ردپای سوء استفاده برخی پیمانکاران شهرداری و قطع اضافه تر شاخه ها/ تبدیل چوب حاصل از هرس درختان به نئوپان

درختان تهران ریه های پایتخت محسوب می شوند. هر کدام از شاخه های درختان تهران، بخصوص درختان قدیمی، نقش مهمی در تولید اکسیژن دارند. بنابراین هرس درختان تهران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما برخی کارشناسان منابع طبیعی در گفت و گو با رکنا معتقدند که بعضی پیمانکاران شهرداری تهران برای کسب سود بیشتر، در هنگام هرس درختان تهران، شاخه های درختان تهران را بیش از حد لازم قطع می کنند تا بتوانند چوب های خُردشده بیشتری را به صاحبان صنایع چوبی بفروشند. اخیرا هم در منطقه یک تهران مشاهده شده است که پیمانکاران بیش از حد ضرورت به قطع شاخه های اضافه درختان به بهانه هرس آنها پرداخته اند. 

درختان تهران چه زمانی باید هرس شوند؟ 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، اوایل زمستان است و فصل هرس درختان فرا رسیده، در این میان درختانی که در اماکن شهری تهران از جمله باغات، بوستان ها، پارک های جنگلی و در حاشیه بلوارها و خیابان ها قرار گرفته اند نیز مانند سایر درختان نیاز به هرس شدن دارند و به همین دلیل است که در روزهای گذشته، پایتخت نشینان شاهد آن بوده اند که در نقاط مختلف، کارگران پیمانکاران شهرداری با اره های برقی و معمولی به جان شاخ و برگ هایی از درختان افتاده اند که از نظر علم باغبانی، بهتر است روی تن درختان باقی نمانند. 

از نظر علمی، فصل هرس کردن درختان زمانی است که اگر شاخه های اضافی قطع شوند، بعدا از قسمتی که شاخه قطع می شود، شاهد جوانه زدن شاخه های جدیدتر نباشیم و همچنین هرس باید در زمانی انجام شود که درختان در معرض یخ زدن قرار نداشته باشند. به همین دلیل، کارشناسان باغبانی معتقدند که بهترین زمان هرس کردن درختان در تهران، انتهای پاییز و اوایل زمستان است و البته از میانه اسفند تا اوایل فروردین که هنوز جوانه های درختان به خوبی بیدار نشده اند نیز می توان به هرس درختان پایتخت پرداخت. 

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که هرس کردن درختانی که در حاشیه خیابان ها قرار گرفته اند با هرس کردن درختانی که در بوستان ها، باغات و پارک های جنگلی واقع شده اند، فرقی با یکدیگر ندارد و زمان و شیوه هرس کردن تمام این درختان یکسان تلقی می شود. البته اساسا هرس کردن کار هر کسی نیست و با توجه به این که هرس کردن درختان در تهران توسط پیمانکاران شهرداری تهران انجام می شود، این پیمانکاران وظیفه دارند که روش های اصولی هرس کردن را به کارگران خود آموزش دهند. 

تبدیل چوب حاصل از هرس درختان تهران به نئوپان 

اما صرف از نظر از زمان و شیوه هرس کردن درختان، موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت، سرنوشت شاخه و برگ هایی است که در زمان هرس کردن از درختان قطع می شود. در واقع، سوال مهم این است که پیمانکاران شهرداری های مناطق مختلف تهران که هر کدام هزاران کیلوگرم شاخه اضافی درختان موجود در بوستان ها، باغات، پارک های جنگلی و حاشیه بلوارها و خیابان های پایتخت را هرس می کنند، چوب های هرس شده را به چه کسی می فروشند و چه درآمدی از آن کسب می کنند؟ 

پاسخ این سوال را از دکتر سید علی اکبر یاسینی، پژوهشگر منابع طبیعی جویا شدیم که سال ها درباره نحوه نگهداری و حفاظت از درختان موجود در اماکن و بناهای شهری تهران تحقیق کرده و نتایج جالبی را از پژوهش های خود به دست آورده است. 

او در ابتدای صحبت های خود با بیان این که هرس درختان نه تنها یک علم است، بلکه یک هنر نیز محسوب می شود، عنوان کرد: هرس درختان مثمر برای باردهی بیشتر و هرس درختان غیرمثمر در بوستان ها و اماکن شهری برای زیباسازی و شکل دهی به درختان انجام می شود و البته هرس انواع درختان موجود در حاشیه بلوارها و خیابان ها نیز برای این انجام می شوند که شهروندان بتوانند در هنگام رانندگی، دید مناسب تری را داشته باشند. 

