم در یک خانواده میتواند منجر به ایجاد افسردگی، اعتماد به نفس پایین و گوشهگیری در کودکان شود. چنین کودکانی در منزل معمولا بیشتر وقت خود را در گوشهای دور از والدین و سایر اعضای خانواده میگذرانند، به دنیای تخیلی خویش پناه میبرند و تا حد امکان با دیگران تعامل برقرار نمیکنند. آنها در نوجوانی و بزرگسالی بیشتر به سمت گروههای همسان گرایش مییابند و در نتیجه بیشتر در معرض انحرافات اجتماعی قرار میگیرند. گاهی اوقات که والدین به صورت ناخواسته خانواده را دچار چنین وضعی میکنند؛ یا از عواقب چنین بیتوجهی بیاطلاع هستند یا اینکه به علت مشغلههای روزمره فراوان و گرفتاریهای شغلی و ساعات کاری طولانیمدت مجبور به عدم تعامل و دوری از فرزندانشان میشوند. از آنجا که خردسالان نمیتوانند چنین شرایطی را به خوبی یک فرد بزرگسال درک کنند و بپذیرند چنین موقعیتی را بیتوجهی و نادیده گرفتهشدن تلقی میکنند. والدینی که به نیازهای مالی و مادی بیش از نیازهای عاطفی اهمیت داده و رسیدگی میکنند در واقع زنگ خطری را برای دور شدن از فرزندانشان به صدا درمیآورند.
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه این قبیل معضلات هم در خانوادههای مرفه و هم غیرمرفه مشاهده میشود، اظهار داشت: در خانوادههای مرفه از آن جهت که برخی از والدین اولویت مهم و اساسی خود را بر مبنای مسائل اقتصادی پایهگذاری کردهاند و تمام هم و غم خود را در برآوردن نیازهای اقتصادی فرزندانشان و به وجود آوردن محیطی فراهم و بدون کمبودهای مادی صرف کردهاند در نتیجه خود به خود از ایجاد یک رابطه عاطفی ایمن و پایدار با فرزندانشان غافل میشوند.
در برخی خانوادههای غیرمرفه نیز چنین معضلاتی مشاهده میشود. چنین والدینی برای برطرف کردن نیازهای اقتصادی در خانواده مجبورند مشاغل متعددی داشته باشند یا اینکه در چندین شیفتکاری مشغول باشند، چرا که اگر چنین نکنند چرخ اقتصادی خانواده از حرکت میایستد. همین امر متاسفانه باعث غفلت آنها از عواطف و دلبستگی فرزندانشان میشود و خسارت جبرانناپذیری را به بار خواهد آورد.
محبت والدین با کارهای بد کودکان کمتر نشود
با علم به اینکه در برخی موارد والدین چارهای جز داشتن ساعات کاری طولانی ندارند در امر دلبستگی مساله مورد تاکید و مهم داشتن احساس ایمنی از طرف فرزند است. در واقع صرف گذراندن وقتهای طولانیمدت با کودک ایجاد و احساس ایمنی و اطمینان عاطفی نمیکند. چهبسا والدینی که وقتهای بسیاری را صرف کودکان خود میکنند اما از برقراری یک رابطه دلبسته ایمن و پایدار ناتوانند. چنین اطمینانی در رابطه عاطفی زمانی ایجاد خواهد شد که کودک در مورد از دست ندادن محبت والدین اطمینان حاصل کند و این اطمینان زمانی حاصل خواهد شد که محبت والدین بیقید و شرط باشد یا به عبارت دیگر به صورت معامله نباشد. یعنی کودک اطمینان حاصل کند که والدین او را دوست دارند نه به خاطر اینکه کارهای مطلوب و خوب انجام میدهد بلکه به این دلیل که فرزند آنهاست. والدین باید به فرزند خود اطمینان عملی دهند که آنها را در نهایت محبت دوست دارند و این دوست داشتن با کارهای خوب کودک بیشتر نمیشود و با کارهای بد وی کمتر نخواهدشد.
ارسال نظر