گزارشی مهم درباره سرگیجه بیماران برای دریافت داروی رمدسیویر

هراس از ابتلا به کرونا تنها یک طرف قصه فراگیری است و خود ابتلا انگار جهان دیگری است. در همه مدت فراگیری روایت غالب درباره رعایت پروتکل های بهداشتی و اقدامات دولت در رابطه با پیشگیری و توصیه های بهداشتی پزشکان و... بوده است، روایت کمتر شنیده شده اما مربوط به آنهایی است که به هر دلیلی دچار بیماری شده اند، فارغ از سرنوشت شان در رابطه با این بیماری مرموز چیزی که بیشتر آنها را عذاب داده و اتفاقا کمتر به آن پرداخته شده است حیرانی و سرگشتگی آنها در آشفته بازار مراکز درمانی و داروخانه ها است، اگر زمانه این ابتلا در میانه یک موج تازه هم باشد که ماجرا سخت تر و غم انگیزتر است.

به گزارش رکنا و به نقل از روزنامه جام جم، تجربه مواجهه با موج های قبلی کرونا مسوولان بهداشتی کشور را به این نتیجه رسانده که در میانه هر موج باید تدبیری بیندیشند تا از مراجعه وحشتناک بیماران به مراکز درمانی بکاهند، دلیل هم واضح است؛ این که کادر درمان فرصت رسیدگی به بیمارانی را که با وضعیت وخیم تری روبه رو هستند داشته باشد. به همین دلیل در موج چهارم کرونا که تعداد مراجعان سرپایی تا ۵۰درصد نسبت به بیشترین مراجعات قبلی هم افزایش داشته است توصیه شد ترجیحا بیماران در خانه بستری شوند. این ترجیح و توصیه پزشکان در موج چهارم تحت عنوان یک بخشنامه از سوی وزارت بهداشت به مراکز درمانی ابلاغ شد.

موضوع این بخشنامه در رابطه با تزریق داروی رمدسیویر در کلینیک های سرپایی بیمارستان ها بود. به این مفهوم که بیمارستان ها برای تزریق این دارو بیماران را بستری نکنند و پس از تزریق این دارو، بیماران را مرخص کنند. اما این تدبیر تنها با ابلاغ یک بخشنامه به سرانجام نرسید، چرا که بسیاری از بیمارستان ها حالا تنها در صورتی اقدام به این کار می کنند که بیماران را در بیمارستان خود بستری کنند! شهروندان مبتلا هم نمی دانند در این سردرگمی چه کار کنند. بیمارستانی که تزریق داروی رمدسیویر را تنها منوط به بستری یا تجویز و تایید پزشکان خود کرده و بخشنامه ای که هنوز جوهر ابلاغ آن خشک نشده، بی تاثیر شده است.

تجویز رمدسیویر، آغاز راه مشکلات

این گمان که در دسترس نبودن داروی رمدسیویر بیشتر مربوط به موج های اول و دوم فراگیری بود و حالا به سهولت یافت می شود خیال خامی بیش نیست، شاید قیمت آن حالا نسبت به موج های پیشین کمتر شده باشد اما همچنان در بازار دارویی ایران کالای نایابی محسوب می شود. در میانه موج دوم در آبان سال گذشته برای خرید هر دوز این دارو باید ۱۵ میلیون تومان نقد می پرداختید و البته از جایی مطمئن آن را تهیه می کردید اما حالا اگر خوش شانس باشید و بتوانید از داروخانه ها آن را پیدا کنید با دفترچه و امکانات بیمه ای می توان آن را با ۸۰۰هزار تومان هم تهیه کرد. اما مرکز اصلی تهیه این دارو داروخانه های خود بیمارستان هاست، البته اشکالاتی هم در این میان وجود دارد. به عنوان مثال شما حتما باید دستور پزشک همان بیمارستان را داشته باشید تا بتوانید این دارو را از داروخانه آن بیمارستان تهیه کنید.

مرتضی رضایی، بیماری که حالا چند هفته ای است با ویروس مرموز و عجیب مبارزه می کند از مصائب پیدا کردن رمدسیویر می گوید: «این که کسی فکر کند بعد از تجویز پزشک، دسترسی به رمدسیویر راحت است و به سادگی می تواند آن را تهیه کند، تصور اشتباهی است.» آن طور که او می گوید در زمان تجویز نسخه، پزشک معالج پیش از هرچیز، از وضعیت مالی بیمارانش می پرسد که اگر توان خرید داروی رمدسیویر را دارد، این دارو را تجویز کند، در غیر این صورت آن را برای بیمار ننویسد! او می گوید: «بعد از تجویز پزشک، چند ساعت از این داروخانه به آن داروخانه رفتم و بالاخره توسط یکی از آشنایان، توانستم آن را پیدا کنم. آن هم با قیمتی که از توان مالی خیلی از بیماران مبتلا به کرونا خارج است. با نسخه و دفترچه، هر ویال رمدسیویر را ۸۰۰هزار تومان تهیه کردم.» به این مفهوم که خرید شش عدد تجویزی از این دارو در خوشبینانه ترین حالت چهار میلیون و ۸۰۰هزار تومان هزینه داشته است.

تخلف، بهترین راه دستیابی به دارو!

