رازهای نور و صدا در تخت جمشید / تجربه ای فراموش نشدنی از دوران هخامنشیان + فیلم

به گزارش رکنا، تخت جمشید، پایتخت باستانی امپراتوری هخامنشیان ، به‌خاطر دلایل بسیار از جمله معماری و زیبایی‌های هنری‌اش مشهور است.

برنامه نور و صدا در مجموعه تخت جمشید با استفاده از نورافکنی بر روی سنگ سازه های تخت جمشید و طنین صدا در فضای شب، داستان هایی درباره رسم و رسوم زندگی هخامنشیان و ساخت مجموعه تخت جمشید، رونق تمدن ایران باستان و همچنین حادثه آتش سوزی نشان داده می شود. نورافکن ها بر قسمت‌های مختلف تخت جمشید نور می اندازند و گویندگان ماجراها را با شکوه هرچه تمام توضیح می دهند.

در کنار سازه های تخت جمشید پروژکتورها و اسپیکرهایی نصب شده است که بعد از تاریکی هوا با استفاده از آنها برنامه اجرا می شود.

ابتدا گوینده ای شروع به گفتن می کند: بشنوید شب را و سپس پروژکتورهای آرامگاه اردشیر روشن می شود و از اسپیکرها و بلنگوهای نصب شده کنار آن صدایی به گوش میرسدو اردشیر شروع به صحبت می کند. به ترتیب نورپردازی کنار بقیه سازه ها هم آغاز می شود و دیگر بزرگان هخامنشی نیز صحبت می کنند.

برنامه به زبان فارسی است و برهه ای از تاریخ سرفراز کهن دیارمان را به شیوه ای جذاب و تاثیرگذار بازگو می کند.

تاریخچه نام گذاری تخت جمشید

در ابتدا، این سازه به نام پارسه مشهور بود؛ یعنی شهر پارسیان. یونانی ها نیز به آن پِرسپولیس می گفتند که این لغت در زبان آن ها به معنی شهر پارسی‌ است. در زمان ساسانیان به دلیل ستون های بلند نام ست ستون یعنی صد ستون به این سازه داده شد. در نهایت در دوره اسلامی آن را هزار ستون و چهل منار نامیدند و صدها سال پس از حمله اسکندر و اعراب، رهگذران از این منطقه تصاویر حکاکی شده تخت شاهی را دیدند و به دلیل اینکه توانایی خواندن خط میخی کتیبه‌ های حک شده روی سنگ‌ ها را نداشتند، آن را به پادشاه استوره‌ای ایران، جمشید منسوب دانستند. سال ها بعد که باستان شناسان خط میخی روی کتیبه ها را خواندند، دریافتند که نام آمده روی کتیبه ها پارسه بوده است.

معماری بی نظیر تخت جمشید

نخستین بنای این شهر بر روی سکویی سنگی در نزدیکی کوه رحمت بنا شده است. این قصر شاهی شامل چهار قسمت مهم کاخ های رسمی و تشریفاتی، سراهای نشیمن و کاخ های کوچک اختصاصی، خزانه شاهی و دژ حفاظتی است. در جنوب و شمال این سکو دو دره وجود داشته. در سمت غرب، جنوب غربی و شمال غربی نیز شهر پارسه شکل گرفته است. جنس خانه ها از خشت خام بود و به همین دلیل در برابر آتش سوزی اسکندر دوام نیاوردند و طعمه آتش شدند.

معماران، هنرمندان و متخصصان از ملل مختلف برای ساخت این بنای عظیم انتخاب شده بودند که از میان آنها می توان به آشوریان، مصریان، بابلیان، لودیان، ایونیان، هندوان، سکاها و ... اشاره کرد. در ساخت این بنای زیبا اصولی به کار رفته است؛ مانند استفاده از نسبت طلایی که یکی از اصول شگفت انگیز در معماری تخت جمشید است. نسبت طلایی در واقع نسبت ارتفاع سردرها به عرض آنها و نسبت ارتفاع ستون ها به فاصله بین دو ستون گفته می شود. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه محسوب می شود و استفاده از آن در Persepolis نشان دهنده هنر ایرانیان باستان در معماری است. استفاده از سرب نیز در این مجموعه برای افزایش مقاومت بنا بوده است؛ به طوری که به دلیل وجود سرب در میان ستون ها در زلزله مقاومت خود را از دست نداده اند.

شاید در نگاه اول گمان کنید که سازه ها به صورت یکپارچه ساخته شده اند؛ اما در حقیقت تکه تکه هستند و این تکه ها بر روی یکدیگر قرار داده شده اند. دو تکه ستون با سرب مذاب به هم وصل شده اند و همین عامل مقاومت ستون ها به شمار می رود. در ساخت این بنای باشکوه تزییناتی نیز به کار رفته است؛ نقوش زیادی در دیوار و ستون های تخت جمشید دیده می شوند که توجه همگان را به سوی خود جلب می کنند. این نقش ها فقط برای زیباسازی رسم نشده اند، بلکه ویژگی های مردم را در گذشته نیز نشان می دهند.

حجاری هایی از تصویر سران اقوام، سر ستون های افسانه ای و ... برای همگان جذاب به نظر می آید. حتی نقوش برجسته کاخ های تخت جمشید جزو با اهمیت ترین آثار باستانی محسوب می شوند، زیرا علاوه بر کندن و ایجاد نقش معماران به این قسمت ها زینت نیز بخشیده اند، مانند چسباندن فلزهای گرانبها به صورت رویه تاج، گوشوار، گردنبند یا کنده کاری هایی برای تزیینات اصلی لباس، تاج و کلاه با سوزن، در نهایت نیز استفاده از رنگ برای زیباسازی نقوش بوده است.