تامین حقوق زنان در ایران همواره یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات اجتماعی کشور بوده است. بسیاری از فعالان حقوق زنان معتقدند که بخش زیادی از حقوق زنان بخصوص در حوزه های اقتصادی به خوبی تامین نمی شود. فعالان حقوق زنان همچنین همواره نسبت به احتمال تشدید محدودیت های مربوط به بانوان در ایران نگرانی دارند. دکتر زهرا نژادبهرام اما معتقد است که با وجود برخی اتفاقاتی که در هفته های گذشته رخ داده است، هنوز هم می توان نگاه مثبتی به رویکرد معاون جدید زنان و خانواده رئیس جمهور در راستای احقاق حقوق زنان داشت.

نگرانی از احتمال تشدید محدودیت های زنان در دولت جدید

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در روزهای اخیر، وقوع سه اتفاق در حوزه زنان، نگرانی فعالان این حوزه از احتمال تشدید محدودیت های بانوان و اعمال تفکیک های جنسیتی در دولت جدید را بیشتر کرده است. اتفاق نخست مربوط به تعطیلی آموزش تئاتر دختران در هنرستان سوره است که هرچند حجت الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی آن را ناشی از کیفیت پایین ارائه خدمات آموزشی در این رشته در هنرستان سوره دانست و تاکید کرد که ممکن است در سال های آینده مجددا آموزش تئاتر در این هنرستان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی برقرار شود، اما پاسخ های او چندان فعالان حوزه زنان را قانع نکرد.

اتفاق دوم نیز به مربوط به راه اندازی آمبولانس ویژه زنان در سراسر کشور است؛ آن هم در شرایطی که تعداد آمبولانس های موجود در ایران کمتر از یک چهارم استانداردهای جهانی است و در چنین شرایطی، این اتفاق می تواند از مصادیق تفکیک جنسیتی تلقی شود. اما اتفاق سوم که از همه مهمتر جلوه می کند، صحبت هایی است که روز دوشنبه انسیه خزعلی، معاون زنان و خانواده رئیس جمهور در اولین نشست خبری خود مطرح کرد و گفت که دورکاری زنان هم به نفع دولت و هم به نفع خودشان است؛ صحبت هایی که برخی فعالان حوزه زنان را از احتمال اجرای طرح هایی در دولت جدید که به خانه نشین شدن بانوان و دوری آنها از فعالیت های اجتماعی منجر شود، نگران کرد.

دکتر زهرا نژادبهرام، فعال حوزه زنان ضمن اشاره به این نکته به خبرنگار رکنا گفت: بیش از یک دهه از تصویب مصوبه هیات وزیران درباره دورکاری داوطلبانه زنان دارای فرزند زیر 7 سال در برخی روزهای هفته می گذرد. اما در ده سال گذشته به دلیل عدم استقبال مدیران دولتی و البته بخش زیادی از زنان شاغل از این مصوبه، تا پیش از دوره شیوع کرونا بسیاری از زنان شاغل در هیچ کدام از روزهای هفته به دورکاری نمی رفتند.

البته به گفته نژادبهرام، در دوران شیوع کرونا که طرح های مختلفی برای دورکاری کارکنان ادارات اجرا شد، با توجه به تعطیلی آموزش های حضوری مدارس و مهدهای کودک و خانه نشین شدن کودکان و نوجوانان، معمولا استقبال زنان از دورکاری نسبت به آقایان بیشتر بود و اتفاقا بیشتر زنان شاغل تاکید داشتند که در شرایط دورکاری، با راندمان کاری بالاتری می توانستند که به انجام وظایف شغلی خود بپردازند.

این صحبت ها نشان می دهد که شیوع کرونا و قرنطینه های خانگی ناشی از آن، به نوعی زوایه نگاه زنان شاغل به دورکاری را تغییر داده است، اما با وجود این مساله، بازهم باید توجه داشت که اجرای هر طرحی در راستای دورکاری اجباری زنان می تواند نوعی تفکیک جنسیتی تلقی شود که دولت جدید باید به شدت از آن پرهیز کند.

نژادبهرام ضمن تاکید روی این مساله تصریح کرد: دورکاری زنان باید همان طور که در مصوبه هیات وزیران ذکر شده است، کاملا به صورت اختیاری باشد. اولویت استفاده از مزیت دورکاری هم باید برای زنانی باشد که یا فرزند خردسال دارند یا ناچارند که در منزل خود از یک بیمار مراقبت کنند.

این فعال حوزه زنان تاکید کرد: اگر دورکاری به یک رویه اجباری تبدیل شود، می توان این نگرانی را داشت که شاید برخی مسئولان به دنبال آن هستند که زنان از محیط های اداری جدا شوند. اما اگر این مساله به عنوان یک مزیت اختیاری برای بهبود شرایط کاری زنان شاغل در نظر گرفته شود، می توان از دورکاری اختیاری زنان استقبال کرد.

راه اندازی آمبولانس ویژه زنان ممکن نیست

نژادبهرام در بخش دیگری از صحبت هایش به موضوع راه اندازی آمبولانس ویژه زنان در کشور اشاره کرد و گفت: ما باید تمام امکانات کشور را در اختیار همه شهروندان قرار دهیم. از این لحاظ، با توجه به این که قطعا بانوان کشور نیز به آمبولانس احتیاج دارند، بنابراین حتما باید تکنسین زن هم در اورژانس کشور وجود داشته باشد. اما با توجه به کمبود شدید تعداد آمبولانس در ایران قطعا اختصاصی کردن آمبولانس برای بانوان امکان پذیر نخواهد بود.

