آلودگی هوای تهران برنامه ملی می خواهد

برخی از نمایندگان محیط زیست همچون فریده اولاد قباد، عضو فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس معتقد است که رفع این معضل چه در بحث سوخت خودروها و چه در نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی شهر نیاز به یک برنامه ملی دارد. برخی هم مثل علی محمد شاعری، عضو هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی معتقد است که آلودگی هوا و مقابله با آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیست باید اولویت نخست مردم و مسئولان باشد، چرا که هیچ عنصری مثل هوا برای انسان و سایر موجودات زنده حیاتی نیست اما متأسفانه به‌دلیل عدم رعایت استانداردهای زندگی در تهران پدیده‌ای به‌ نام آلودگی هوا رخ داده که موجب شده سلامتی Health شهروندان به مخاطره بیفتد.

وی می‌افزاید: یکی از علل مهم آلودگی هوا ناشی از تردد خودروهاست، در حال حاضر 70 درصد آلودگی هوا مختص خودرو‌ها و 30 درصد آن به سایر منابع مثل کارخانجات و واحدهای صنعتی و غیره بستگی دارد.

وی به تجارب موفق کشورهای دیگر در خصوص مقابله با آلودگی هوا اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: سال گذشته قانون Law مقابله با آلودگی هوا در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که در صورت اجرای همه مفاد این قانون جامع می‌توان شاهد کاهش آلودگی هوا بود.

شاعری در ادامه به‌ مهم‌ترین اقداماتی که باید برای رفع آلودگی هوا انجام شود اشاره می‌کند و می‌گوید: توسعه حمل و نقل عمومی که در قانون مقابله با آلودگی هوا نیز پیش‌بینی شده است یکی از اقدامات ضروری است که در همه دنیا ثابت شده است. به نظر می‌رسد باید سهم جابه‌جایی مسافر توسط حمل و نقل عمومی از 55 درصد کنونی به حداقل 70 درصد برسد، چرا که در دنیا سهم حمل ونقل عمومی سهم قابل قبولی است که نقش کلیدی دارد.

وی می‌افزاید: متأسفانه در حال حاضر، ما در این زمینه 20 تا 25 درصد از شهرهای پیشرفته دنیا عقب هستیم.

به‌گفته عضو هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی مجلس، نوسازی وسایط حمل ونقل عمومی یکی دیگر از اقداماتی است که باید در اولویت برنامه‌های مسئولان امر قرار گیرد چون در حال حاضر بسیاری از خودروهای در حال تردد در شهر تهران فرسوده و دودزا یا حتی فاقد معاینه فنی هستند که نیاز است این تعداد خودرو بویژه خودروهای دیزلی مثل کامیون‌ها و اتوبوس‌ها به‌دلیل انتشار ذرات معلق و گازهای سمی در هوا به استانداردهای لازم دست پیدا کنند. حتی انتظار می‌رود نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی از تردد آنها جلوگیری کرده و با آنها برخوردهای لازم صورت گیرد.

شاعری در ادامه، به کاهش فعالیت واحدهای صنعتی و معدنی آلاینده و ساماندهی آنها در خارج از کلانشهرها از جمله تهران اشاره و خاطرنشان می‌‌کند: در حال حاضر در استان تهران 400 واحد صنعتی فعالیت می‌کنند که آلاینده هستند ولی برخورد جدی با آنها صوت نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد باید فعالیت این تعداد واحد بویژه در فصل سرما که شاهد وارونگی هوا هستیم به حداقل برسد.

وی مدیریت تردد و تقاضای سفر را از دیگر مواردی ذکر می‌کند که باید به‌صورت شناور بخصوص برای اصناف و کارکنان متناسب با ساعت پیک و آلودگی هوا در نظر گرفته شود.

به گفته وی‌، سال گذشته تمهیدات خوبی برای کاهش مصرف آب و برق در تهران اجرا شد که تجربیات خوبی به‌دنبال داشت. براین اساس، اینگونه تمهیدات در خصوص آلودگی هوا هم می‌تواند مؤثر باشد‌.

وی به پایش سوخت جایگاه‌های توزیع سوخت اشاره می‌کند و می‌افزاید: باید به‌طور دقیق سوختی که عرضه می‌شود مورد پایش قرار گیرد و اجازه عرضه سوخت غیراستاندارد داده نشود. وی خاطرنشان می‌سازد: هر ساله دو ماه از سال هوای تهران در مرز هشدار و اضطرار قرار می‌گیرد که باید راهکارهای مقابله با آن توسط کارگروه مقابله با آلودگی هوا به تصویب برسد البته در این زمینه کمک‌های مردم و سازمان‌های مردم نهاد نیز ضروری است.

