مالیات خانه های خالی را نه کسی داده و نه کسی گرفته ! / قانون مالیات بر خانه های خالی به بن بست رسید؟

مالیات بر خانه های خالی پس از یک سال از اعلام ثبت اطلاعات مردم در سامانه املاک و اسکان وزارت راه و شهرسازی، اجرایی نشده است. باتوجه به قانون مالیات بر خانه های خالی هر واحد مسکونی می‌ تواند 120 روز خالی از سکنه باشد. هر واحد مسکونی از ابتدای فروردین تا پایان تیر 1400 خالی بماند، موجه است. اما اگر از ابتدای مرداد ماه سال جاری هر واحد مسکونی که بیش از 120روز خالی از سکنه بوده باشد، مشمول مالیات بر خانه‌ های خالی می شود. گفته شده ابزار شناسایی خانه‌ های خالی از سکنه، سامانه املاک و اسکان وزارت راه و شهرسازی است. این سامانه باید اطلاعات مربوط به خانه‌ های خالی را از جهت مدت زمان خالی از سکنه بودن، به سازمان امور مالیاتی اعلام کند که پس از اعلام این موضوع و دریافت اطلاعات مربوطه، کار سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات خانه های خالی آغاز خواهد شد. اما پس از یک سال هنوز از سامانه و  اخذ مالیات بر خانه های خالی خبری نیست. این قانون نه مورد استقبال مردم قرار گرفته است و نه اراده ای در مسئولان برای پیشبرد این قانون دیده می شود و به نظر می رسد این قانون نیز مانند دیگر قوانین کشور نیمه تمام رها شده است.

به گزارش اقتصادی رکنا، قانون مالیات بر خانه های خالی سال 1366تصویب شد و تا سال 1380 نیز جاری بود ولی به دلایلی از سال 1380معلق شد. این طرح براساس اصلاح قانون مالیات‌ های مستقیم در سال 94 در دستور کار قرار گرفت و از سال 95 لازم الاجرا بود. اما برای اخذ این مالیات نیاز به تهیه سامانه اسکان و املاک برای شناسایی خانه‌ های خالی بود که این سامانه را وزارت راه و شهرسازی سال گذشته طراحی و راه اندازی کرد.

با گذشت حدود یک سال از راه اندازی این سامانه نه خبری از شناسایی این خانه ها و نه خبری از اجرای این قانون است. حتی پس از راه اندازی سامانه املاک و اسکان، این سامانه از دسترس خارج شد و دیگر امکان ثبت اطلاعات توسط مردم وجود نداشت.

هدف از طرح قانون مالیات بر خانه های خالی تنظیم بازار مسکن، کاهش قیمت خانه و اجاره بها است. از دید مسئولان عرضه واحدهای خالی می‌تواند بازار اجاره و قیمت معاملات مسکن را دستخوش تغییر قرار دهد. اما احتکار خانه توسط مردم چقدر با واقعیت همخوانی دارد؟ اگر آمار اعلام شده خانه های خالی دقیق باشد، به نظر می رسد صاحبان این خانه ها مردم عادی نبوده و خانه های خالی در دست برخی نهادها و افراد خاصی است که دولت باید به دنبال اخذ مالیات از آنان باشد.

در ادامه پاسخ معاونت درآمدهای مالیاتی، سازمان امور مالیاتی کشور، به برخی سوالات رکنا را بخوانید:

قانون مالیات بر خانه های خالی از چه زمانی اجرایی می شود؟ و آیا سامانه ملی املاک و اسکان کشور کفایت لازم برای شناسایی واحدهای مسکونی خالی از سکنه را دارد؟

وفق مقررات ماده 54 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم، اصلاحی موضوع بند (الف) ماده واحده قانون اصلاح موادی از قانون مالیات های مستقیم مصوب 1399/09/05، تشخیص واحدهای مسکونی خالی به استناد سامانه ملی املاک واسکان کشور موضوع تبصره 7 ماده (169 مکرر) قانون مالیات های مستقیم مصوب 1394/04/31 بوده که متولی آن وزارت راه وشهرسازی می باشد.

از آنجایی که بخش اعظم اطلاعات سامانه ملی املاک و اسکان کشور با استفاده از خود اظهاری مالکان املاک در سراسر کشور تکمیل می شود، ستاد کرونا مقرر نمود جهت کاهش ازدحام و مراجعات حضوری مردم به مراجع ذیربط برای ثبت اطلاعات، مهلت زمانی خوداظهاری واحدهای مسکونی و اقامتگاه های اصلی و فرعی خانوارها در سامانه مذکور تا پایان مهرماه 1400 تمدید شود که متعاقبـاً به موجب مصوبه شماره 73974/ت 58792 ه مورخ 1400/7/14 هیأت محترم وزیران، این مهلت تا پایان آذر ماه سال1400 تمدید شده است.

