شکنجه پناهجویان افغان به دست مرزبانی ترکیه / پناه آوردن 60 درصد کارمندان و نظامیان دولت قبلی افغانستان به ایران + فیلم

به گزارش رکنا، بعد از سقوط افغانستان به دست طالبان، آمار حضور مهاجران افغانستانی در کشورمان افزایش یافت. البته با وجود این که ایران در چهل سال گذشته استقبال مناسبی از مهاجران افغانستانی داشته است، بازهم بخشی از مهاجران افغانستانی قصد دارند که خود را از طریق مرزهای غربی ایران به کشور ترکیه برسانند. البته بخش زیادی از این مهاجران افغانستانی به هیچ وجه نمی توانند وارد خاک ترکیه شوند و توسط نیروهای مرزبانی این کشور دستگیر و به ایران بازگردانده می شوند. در این میان آن طور که یک پناهجوی افغانستانی و رئیس بخش رسانه ای دفتر امور مهاجرین افغان مقیم در ایران به رکنا می گویند، نیروهای مرزبانی ترکیه برخوردهای نامناسبی را با مهاجران افغانستانی انجام می دهند و آنها را مورد شکنجه قرار می دهند. 

ضرب و شتم افغانستانی ها در مرز خوی توسط نیروهای ترکیه 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، نزدیک پنج ماه از تصرف کامل افغانستان به دست نیروهای طالبان می گذرد و در این پنج ماه کم نبودند افغانستانی هایی به دلیل ترس از دست دادن جان یا نداشتن امنیت و امکانات اولیه زندگی در وطن خود، عطای ماندن در کشورشان را به لقایش بخشیدند و کوله بار هجرت را روی دوش خود گذاشتند.

مهاجرت البته واژه ای است که در بیش از چهار دهه گذشته با زندگی بخش زیادی از ملت افغانستان گره خورده است و در دوره اخیر نیز مهمترین قشری که از این کشور مهاجرت کردند، کسانی بودند که در حکومت سابق این کشور، سمتی دولتی یا نظامی داشتند یا در رسانه ها و گروه های بشردوستانه غیرانتفاعی افغانستان کار می کردند؛ چراکه تهدید کشته یا زندانی شدن از سوی طالبان بیش از سایر مردم افغانستان برای این عده وجود داشت. 

حسن، پناهجویی که فعلا در ایران زندگی می کند و روزگاری قصد رفتن به ترکیه را داشت، یکی از همین افراد است. یک سرباز ارتش سابق افغانستان که حدود دو ماه پیش قصد داشت خود را از خاک ایران و از مرز کرکوش شهرستان خوی به ترکیه برساند، اما توسط نیروهای مرزبانی ترکیه دستگیر شد و به قول خودش مورد «شکنجه» و «لت و کوب» قرار گرفت. 

حسن که به صورت غیرقانونی وارد ایران شده است و قصد داشت به همین صورت خود را به ترکیه برساند، در مسیر مهاجرت به همسایه غربی ایران تنها نبود و آن طور که خودش به خبرنگار رکنا می گوید، بین 100 تا 200 نفر همراهش بودند که همه آنها توسط نیروهای مرزبانی ترکیه دستگیر شدند و پس از شکنجه شدن، به ایران بازگردانده شدند و نیروهای مرزی ایران نیز آنها را به تهران بازگرداندند. 

نیروهای ترکیه زن و بچه ها را هم با قنداق تفنگ کتک زدند 

این پناهجوی افغانستانی در توضیح بیشتر درباره آنچه در مرز ایران و ترکیه بر او و همراهنش گذشت، گفت: ما قصد داشتیم از مرز کرکوش در حوالی شهر خوی، خودمان را به ترکیه برسانیم که نیروهای مرزبانی ترکیه ما را دستگیر کردند و به ایران بازگرداندند. ما بین 100 تا 200 نفر بودیم که تعدادی زن و بچه هم همراهمان بودند و نیروهای ترکیه آنها را هم با قنداق تفنگ زدند. 

وی افزود: ما از شهر خوی به طرف مرز ترکیه حرکت کردیم و می خواستیم خودمان را از زیر سیم خاردار وارد کشور ترکیه کنیم که ناگهان سربازان ترکیه آمدند و ما را دستگیر کردند. نیروهای مرزبانی ترکیه، گذرنامه ما را گرفتند و ما را لت و کوب کردند و بعد هم ما را داخل خاک ایران رها کردند. 

