مشکل کمبود گاز در فصل سرما مدیریتی است / ذخایر گاز در کشور را توسعه دهیم

بر اساس آخرین اعلام ها ایران با اکتشافات ذخایر جدید گاز توانست در فهرست یکی از بزرگترین ذخایر گازی دنیا قرار بگیرد و دست به افزایش تولید بزند. در میان لیست برترین کشورهای دارای میدان های گازی جهان همیشه نام ایران دیده شده است. بزرگترین میدان گازی کشور در کمان قطر، میدان گازی پارس جنوبی است که همراه با بخش قطری (گنبد شمالی) حدود 507 تریلیون فوت مکعب گاز دارد. حدود یک سوم کل ذخایر گازی ایران در این میدان فوق عظیم تجمع یافته‌ است. در حدود 19% از کل ذخایر گازی غیر همراه جهان به تنهایی در کمان قطر و میادین فوق عظیم گنبد شمالی-پارس جنوبی (در گروه دهرم) ذخیره شده‌ است. پس از این میدان عظیم گاز مشترک، کشور ما تقریبا بیش از 30 میدان گازی غیرمشترک دارد که هنوز به طور کامل توسعه نیافته است.

به گزارش اقتصادی رکنا، سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران سال 98 با اشاره به کشف میدان گازی جدید در جنوب فارس بیان کرد که "با کشفیات جدید، جایگاه ایران به عنوان بزرگترین دارنده منابع نفت و گاز جهان تثبیت شده و اقتدار ما در این رتبه حفظ خواهد شد. به پشتوانه همین اکتشاف ها، از مجموع گازی که پس از انقلاب مصرف کرده ایم هشت برابر آن را کشف و به ذخایر خود اضافه کرده ایم که این مسئله نشان می‌دهد تا مدت‌ها نفت و گاز در کشور ما یک مسئله است و آینده کشور در این زمینه مناسب است."

سال 1404 واردکننده گاز خواهیم شد

اما پس از دو سال از بیان این اظهارات در روز گذشته، خجسته مهر، معاون وزیر نفت با هشدار نسبت به اینکه "برای افت تولید از پارس جنوبی، سناریوی جبرانی داریم که اگر انجام ندهیم سال 1404 واردکننده گاز خواهیم شد"، اظهار کرد: طرح ضربتی افزایش تولید 10میدان گازی مناطق نفت مرکزی ایران، طرح توسعه میدان گازی کیش و خط لوله انتقال گاز، طرح توسعه میدان گازی پارس شمالی، طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی، طرح‌های توسعه میدان‌های گازی فرزاد الف و ب، در مجموع 366 میلیون مترمکعب در روز به تولید گاز کشور افزوده می‌شود که در مجموع به 54 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد."

اما وضعیت ذخایر توسعه نیافته در پارس جنوبی، دریای عمان، دشت آبادان، جزیره مینو و دیگر ذخایر گاز ایران چگونه است؟ چرا نتوانسته ایم از میادین گاز موجود در کشور بهره برداری لازم را ببریم؟ چرا تاکنون بخش اعظم میادین گاز در کشور توسعه نیافته است؟ چرا هم اکنون بزرگترین دارنده منابع گاز دنیا، با کمبود گاز مواجه شده است؟ در این خصوص گفتگوی رکنا با سید محمد علی خطیبی طباطبایی، مدیر اسبق بین الملل نفت و نماینده اسبق ایران در هیئت عامل اوپک را بخوانید:

بیش از 15 سال است که از ترکمنستان گاز وارد می کنیم

خطیبی طباطبایی ضمن بیان این که واردات گاز مساله جدیدی نیست، گفت: سال های سال است که در مواقعی که مشکلی پیش می آید در فصل سرما و زمستان که اوج مصرف کشور است از ترکمنستان گاز وارد می کنیم و به برخی از همسایگان نیز گاز صادر می کنیم. بیش از 15 سال است که کشور ما از ترکمنستان گاز وارد می کند.