اطلاعات این سامانه تاکنون کفایت لازم برای شناسایی واحدهای مسکونی خالی از سکنه را نداشته است.

 خوداظهاری مالکان املاک در سراسر کشور در سامانه مربوطه به نشانی www.amlak.mrud.ir صورت گرفته و وزارت راه وشهرسازی موظف است پس از اتمام مهلت خوداظهاری مذکور، اطلاعات خانه های خالی را به صورت برخط و از طریق وب سرویس در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهد.

طبعاً پس از دریافت اطلاعات مورد اشاره، خانه های مسکونی خالی مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره املاک خواهند شد که ضرایب آن به ترتیب برای سال اول، معادل شش برابر مالیات متعلقه، برای سال دوم، معادل دوازده برابر مالیات متعلقه و برای سال سوم به بعد، ‌معادل هجده برابر مالیات متعلقه می باشد و سازمان امور مالیاتی کشور اقدامات قانونی را برای وصول این مالیات ها انجام خواهد داد.

علت تأخیر در اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی چه بوده و چه مشکلاتی بر سر راه اجرای این قانون است؟

همانگونه که در پاسخ سؤال (1) بیان شد ، تشخیص واحدهای مسکونی به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور می باشد و با عنایت به اینکه اطلاعات این سامانه تاکنون کفایت لازم برای شناسایی واحدهای مسکونی خالی از سکنه را نداشته است، علت تأخیر را بایستی در سامانه مذکور جستجو نمود که متولی آن وزارت راه وشهرسازی می باشد.

آیا درست است که نزدیک به 70 تا 80 درصد خانه های خالی به بانک ها و مؤسسات تعلق دارد و آیا بانک ها و مؤسسات هم بابت واحد های مسکونی در اختیار باید مالیات پرداخت کنند؟

تشخیص واحد های مسکونی خالی به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور است که متولی آن وزارت راه و شهرسازی می باشد.

وفق مقررات ماده 54 مکرر قانون مالیات های مستقیم ،اصلاحی 1399/9/05 ، هر واحد مسکونی واقع در کلیه شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور موضوع تبصره (۷) ماده (۱۶۹مکرر) این قانون، در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد به عنوان خانه خالی شناسایی شده و به ازای هر ماه بیش از زمان مذکور، بدون لحاظ معافیت‌های تبصره (۱۱) ماده (۵۳) این قانون، ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره می‌شود.

ضرایب مالیاتی برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله اشخاص موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395/12/14، که دارای بیش از پنج خانه خالی در هر سال مالیاتی باشند، نسبت به کل واحدها، دو برابر ضرایب مذکور در صدر ماده اعمال می‌شود.

در صورتی که مردم در سامانه املاک و اسکان ثبت نام نکنند، آیا نمی توان آمار خانه های خالی را از مراجع ذیربط اخذ کرد؟

همانگونه که در پاسخ سؤال شماره یک شرح داده شده است ، وفق مقررات ماده 54 مکرر قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 1399/9/05، تشخیص خانه های خالی به استناد الگوریتم سامانه املاک و اسکان کشور و براساس اطلاعات جمع آوری شده از خود اظهاری و دیتا های مراجع ذیربط مشخص می شود.

 به خانه های لاکچری چقدر مالیات تعلق می گیرد؟

وفق مقررات بند (خ) تبصره (6) ماده واحده قانون بودجه سال 1400 کل کشور و آئین نامه اجرایی آن که به شماره 73974/ت58792هـ مورخ 1400/7/14 به تصویب هیأت محترم وزیران رسیده است، در سال 1400واحد های مسکونی و باغ ویلاهای گران قیمت با ارزش روز معادل یکصد میلیارد(100/000/000/000) ریال و بیشتر، به نرخ های مندرج در بند مذکور، مشمول مالیات بردارایی (سالانه) شده اند.  

چقدر خانه خالی شناسایی شده است؟

این دفتر در خصوص آمار اشاره شده در پاسخ به این سوال فاقد اطلاعات می باشد، لذا پیشنهاد می شود از معاونت درآمدهای مالیاتی و فناوری های مالیاتی مورد استعلام قرار گیرد.