آب در برابر نفت/ اختلاف ترکیه و ایران بر سر آب دجله و فرات

مسعود بُربُر: فعالان حوزه محیط زیست ایران نامه‌ای خطاب به دبیر کل سازمان ملل نوشته و خواهان بررسی اقدامات دولت ترکیه در حذف حق‌آبه کشورهای عراق و سوریه شده‌اند. اقداماتی که ایران را نیز تحت تاثیر گرد و غبار ناشی از خشک شدن تالاب‌های این کشورها قرار داده است.این فعالان معتقدند ترکیه حق‌آبه پایین‌دست را رعایت نمی‌کند و با سدسازی‌های متعدد بر دجله و فرات باعث خشکی اکوسیستم‌ها در کشورهای عراق و سوریه شده است. فعالان محیط زیست ایران در این نامه که به امضای بیش از یکصدهزار نفر رسیده خواستار محاکمه ترکیه در دادگاه لاهه به دلیل این اقدامات شده‌اند.

سدهای ترکیه هیچ اثر منفی بر پایین‌دست ندارند

رضا تکین سفیر ترکیه در ایران درباره این مساله در حاشیه کنفرانس بین‌المللی مقابله با گردو غبار گفت: این کنفرانس در راستای همسو کردن تلاش‌های همه ما برای رفع مشکلاتی است که در منطقه با آن رویاروییم. اکنون سدها و برخی پروژه‌های مرتبط که در ترکیه ساخته می‌شوند، هدف حمله برخی محافل از جمله ایران قرار گرفته‌اند.

وی تصریح کرد: ما با این دیدگاه مخالفیم زیرا می‌خواهیم به همه مسائل با رویکردی علمی پرداخته شود و داده‌های ما نشان می‌دهد که سدهایی که ترکیه بر دجله و فرات ساخته هیچ اثر منفی بر محیط زیست کشورهای پایین دست یعنی عراق و سوریه ندارد.

سفیر ترکیه در ایران مدعی شد: برعکس، این سدها به مدیریت آب کمک می‌کنند به نحوی که در دوره‌های کم‌بارش پیش از این وقتی بارانی نمی‌بارید آبی هم به این کشورها نمی‌رسید و دچار خشکسالی می‌شدند و این مساله آثار زیانبار محیط زیستی داشت، اما با احداث این سدها ما ابزار لازم برای مدیریت آب را داریم و می‌توانیم حتی در شرایط خشکسالی آب را رهاسازی کنیم و آب کافی به کشورهای پایین دست بفرستیم تا آن را برای نیازهای خودشان استفاده کنند.

تکین ادامه داد: از نگاهی دیگر وقتی دوره‌های بارش سیل‌آسا را داشتیم سیلاب‌هایی را شاهد بودیم که آن هم بر محیط زیست تأثیرات منفی داشت اما اکنون با سدها می‌توانیم سیلاب‌ها را مهار کنیم. نکته دیگر این است که وقتی به منبع گرد و غبار نگاه می‌کنید منابع اصلی در نقاطی است که از پیش بیابانی بوده است و نه نقاطی که در این سال‌ها بیابان‌زایی شده، وقتی به داده‌های علمی پانزده بیست سال اخیر در مناطق بیابان‌زایی شده نگاه می‌کنیم، ترکیه به خاطر سدهایش مورد حمله ناعادلانه قرار گرفته است.

ایران هم بر سرچشمه‌های دجله سدسازی کرده است

وی تأکید کرد: وقتتی به دیگر پروژه‌ها در خود عراق، به ویژه در دوران صدام، نگاه می‌کنید، تالاب‌ها و بسیاری از مناطق کشور را خشک کرده‌اند که به یک فاجعه محیط زیستی منجر شد و از دلایل اصلی توفان‌های گرد و غباری که به ایران می‌آید بود. حتی ایران را ببینید. تنها ۴۰ درصد دجله از ترکیه سرچشمه می‌گیرد. ۴۰ درصد از عراق و البته ۱۰ درصد هم از ایران سرچشمه می‌گیرد.

سفیر ترکیه در ایران مدعی شد: ایران به شدت روی آب دجله در مرز ایران و عراق سدسازی کرده است. در سی سال اخیر ایران ششصد سد ساخته که مانع ورود آب به تالاب‌های ایران می‌شود. ساده است که یک کشور را نقد کنیم اما به سیاست‌های خودتان هم نگاه کنید. ما نمی‌خواهیم هیچ کشوری در معرض تهدید فاجعه باشد بنابراین آماده گفتگو با ایران هستیم.

از حق حاکمیت بر آب چشم پوشی نمی‌کنیم

تکین در پاسخ به اینکه اگر به نحوی میزان حق‌آبه‌های ادعایی رودخانه‌ها و تالاب‌های پایین دست توسط نهاد مستقل بین‌المللی تأیید شود، دولت ترکیه این حق‌آبه‌های مورد تأیید نهادهای بین‌المللی را رعایت خواهد کرد یا نه تصریح کرد: شما نمی‌توانید از حق حاکمیتی خود چشمپوشی کنید. این کالایی نیست که با نهادهای بین‌المللی آن را شریک شویم. آنچه ما انجام داده‌ایم این است که حتی وقتی با مشکلات کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنیم هرگز آب را رو به دجله و فرات قطع نخواهیم کرد. پس آب داده می‌شود. متأسفانه عراق و سوریه دوران بسیار سختی را طی یک دهه گذشته پشت سر گذاشته‌اند و با تعارضات و بی‌ثباتی‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند و بنابراین ما نمی‌توانیم وارد پروژه‌های مشترکی با آن‌ها بشویم. این تعارضات شرایط را تشدید کرده است.

وی تأکید کرد: آب بسیار ارزشمند است و در کنفرانس هم گفته شد امروز یک بطری آب از یک بشکه نفت گران‌تر است و ملت‌ها تأکید دارند که آب حق ماست، حالا که آب از نفت هم گران‌تر است پس چرا نفت را با هم شریک نمی‌شویم؟! این حرف دقیقاً منطق مشابهی دارد. ما نباید به مساله با چنین رویکردی نگاه کنیم، نگاه ما باید بر علائق مشترک باشد. باید بپذیریم خودمان هم اشتباهاتی داشته‌ایم ومثلا ایران حجم زیادی از آب را از خوزستان به اصفهان برای اهداف صنعتی منتقل کرده و این موضوع خوزستان را خشک کرده است. این واقعیتی است که شما باید بپذیرید.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.