این فعال حوزه زنان ادامه داد: مسئولان سازمان اورژانس کشور خودشان پیش از این اذعان داشتند که در ایران به ازای هر 50 هزار نفر یک آمبولانس وجود دارد، این در حالی است که طبق استاندارد جهانی، باید ازای هر 12 هزار نفر یک آمبولانس وجود داشته باشد. بنابراین این که یک یا چند تکنسین زن در هر حادثه بر بالین بانوان حادثه دیده قرار گیرد، امری پسندیده است، اما قطعا هموراه نیاز به مردانی وجود دارد که در حمل و نقل بیماران کمک کنند. پس هیچ وجه اختصاصی کردن آمبولانس های کشور برای بانوان امکان پذیر نیست و اجرای طرح آمبولانس ویژه زنان قطعا با چالش های زیادی مواجه می شود.

وی در ادامه تاکید کرد: هم اکنون در تمام کشورهای جهان از ظرفیت بانوان و آقایان برای کمک به حادثه دیدگان به صورت مشترک استفاده می شود. اتفاقا شهرداری تهران هم اخیرا در همین راستا 16 آتش نشان زن استخدام کرده است و سازمان آتش نشانی قصد دارد از این بانوان برای کمک به حادثه دیدگان زن استفاده کند. البته قطعا تعداد زنان آتش نشان کافی نیست و حتما باید در سال های آتی این تعداد بیشتر شود.  

دختران سوره نباید از تئاتر محروم می شدند

نژادبهرام همچنین با اشاره به تعطیلی آموزش تئاتر دختران در هنرستان سوره گفت: با وجود این که رئیس سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرده است که تعطیلی این رشته به دلیل کیفیت پایین ارائه خدمات آموزشی بوده و ممکن است با ارتقای کیفیت این آموزش ها، مجددا رشته تئاتر دختران در هنرستان سوره فعال شود، اما انتظار این بود که روند ارتقای کیفیت آموزشی رشته تئاتر دختران هنرستان سوره در طول دوره کرونا و تعطیلی آموزش های حضوری انجام می شد تا دختران ما حتی به صورت موقت از این رشته تحصیلی محروم نشوند.

البته باید توجه داشت که وزارت آموزش و پرورش اولا هنوز هم با تصمیم سازمان تبلیغات اسلامی مبنی بر تعطیلی آموزش تئاتر دختران در هنرستان سوره موافقت نکرده و ثانیا تاکید کرده است که هنرستان سوره، تنها نقطه ای در تهران نیست که آموزش تئاتر برای دختران نوجوان در آن ارائه می شود و دختران علاقمند به این رشته، می توانند به هنرستان های دیگر مراجعه کنند.

نژادبهرام با اشاره به این موضوع اظهار داشت: با توجه به این اظهارات مسئولان آموزش و پرورش، البته اگر نگاهی خوشبینانه به صحبت های رئیس سازمان تبلیغات اسلامی داشته باشیم، همچنان می توان امیدوار بود که تصمیماتی مانند تعطیلی آموزش تئاتر دختران در هنرستان سوره، نشانه هایی از شروع تفکیک جنسیتی در دولت جدید نباشد و امیدواریم که در سال تحصیلی آینده شاهد برقراری آموزش های مربوط به تئاتر در این هنرستان باشیم.

نگاه مثبتی به اقدامات انسیه خزعلی داریم

نژادبهرام با اشاره به نگرانی های موجود در میان برخی فعال حوزه زنان نسبت به احتمال ایجاد محدودیت های بیشتر برای بانوان در دولت جدید داشتند، تاکید کرد: اتفاقاتی را که در هفته های اخیر رخ داده است، نمی توان نشانه هایی قطعی بر احتمال تشدید محدودیت های بانوان در دولت جدید دانست. اتفاقا ما از صحبت هایی که اخیرا خانم خزعلی انجام داده است، استقبال می کنیم و امیدواریم ایشان همان طور که خودشان گفته اند، بتوانند برای حل مشکلات مربوط به بیمه و اشتغال زنان و کودک همسری فعالیت های مناسبی انجام دهند.

این فعال حوزه زنان ادامه داد: ما امیدواریم که خانم خزعلی و تیم آقای رئیسی بتوانند قدم های مثبتی را در زمینه احقاق حقوق زنان بردارند؛ به‌ویژه آن که اخیرا خانم خزعلی درخواست کرده اند که لایحه نفی خشونت علیه زنان که در دولت قبلی به مجلس ارائه شد، سریع تر مورد بررسی قرار گیرد و مواردی از این دست را می توان نکات مثبتی در کارنامه کوتاه مدت فعالیت های معاون جدید زنان و خانواده رئیس جمهور ارزیابی کرد.

وی در پایان تصریح کرد: فعالان حوزه زنان باید توجه داشته باشند که زود قضاوت کردن، به معنای داشتن قضاوت صحیح نیست و ما همچنان باید منتظر اقدامات بیشتری از سوی خانم خزعلی برای ارزیابی دقیق رویکرد ایشان نسبت به محدودیت های مربوط به بانوان باشیم. ما به وجود نگاهی مثبت در معاون جدید زنان و خانواده رئیس جمهور امیدواریم و به ایشان توصیه می کنیم که با توجه به زنانه شدن فقر در سراسر جهان، حتما بهبود وضعیت اشتغال زنان را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.