وی بیان می‌کند: قانون آلودگی هوا یک سالی است که به تصویب رسیده است ولی تأخیر در ابلاغ آیین نامه آن موجب شد تا بسیاری از مفاد آن بموقع اجرا نشود.

توسعه شهر الکترونیکی

فریده اولاد قباد، عضو شورای مرکزی فراکسیون محیط‌ زیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص آلودگی هوای تهران دراین باره به «ایران» می‌گوید: معضل آلودگی هوای تهران نیاز به یک کار کارشناسی دقیق دارد حتی شورای عالی وزارت آموزش و پرورش سال گذشته درخصوص وارونگی هوای تهران که آذر ماه هر سال اتفاق می‌افتد طرحی را به مجلس ارائه داد که به‌دلیل مصادف شدن با امتحانات دانش‌آموزان وغیره مصوب نشد.

وی می‌افزاید: یکی از دلایل آلودگی هوای تهران تردد اتوبوس‌های فرسوده است که قرار است شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران اتوبوس‌های فرسوده را از ناوگان حمل ونقل شهری خارج و از اتوبوس‌های نو استفاده کنند.

وی به‌طرح کاهش آلودگی هوا و جریمه خودروهای فاقد معاینه فنی اشاره و خاطرنشان می‌‌کند: اگرچه این طرح می‌تواند از تردد خودروهای دودزا در شهر جلوگیری کند و در کاهش آلودگی هوای تهران نقش داشته باشد اما کافی نیست.

وی با بیان اینکه در موضوع آلودگی هوای تهران، وزارت راه و شهرسازی، شهرداری، شورای شهر و وزارت کشور دخیل هستند، می‌گوید: اجرای طرح زوج وفرد و طرح ترافیک که از سوی شهرداری و شورای شهر اتخاذ شد اگرچه می‌تواند در کاهش آلودگی تهران مؤثر باشد اما تصمیم یک نهاد یا سازمان کافی نیست و نیاز است برای رفع این معضل از نهادهای دیگر حتی سازمان‌های مردم نهاد هم استفاده کرد.

عضو شورای مرکزی کمیسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، در ادامه به آموزش همگانی از طریق رسانه‌ها بویژه رسانه ملی اشاره می‌کند و می‌افزاید: باید با آموزش همگانی و نهادینه کردن فرهنگ آن به مردم اطلاع‌رسانی شود تا خودروهای تک سرنشین در شهر تردد نکنند.

وی ادامه می‌دهد: لازم است آموزش از مدارس شروع شود تا مردم بدانند که برای تردد در شهر از گزینه حمل ونقل عمومی استفاده کنند نه خودروی شخصی که هم باعث ترافیک و کندی تردد شود و هم آلودگی هوا را افزایش دهد.

وی استفاده از حمل ونقل عمومی سریع و ارزان را یکی از راهکارهای رفع معضل آلودگی هوای تهران می‌داند و می‌افزاید: توسعه زیرساخت‌های حمل ونقل عمومی ضروری است ولازم است شهرداری و شورای شهر در این خصوص برنامه‌ریزی صحیح و کارشناسی انجام دهند.

اولاد قباد، به سوخت خودروها اشاره و خاطرنشان می‌‌کند: در حال حاضر خودروها از سوخت یورو 4 استفاده می‌کنند که لازم است به استانداردهای یورو 5 ارتقا یابد.

به‌گفته عضو شورای مرکزی فراکسیون محیط زیست مجلس، به‌طور کلی باید یک شهر الکترونیکی داشته باشیم تا به وسیله آن همه شهر رصد شود تا اگر مناطقی با چالش ترافیک روبه‌رو هستند شناسایی شوند و با برنامه‌ریزی بتوان آن را رفع کرد.

وی خاطرنشان می‌کند: سازمان هواشناسی Meteorology هم با نزدیک شدن به فصل زمستان و وارونگی هوا باید روزهایی که شهر درگیر این معضل بوده و به مرز هشدار می‌رسد را از قبل اطلاع‌رسانی کند تا مردم و بویژه آموزش و پرورش برنامه‌ریزی کنند.

برقی کردن موتورسیکلت‌ها

جبار کوچکی‌نژاد، نایب رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز درباره آلودگی هوای تهران و سوخت خودروها به «ایران» می‌گوید: براساس قانون برنامه ششم توسعه سالانه باید 10 درصد از موتورسیکلت‌ها در کلانشهرهایی مثل تهران که از سوخت بنزین و گازوئیل بیشتری استفاده می‌کنند به برقی تبدیل شوند.