این سرباز ارتش سابق افغانستان ادامه داد: نیروهای مرزبانی ترکیه هر کدام از ما را که به صورت غیرقانونی وارد کشورشان شده بودیم، حدود نیم ساعت مورد شکنجه قرار دادند. ما توسط یک هموطن افغانستانی که قاچاق بر است  از مرز ترکیه عبور داده شدیم، اما متاسفانه توسط نیروهای مرزبانی ترکیه دستگیر شدیم. 

مرگ یک مادر افغانستانی در مرز ترکیه بر اثر یخ زدگی 

حسن با اشاره به ماجرای مرگ یک مادر افغانستانی در مرز ایران و ترکیه در روزهای اخیر گفت: این مادر قصد داشت که از طریق مرز وان و از خاک ایران به همراه دو کودک خود به صورت غیرقانونی وارد ترکیه شود که متاسفانه بر اثر سرما و یخ زدگی جان خود را از دست داد. البته خوشبختانه کودکان این مادر که در آستانه یخ زدگی قرار داشتند، نجات پیدا کردند و به تهران بازگردانده شدند. 

این پناهجوی افغانستانی ادامه داد: زمانی هم که ما قصد داشتیم به ترکیه برویم، هوا بسیار سرد بود. وقتی هم که نیروهای ترکیه ما را دستگیر کردند، در حین کتک زدن به ما می گفتند که چرا افغانستان را ترک کردید و چرا در ایران نمی مانید که ما به آنها توضیح دادیم که اگر در افغانستان می ماندیم، جانمان در خطر بود و چاره ای نداشتیم جز این که کشورمان را ترک کنیم. 

این سرباز ارتش سابق افغانستان با تاکید بر برخورد خشن نیروهای مرزبانی ترکیه با پناهجویان افغان اظهار داشت: هر کدام از ما توسط پنج شش نفر از نیروهای ترکیه مورد ضرب و شتم قرار گرفتیم و حتی ترسیدیم که شاید توسط آنها کشته شویم. البته من از نژاد ازبک هستم و توانستم با سربازان ترکیه با زبان ترکی صحبت کنم و از آنها خواهش کنم که ما را نکشند و به همین دلیل، آنها هم ما را نکشتند و بعد از شکنجه کردن به ایران بازگرداندند. 

وی در ادامه تاکید کرد: وقتی ما به ایران بازگردانده شدیم، نیروهای مرزی ایران ما را گرفتند، اما خوشبختانه هیچ برخورد بدی با ما نداشتند و فقط به صورت دوستانه ما را به تهران برگرداندند. نیروهای ترکیه حتی به زن و بچه های ما هم رحم نکردند و آنها را هم کتک زدند. 

دولتی ها و نظامی های سابق برای حفظ جان خود از افغانستان فرار کردند 

دکتر اجمل خالقیار، رئیس بخش رسانه ای دفتر امور مهاجرین افغان مقیم در ایران (یک مرکز غیردولتی که توسط ژنرال نظام الدین قیصاری، از فرماندهان سابق ارتش افغانستان در ایران دایر شده است و با سازمان ملل همکاری می کند) در گفت و گو با رکنا درباره آخرین تحولات افغانستان در ماه های اخیر توضیح داد: زمانی که افغانستان توسط طالبان اشغال شد، عملا تروریسم بین المللی در کشور ما حاکم شد و تمام افرادی که در ادارات دولتی، ارتش یا سایر مراکز وابسته به حکومت سابق افغانستان فعالیت می کردند، ناچار شدند که برای حفظ جان خود از خانه و کاشانه‎شان فرار کنند. 

وی افزود: بخشی از افرادی که در حکومت قبلی افغانستان مسئولیت داشتند و هم اکنون آواره شده اند، هنوز در کشور افغانستان هستند، اما بخش زیادی از آنها به ایران پناه آورده اند. جا دارد ما از حکومت و مردم کشور جمهوری اسلامی ایران بسیار سپاسگزاری کنیم که در چند ماه گذشته با برادران افغانستانی خود برخورد بشردوستانه داشتند و مرز را به روی ما بازکردند و در کشورشان به ما پناه دادند. 