وی افزود: چوب حاصل از هرس درختان که توسط پیمانکاران وابسته به شهرداری های مناطق مختلف تهران جمع آوری می شود، توسط همین پیمانکاران و در دستگاه های مخصوص، به قطعات ریز تبدیل می شود. بعد هم یا پیمانکاران خودشان به صورت مستقیم از چوب ها استفاده می کنند یا آن را به صنایع چوبی مختلف به‌ویژه کارخانجات تولیدکننده نئوپان می فروشند. 

استفاده کشورهای اروپایی از چوب های خُردشده برای زیبایی و مدیریت آب 

یاسینی درباره نحوه استفاده از چوب حاصل از هرس درختان در سایر کشورها توضیح داد: در کشورهای اروپایی عمدتا چوب حاصل از هرس درختان در دستگاه های خُردکن ریخته می شود و بعد از ریز شدن، به صورت قطعات ریز و شکل‌دهی‌شده، در جهت زیباسازی در نقاط مختلف بوستان ها بخصوص در پای درختان مورد استفاده قرار می گیرد. 

این کارشناس منابع طبیعی ادامه داد: در کشورهای اروپایی استفاده از قطعات خُردشده درختان برای زیباسازی بوستان ها، کمک مهمی به صرفه جویی در منابع آبی می کند، زیرا با این کار دیگر نیاز نیست برای تولید چوب هایی که با استفاده از آن می توان به زیباسازی بوستان ها پرداخت، آبی مصرف شود.

همچنین به گفته این پژوهشگر منابع طبیعی، ریختن چوب های شکل‌دهی‌شده به پای درختان منجر به آن می شود که از تبخیر سطحی آب از روی خاک های موجود در اطراف درختان جلوگیری شود تا در میزان آب مورد استفاده برای آبیاری درختان بوستان ها نیز صرفه جویی شود. 

شهرداری تهران در هرس درختان از اروپا الگوبرداری کند 

یاسینی با اشاره به پیشنهاد خود به شهرداری تهران برای استفاده مناسب تر از چوب حاصل از هرس درختان گفت: ما اخیرا به شهرداری تهران پیشنهاد داده ایم که در این نهاد هم مانند کشورهای اروپایی از چوب حاصل از هرس درختان برای زیباسازی بوستان ها و حاشیه بلوارها استفاده شود. همچنین ما به مسئولان شهرداری تهران گفته ایم که می توانند بخشی از این چوب ها را پای درختان شهری بریزند تا چوب های خُردشده بتوانند از میزان تبخیر آب از روی خاک اطراف درختان بکاهند.  

وی در ادامه تاکید کرد: هرس درختان صرفا در طول دو تا سه ماه از سال انجام می شود و ما می توانیم در سایر روزهای سال از قطعات خُردشده حاصل از هرس درختان استفاده کنیم و آنها را یا به صورت رنگ شده یا بدون رنگ پای درختان بریزیم و از آنها برای زیباسازی فضای بوستان ها و صرفه جویی در آب مورد استفاده برای آبیاری درختان استفاده کنیم. ما امیدواریم که این طرح مورد استقبال شهرداری تهران قرار گیرد و به شهرداری های مناطق دستور دهند که هرچه زودتر استفاده مناسب تر از چوب های خردشده حاصل از هرس درختان را در دستور کار قرار دهند.

سود زیاد هرس درختان برای برخی پیمانکاران شهرداری 

یاسینی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره اتفاقی که در شرایط حاضر برای قطعات خُردشده حاصل از هرس درختان تهران رخ می دهد، توضیح داد: هم اکنون برخی پیمانکاران شهرداری تهران، بخشی از چوب های خردشده حاصل از هرس درختان را با قیمت بالایی به صاحبان صنایع چوب، نئوپان و ام دی اف می فروشند. یعنی هرس درختان تهران برای برخی پیمانکاران شهرداری تهران سود زیادی دارد و موجب فراهم شدن درآمد بالایی برای آنها می شود.