وی می‌افزاید: از طرفی بحث استاندارد‌سازی سوخت خودروها در کاهش آلودگی هوای تهران مهم بوده که باید دولت در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد. به‌گفته کوچکی‌نژاد، امروزه باید تولید‌کنندگان خودروها خود را با استاندارد‌های دنیا منطبق کنند تا خودروهایی با کیفیت بالا تولید شود، چرا که استاندارد کردن سوخت آنها به تنهایی نمی‌تواند آلودگی هوا را کاهش دهد.

وی به طرح اجرای معاینه فنی خودرو و جلوگیری از تردد خودروهای دودزا اشاره می‌کند و خاطرنشان می‌سازد: اگرچه طرح‌های زیادی در خصوص رفع آلودگی هوا از سوی نهادهای مختلف به مرحله اجرا درمی‌آید ولی همچنان ما با استانداردهای دنیا فاصله داریم.

باید انتشار آلودگی از منابع مختلف را کنترل کرد

«محمد رستگاری» معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» آلودگی هوا را تابع دو موضوع عوامل اقلیمی و پارامتر‌های هواشناسی و میزان انتشار آلاینده‌ها با منابع مختلف می‌داند و می‌گوید: ما در پدیده وارونگی دما و سکون نسبی هوا بی‌شک آلودگی هوا را خواهیم داشت. او بارگذاری بیش از اندازه جمعیت، خدمت، صنعت و سایر موارد در پهنه سکونتگاهی تهران (از کرج تا ورامین) را از جمله دلایل آلودگی‌ها هوای در پاییز و زمستان هر سال می‌داند و می‌گوید:گنجایش تهران محدود به سه تا چهار میلیون جمعیت است اما حالا یک جمعیت بالای 10 میلیون را در استان تهران داریم. رستگاری به شهرهای مختلف استان تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: «هر کدام از این شهرها اندازه یک استان جمعیت دارند. مثلاً ما همین جمعیت را در اسلامشهر داریم. در این شهر به اندازه جمعیتش خودرو و منزل مسکونی وجود دارد. برق مصرفی آنها را نیروگاه‌ها تأمین می‌کنند. وجود همین نیروگاه‌ها باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود.»

او می‌گوید:«در زمان وارونگی دما باید انتشار آلودگی از منابع مختلف را کنترل کرد تا هوا به شرایط نامطلوب نرسد.» او هم مثل نمایندگان بیشترین سهم انتشار آلودگی را به منابع متحرک نسبت می‌دهد و درباره اقدامات انجام شده می‌گوید: یک سری اقدامات برای کنترل آلاینده‌ها بلند مدت وجود دارد که از دهه 70 شروع شده است. بعضی از آن اقدامات، اقدامات موفقی بودند. مثلاً یک زمانی پارامتر منو اکسید کربن، آلاینده اصلی بود اما با فعالیت‌ها و برنامه‌های انجام گرفته حذف شد و امروز اصلاً دغدغه آن وجود ندارد. او اقدامات انجام گرفته برای کنترل آلاینده‌ها در تهران را اثربخش ارزیابی می‌کند و می‌گوید:معضل آلودگی هوای تهران حل نشد اما اقدامات بلند مدت باعث بهبود کیفیت سوخت، ارتقای استانداردهای خودروهای سواری و سنگین و گسترش حمل نقل و عمومی شد. او گسترش شهر یا دولت الکترونیک را یکی دیگر از راهکارهای بلند مدت کنترل آلاینده‌های هوا

برمی شمرد اما ورود به شرایط اضطراری هوا را در حال حاضر غیر قابل انکار می‌داند. رستگاری احتمال می دهد که هوای تهران در آذرماه در شرایط اضطرار قرار بگیرد و مدارس را به تعطیلی بکشاند. او می‌گوید: معمولاً در آبان هر سال، تهرانی‌ها این شرایط را تجربه می‌کردند اما عوامل اقلیمی و اقدامات انجام گرفته که باعث کیفیت بهتر هوا شده بود امسال این شرایط را به عقب انداخت. او می‌گوید:شاید یک سری اقدامات اضطراری، تکراری و ناکارآمد به نظر برسد اما انجام آنها به دلیل حفظ سلامتی شهروندان بسیار مهم است. او اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل، تعطیلی مدارس و مهدکودک‌ها را از جمله این اقدامات می‌داند و می‌گوید: اقدامات انجام گرفته از سال 93 بسیار مؤثر بودند. تا قبل از آن تعداد روزهای پاک در تهران دو- سه روز بود اما الآن به بالای 14 روز رسیده رسید. به گفته او تا پیش از سال 93، تعداد روزهای ناسالم به 200 روز هم می‌رسید اما امروز نزدیک به 100 روز است. او درباره استانداردهای خودروهای وارداتی و تولیدی می‌گوید: همه خودروهای وارداتی یورو5 هستند اما خودروهای تولیدی یورو4 دارند.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

مریم جهان پناه