این فعال مدنی افغانستان با تاکید بر نامناسب بودن اوضاع کنونی افغانستان عنوان کرد: تقریبا همه افرادی که پیش از این در حکومت افغانستان حضور داشتند یا در این کشور فعالیت حقوق بشری، سیاسی، رسانه ای و ... می کردند، هم اکنون یا در افغانستان پنهان هستند یا به کشورهای دیگر پناه برده اند. اوضاع کسانی که هنوز در افغانستان هستند نیز بسیار نامناسب است و آنها بدون امکانات اولیه زندگی خود را می گذرانند. بسیاری از آنها حتی پاسپورت ندارند و با توجه به شرایط قرنطینه کرونایی و بسته بودن مرزها، به سختی می توانند از این کشور خارج شوند. 

وی در ادامه تاکید کرد: همه افرادی که در حکومت سابق، سمت و جایگاهی داشتند، یعنی در پلیس، ارتش، ادارات دولتی و ... بودند، آواره شده اند و برآوردهای ما نشان می دهد که عمده این افراد از افغانستان خارج شده اند و حدود 60 درصد آنها در ایران هستند. البته در میان این افراد، کسانی هم بودند که امکانات مناسب تری داشتند یا به کشورهای غربی از جمله آمریکا وابسته بودند که آنها توانسته اند خود را به آمریکا و اروپا برسانند، اما عمده کسانی که منصبی در دولت قبل داشتند، هم اکنون به ایران پناه آورده اند و بخش کمی از آنها هم توانسته اند که خود را از ایران به ترکیه برسانند. 

عمده مردم افغانستان طالبان را نمی خواهند 

خالقیار با تاکید بر شدت گرفتن میزان مهاجرت افغانستانی ها به ایران در ماه های اخیر گفت: از زمانی که کشور افغانستان به طور کامل به دست طالبان افتاد، بسیاری از افغانستانی ها خود را به صورت قانونی و غیرقانونی از مرزهای مختلف بخصوص مرز نیمروز به ایران رساندند؛ چراکه اگر طالبان دستشان به این افراد بخصوص به کسانی که در حکومت سابق در دولت یا نیروهای نظامی حضور داشتند یا فعالیت مدنی می کردند، می رسید، قطعا آنها را از بین می بردند. 

رئیس بخش رسانه ای دفتر امور مهاجرین افغان مقیم در ایران ادامه داد: طالبان یک گروه تروریستی است که از افغانستانی هایی که وطن دوست هستند و در حکومت سابق خدمت می کردند، عقده دارد و به هیچ وجه به آنها اجازه نمی دهد که در افغانستان زندگی کنند، این در حالی است که گزارشات از خود افغانستان نیز نشان می دهد که طالبان نتوانسته اند زندگی بهتری را برای مردم کشور ما فراهم کنند و هم اکنون فقر و گرسنگی در افغانستان بیداد می کند. 

این فعال مدنی افغانستان با ابراز امیدواری نسبت به پیروزی مقاومت در این کشور عنوان کرد: با وجود این که عمده خاک افغانستان به تصرف طالبان درآمده است، اما مقاومت هنوز در این کشور بخصوص در دره پنجشیر ادامه دارد و امیدواریم که در آینده این نه چندان دور، مقاومت مردم افغانستان پیروز شود. 

وی در ادامه تاکید کرد: عمده مردم افغانستان طالبان را نمی خواهند و این گروه تروریستی هم در ماه های اخیر فشار زیادی را بر مردم افغانستان وارد کرده است. طالبان هم اکنون در کمین کسانی که در حکومت قبلی حضور داشته اند، نشسته اند تا آنها را از بین ببرند، اما با توجه به این که عمده زنان و مردان افغانستانی طالبان را نمی خواهند، امیدواریم که به زودی این گروه دوباره شکست بخورد. 

از ایران می خواهیم با قاچاقچیان انسان برخورد کند 

خالقیار با تاکید بر پناه آوردن بخش زیادی از افراد صاحب منصب در حکومت قبلی افغانستان به ایران اظهار داشت: بیشتر کسانی که در حکومت قبلی افغانستان سمت بالایی داشتند یا حتی در رده های پایین دولت، ارتش، پلیس و نهادهای اجتماعی و حقوق بشری افغانستان حضور داشتند، هم اکنون در ایران به سر می برند و در شهرهایی مثل تهران، مشهد، شیراز، اصفهان، کرج و ... زندگی می کنند. با وجود این که شرایط این افراد در ایران مناسب است، اما بیشتر آنها تمایل دارند که هرچه زودتر وضعیت کشورشان بهتر شود تا بتوانند به افغانستان برگردند. 