این پژوهشگر ادامه داد: از نظر قانونی مشکلی برای درآمدزایی پیمانکاران شهرداری و فروش چوب های حاصل از هرس درختان به صاحبان صنایع چوب وجود ندارد، اما آنچه می تواند شائبه زیادی را به همراه داشته باشد، این است که احتمال دارد برخی پیمانکاران شهرداری به بهانه هرس درختان، بخش بیشتری از چوب و شاخه های آنها را قطع کنند تا بتوانند چوب بیشتری را به صاحبان صنایع چوب، نئوپان و ام دی اف بفروشند. 

وی در ادامه تاکید کرد: این که دقیقا چند درصد پیمانکاران شهرداری تهران ممکن است دست به انجام چنین تخلفی بزنند، مساله ای است که مسئولان مدیریت شهری پایتخت باید پاسخگوی آن باشند و نکته مهم این است که در هر کاری از جمله هرس درختان پایتخت ممکن است سوء استفاده های زیادی رخ دهد و در موضوع هرس کردن درختان تهران نیز احتمالا خطاهای عمدی و سهوی زیادی رخ می دهد. 

پیمانکاران جدیدتر شهرداری بیشتر خطا می کنند 

در این میان، دکتر نعمت الله خراسانی، کارشناس منابع طبیعی نیز در گفت و گو با رکنا، احتمال وجود خطا در هرس درختان تهران از سوی پیمانکاران شهرداری را تایید کرد و اظهار داشت: برخی پیمانکاران شهرداری تهران تجربه زیادی دارند و سال هاست که با شهرداری همکاری می کنند و معمولا خطاهای کمتری از سوی این پیمانکاران رخ می دهد، اما بعضی پیمانکاران جدیدتر شهرداری از کارگران کم تجربه ای بهره می برند که نمی دانند دقیقا به چه شکلی باید درختان پایتخت را هرس کنند. به همین دلیل ممکن است این کارگران شاخه های درختان تهران را به صورت بی محابا و بیشتر از حد لازم قطع کنند. 

وی افزود: در بسیاری از موارد شاخه های درختان تهران به صورت اصولی توسط پیمانکاران بخصوص پیمانکاران کم تجربه تر شهرداری تهران قطع نمی شود و اساسا چون پیمانکاران زمان کوتاهی را برای هرس کردن تعداد زیادی از درختان پایتخت در اختیار دارند، احتمال بروز خطا در کارشان زیاد است. 

این کارشناس منابع طبیعی تاکید کرد: چوب های خردشده حاصل از هرس درختان تهران کیفیت بالایی برای تولید برخی مصنوعات چوبی از جمله نئوپان و تخته سه لایه دارد و حتما ممکن است که برخی پیمانکاران شهرداری، بخشی از چوب هایی را که از هرس درختان جمع می کنند، به صاحبان صنایع چوبی بفروشند. 

لزوم کاشت بیش از 2 هزار نهال به ازای قطع هر درخت قدیمی تهران 

خراسانی در بخش دیگری از صحبت هایش با تاکید بر این که حفظ فضای سبز موجود در تهران، از توسعه فضای سبز در پایتخت بسیار مهمتر است، گفت: متاسفانه مدیریت شهری تهران در دوره های اخیر عمده تمرکز خود برای حفاظت از درختان تهران را معطوف به گونه های درختی موجود در خیابان هایی کرده است که محل عبور مقامات هستند.

این در حالی است که به گفته این کارشناس منابع طبیعی، در بسیاری از کوچه ها و خیابان های فرعی در تهران درختان قدیمی و بسیار خوبی وجود دارد که متاسفانه بسیاری از آنها مورد بی مهری قرار می گیرند و هر سال بخشی از آنها خشک می شود و پیمانکاران شهرداری ناچار به بریدن آنها می شوند. 

خراسانی در ادامه تاکید کرد: اگر ما ناچار شویم که یک درخت در تهران را که دارای حدود 50 سال سن است، قطع کنیم، باید به جای آن حداقل 2 هزار نهال بکاریم تا این نهال ها بتوانند به اندازه یک درخت قدیمی در تهران اکسیژن تولید کنند و به کاهش آلودگی هوا در پایتخت کمک نمایند.

وی در پایان تصریح کرد: مسئولان مدیریت شهری تهران به جای این که تمرکز اصلی خودشان را بر توسعه فضای سبز بگذارند، باید بیش از پیش در جهت حفظ درختان بخصوص درختان قدیمی موجود در شهر بوستان ها، پارک های جنگلی و خیابان های تهران تلاش کنند.