وی ضمن بیان این که مصرف گاز در کشور به شدت افزایش یافته است، افزود: مشکلی که وجود دارد این است که تولید گاز در کشور مقدار مشخصی است اما در مقابل آن مصرف گاز به شدت افزایش یافته است. طبیعتا همزمان ما باید با افزایش نرخ مصرف، تولید گاز را افزایش دهیم. تولیدات گاز را سالیان سال است که از فازهای مختلف پارس جنوبی افزایش داده ایم. تقریبا توسعه اکثر فازها انجام شده است. من فکر می کنم باید برنامه هایی داشته باشیم برای توسعه میادینی که توسعه پیدا نکرده اند.

باید ذخایر بزرگ گاز کشور را توسعه دهیم

نماینده اسبق ایران در هیئت عامل اوپک با اشاره به این که ایران بزرگترین دارنده ذخایر گازی در جهان است، گفت: منابع گازی عمده ما مربوط به ذخایر پارس جنوبی است، اما تعدادی از ذخایر گازی در کشور هنوز توسعه پیدا نکرده اند. باید برنامه های توسعه ای این ذخایر در دستور کار قرار گیرد.

وی ادامه داد: عمده برنامه های توسعه ای ذخایر گاز در کشور را شرکت های داخلی انجام داده اند. اغلب فازهای پارس جنوبی را شرکت های ایرانی توسعه داده اند و برخی از فازها را نیز شرکت های خارجی انجام داده اند. در حال حاضر برنامه های توسعه ای را هم شرکت های خارجی که با آن ها مشکل نداریم از جمله چین و هم شرکت های داخلی می توانند انجام دهند.

خطیبی افزود: در حال حاضر اغلب فازهای پارس جنوبی توسعه پیدا کرده است و ما باید به سمت توسعه میادین دیگر برویم. ذخایر پارس جنوبی به دلیل این که مشترک بوده است در اولویت قرار گرفت. اما ذخایر بزرگی داریم که مشترک نیستند که باید برای آن ها برنامه ریزی کنیم.

مشکل مدیریت تولید و مصرف و مدیریت واردات ، صادرات داریم

مدیر اسبق بین الملل نفت ضمن بیان این که مشکل مصرف گاز در کشور فصلی است، گفت: مشکل مصرف وقتی ایجاد می شود که فصل سرما از راه می رسد و در فصل گرما مشکل گاز نداریم. عمده مشکل ما در فصل زمستان است که مصارف خانگی بالا می رود. مصارف صنعت مشخص است و روند ثابتی دارد. در خیلی از کشورها این مساله مدیریت می شود. یعنی در فصول بهار و تابستان که مصرف پایین می آید، قراردادهای صادراتی را تنظیم می کنند و در فصل پرمصرف گاز وارد می کنند. مشکل هم اکنون مدیریت مصرف و از طرفی مدیریت صادرات و واردات است.

وی افزود: نکته ای که در مورد میادین نفتی و گازی باید عنوان کرد افت فشار است. این میادین بعد از مدتی تولید، دچار افت فشار می شوند و تولید با فشار اولیه انجام نمی شود. به این شکل نیست که میادین نفتی و گازی دائم در حال تولید باشد.

خطیبی در آخر در پاسخ به این سوال که آیا مشکل فرسودگی تجهیزات و تاسیسات است، گفت: شرکت های داخلی ما در حدی هستند که می توانند اگر فرسودگی تجهیزات و تاسیسات وجود داشته باشد آن را انجام دهند. اما در حال حاضر مشکل مدیریت فصلی تولید و مصرف است. کشورهایی هستند که در شهرهایی که با کمبود گاز در فصل سرما مواجه می شوند گاز را در غارها و مکان های طبیعی ذخیره می کنند و از آن استفاده می کنند. مشکل گاز کشور در حال حاضر مدیریت مصرف و تولید و مدیریت صادرات و واردات است.