رئیس بخش رسانه ای دفتر امور مهاجرین افغان مقیم در ایران ادامه داد: افرادی که در ماه های اخیر از افغانستان به ایران پناه آورده اند، اگر در افغانستان می ماندند، حتما کشته می شدند و بنابراین ما ضمن تشکر از حکومت ایران که به این افراد پناه داده است، خواهش می کنیم که براساس قوانین بین المللی و منشور حقوق بشر، با اتباع افغانستانی برخورد مناسبی داشته باشند. 

این فعال مدنی افغانستان با بیان این که بخش زیادی از افغانستانی هایی که در ماه های اخیر به ایران پناه آورده اند، سعی داشتند به صورت غیرقانونی به ترکیه مهاجرت کنند، اظهار داشت: متاسفانه حقایق تلخ زیادی در مسیر مهاجرت افغانستانی ها به ترکیه وجود دارد و نیروهای ترکیه برخلاف قوانین سازمان ملل و قوانین حقوق بشری، با افغانستانی هایی که می خواهند از مسیر ایران وارد ترکیه شوند، برخورد خشنی انجام می دهند و آنها را لت و کوب می کنند. 

وی در ادامه تاکید کرد: ما از مسئولان جمهوری اسلامی ایران می خوایم قاچاقچیان انسان را که در مرز ماکو یا دیگر مرزهای ترکیه فعالیت می کنند و با افغانستانی ها برخوردهای بسیار بدی انجام می دهند، شناسایی کنند؛ چون این افراد به راحتی قابل شناسایی هستند و در شهرهای مرزی بین ایران و ترکیه خوابگاه دارند وحکومت ایران می تواند به راحتی با این افراد برخورد کند. 

هر شب 500 تا 600 افغانستانی می خواهند از ایران به ترکیه بروند 

خالقیار با تاکید بر این که قاچاقچیان انسان از مهاجران افغانستانی اخاذی می کنند، با ذکر یک مثال در این باره، گفت: اخیرا تعدادی از هموطنان ما که قصد داشتند از مرزهای اطراف ارومیه به ترکیه بروند، وقتی توسط سربازان ترکیه به ایران بازگردانده شدند، توسط قاچاق برها به یکی از روستاهای اطراف ارومیه برده شدند و در آنجا تعدادی سارق به افغانستانی ها حمله کردند و از هرکدام از آنها بین 7 تا 10 میلیون تومان دزدیدند و بعد هم از آنها خواستند که با خانواده هایشان تماس بگیرند تا بابت آزادی هرکدام بین 2 تا 5 هزار دلار به سارق ها و قاچاقچیان انسان بپردازند. 

رئیس بخش رسانه ای دفتر امور مهاجرین افغان مقیم در ایران با بیان این که علاوه بر قاچاقچیان انسان، سربازان ترکیه نیز برخوردهای بسیار بدی با مهاجران افغانستانی دارند، عنوان کرد: برآوردهای ما نشان می دهد که هر شب بین 500 تا 600 نفر از مهاجران افغانستانی از مرزهای مختلف غربی ایران از جمله ارومیه، ماکو و روستای کرکوش خوی می خواهند وارد کشور ترکیه شوند که البته حداکثر 30 درصد آنها می توانند خود را به کشور ترکیه برسانند و بقیه در نقطه صفر مرزی توسط سربازان ترکیه دستگیر می شوند و این سربازان نیز رفتاری کاملا غیرانسانی را با مهاجران افغانستان انجام می دهند. 

وی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه سربازان ترکیه ای وقتی مهاجران غیرقانونی افغانستان را می گیرند، لباس های آنها را درمی‌آورند و آنها را کتک می زنند و کاملا برخلاف قوانین حقوق بشری با هموطنان ما برخورد می کنند. سربازان ترکیه حتی با زنان و کودکان نیز همین برخورد را انجام می دهند و آنها را کتک می زدند، لت و کوب می کنند، لباس هایشان را درمی‌آورند و بی حرمت می کنند. این برخوردهای غیرانسانی توسط سربازان ترکیه با مهاجران غیرقانونی افغانستان نیز متاسفانه در ماه های اخیر به یک روال عادی تبدیل شده است. 

ایران با استفاده از روابط دیپلماتیک به اوضاع مهاجران افغانستانی رسیدگی کند 

خالقیار با بیان این که «کشور جمهوری اسلامی افغانستان» در تمام دنیا به رسمیت شناخته شده است، عنوان کرد: افغانستان یک کشور مستقل است که هم اکنون تحت اشغال تروریسم بین المللی درآمده است و ما از مطبوعات ایران می خواهیم که صدای ما را به رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران برسانند تا با توجه به این که در ایران دفتر نمایندگی سازمان ملل وجود دارد، حکومت ایران از طریق روابط دیپلماتیک به برخوردهای نامناسبی که با افغانستانی ها در مرز ایران و ترکیه انجام می شود، رسیدگی کند. 

رئیس بخش رسانه ای دفتر امور مهاجرین افغان مقیم در ایران ادامه داد: با توجه به این که کشورهای ایران و ترکیه روابط خوبی با یکدیگر دارند، مسئولان ایران می توانند به مسئولان ترکیه بگویند درست است که افغانستانی ها به صورت غیرقانونی وارد ترکیه می شوند، اما بازهم سربازان ترکیه باید با آنها به صورت قانونی برخورد کند، نه این که برخلاف کرامت انسانی، رفتارهای خشنی را با آنها انجام دهند؛ چون در قوانین سازمان ملل هر فرد یک جایگاه حقوقی دارد و باید براساس کرامت انسانی با او رفتار شود. 

وی با بیان این که پیش از سقوط کابل به دست طالبان نیز سربازان ترکیه برخوردهای نامناسبی را با مهاجران افغانستانی انجام می دادند، اظهار داشت: لت و کوب کردن، شکنجه و برخورد نامناسب نیروهای ترکیه با مهاجران غیرقانونی افغان حتی پیش از سقوط افغانستان نیز وجود داشت. بعد از سقوط طالبان هم که بسیاری از افغانستانی ها خود را به ایران می رسانند تا به صورت قاچاق به کشور ترکیه بروند، رفتارهای سربازان ترکیه با افغانستانی ها بدتر شده و شکنجه هایشان بیشتر شده است. 

سکوت نهادهای حقوق بشری در برابر شکنجه مهاجران افغانستان به دست نیروهای ترکیه 

خالقیار با تاکید بر لزوم ورود نهادهای حقوق بشری و بین المللی به مساله برخورد نامناسب سربازان ترکیه با مهاجران غیرقانونی افغانستان، گفت: قطعا وظیفه صلیب سرخ، شورای حقوق بشر و سازمان ملل این است که به مسائلی از جمله برخوردهای غیرانسانی نیروهای مرزبانی ترکیه با مهاجران افغان ورود کنند، چراکه اساسا این نهادها برای پیگیری مسائل حقوق بشری تشکیل شده اند و قطعا می توانند این مسائل را پیگیری کنند، اما متاسفانه مشاهده می کنیم که کسی از حقوق مهاجران افغانستانی دفاع نمی کند و شاهد سکوت نهادهای حقوق بشری در برابر شکنجه مهاجران افغانستان به دست نیروهای ترکیه هستیم. 

این فعال مدنی افغانستان ادامه داد: وقتی یک افغانستانی می خواهد خود را از مرز افغانستان به ایران برساند، ابتدا حدود یک میلیون تومان به نیروهای طالبان پول می دهد، بعد هم بین 7 تا 10 میلیون تومان به قاچاقچیان انسان می پردازد تا او را وارد ایران کنند. بعد هم این فرد حدود 3 میلیون تومان در ایران هزینه می کند تا خود را به مرز ترکیه برساند و در ادامه هم بین 1200 تا 1500 دلار به قاچاقچیان انسان می پردازد تا او را از مرز ترکیه رد کنند. در چنین شرایطی هم اگر یک مهاجر افغانستانی نتواند خود را وارد ترکیه کند، برای بازگشت به ایران باید مجددا بین 4 تا 7 میلیون تمان به قاچاقچیان انسان بپردازد. 

وی در پایان تصریح کرد: افغانستانی هایی که می خواهند خود را از مسیر ایران به ترکیه برسانند، هزاران امید و آرزو دارند و برای یافتن یک لقمه نان می خواهند به ترکیه بروند، اما بسیاری از آنها نه تنها نمی توانند خود را به ترکیه برسانند، بلکه هزینه های زیادی را هم برای ورود غیرقانونی به ایران و تلاش برای ورود غیرقانونی به ترکیه صرف می کنند و در بسیاری از موارد، قاچاقچیان انسان تمام سرمایه های آنها را سرقت می کنند.