این خلاصه ساده شده ماجرای دستیابی یک بیمار مبتلا به کرونا به داروی رمدسیویر است. چرا که اصل ماجرای دستیابی حکایت های تلخ بیشتری در خود دارد. حکایت هایی شامل تناقضات آشکار در روند تصمیم ها و ابلاغیه ها و بخشنامه ها با آنچه در کف خیابان ها و پای پیشخوان داروخانه ها و در آستانه میز پذیرش بیمارستان ها می گذرد. این که چقدر یک بیمار با همان شرایط نامناسب گرفتاری اش باید استناد کند به بخشنامه هایی که انگار فقط خاصیتی تزئینی دارد.

مسوولان وزارت بهداشت و درمان بارها اعلام کرده اند ارجاع بیمار به داروخانه ها برای تهیه رمدسیویر تخلف است، اما آنچه مرتضی رضایی می گوید درست پیش روی همین خط تخلف است. تخلف از بخشنامه وزارتخانه اگر تنها راه دسترسی به رمدسیویر نباشد قطعا که سریع ترینش است. او می گوید: «من به خواست خودم در بیمارستان بستری نشدم و زمانی که پزشک این دارو را برایم تجویز کرد، چون بیمارستان آن را در اختیار نداشت، من را به داروخانه های مشخصی ارجاع دادند.»

داروخانه هایی که یا صف بسیار عریض و طویلی از متقاضیان دارو مقابل آن قرار داشت یا در همان برخورد اول، آب پاکی را روی دست بیمار می ریختند که رمدسیویر نداریم. در میانه این استیصال اما حضور آشکار دلالان دارو در محیط های بیمارستانی خوب به چشم می آید. رضایی می گوید: «زمانی که بعد از جست وجو در چند داروخانه، این دارو را پیدا نکردم و دوباره به بیمارستان برگشتم، برخی از افراد، شماره دلالی را به من دادند و گفتند می توانم با اطمینان از او خرید کنم. دلالانی که قیمتی چند برابر قیمت اصلی و مصوب دارو را به بیماری که شرایط اضطراری دارد اعلام می کنند.»

چرایی کمبود رمدسیویر

بیماران کرونایی که مدتی است دربه در دنبال داروی رمدسیویر می گردند از دو نکته قطعا بی خبرند. اول از قیمت های پرتی که بعضا مجبورند بابت این دارو بپردازند و دوم این که چرا این دارو سخت به دست می آید. در تماسی که با قائم مقام بزرگ ترین شرکت تولیدکننده رمدسیویر در کشور داشتیم پاسخ این دو مساله روشن شد و حالا با قاطعیت و به نقل از محمدعلی ملکی، قائم مقام شرکت روناک دارو در پاسخ ابهام اول می نویسیم که قیمت مصوب هر ویال رمدسیویر۷۰۰ هزار تومان است و یک ریال بالاتر از این بی شک تخلف و سوء استفاده است.

اما پاسخ سوال دوم درباره این که چرا مدتی است رمدسیویر به سختی به دست بیماران کرونایی می رسد و حتی بیمارستان ها نیز مردم را برای خرید این دارو به بیرون از مرکز درمانی هدایت می کنند، جالب تر است چون به بحران کرونای هندی مربوط است.

ملکی این گونه توضیح داد: به واسطه بحرانی که در هند پیش آمده یکسری از مواد اولیه اصلی و یکسری از مواد جانبی دچار کمبود شده که این مساله، کشورهای واردکننده از جمله ما را تحت تاثیر قرار داده است. در واقع هند که از اصلی ترین تامین کنندگان مواد اولیه دارویی در جهان است این روزها دست به کار خرید مواد اولیه از کشورهای دیگر شده و به این ترتیب، مواد اولیه داروهای پرکاربرد در درمان کرونا از جمله رمدسیویر را از بازارهای جهانی جمع کرده است.

ملکی ادامه داد: در دوره ای که موج کرونا در کشورمان افت کرد ما ۳۰۰ هزار ویال رمدسیویر در اختیار داشتیم که مصرف هم نداشت و چون تصور نمی کردیم موجی جدید ایجاد شود و نیاز به این دارو افزایش یابد، تولید انجام نشد و در نتیجه عرضه از تقاضا عقب افتاد که البته این فاصله اکنون در حال پر شدن است.

ملکی به ما خبر داد که امروز ۱۰۰ هزار ویال داروی رمدسیویر تحویل وزارت بهداشت می شود و هفته بعد از آن نیز محموله ای که ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار ویال را در برمی گیرد تحویل خواهد شد و به این ترتیب کمبود رمدسیویر در کشور مرتفع می شود.

تلاش برای رفع کمبود

مدیرانی که از نزدیک با کرونا دست و پنجه نرم می کنند نیز مشکلات بیماران برای تهیه رمدسیویر را تایید می کنند. نادر توکلی، معاون درمان ستاد مبارزه با کرونای شهر تهران به ما می گوید به دلیل افزایش ابتلا و آمار بیماران بستری دچار کمبود داروی رمدسیویر شده اند. به همین دلیل است که با شرکت های پخش و تولیدکننده وارد مذاکره شده اند تا تولید بیشتر شود. توکلی می گوید: «با هماهنگی های انجام شده، قرار است کارخانه ها ظرفیت خط تولید خود را افزایش دهند.»

به گفته معاون درمان ستاد ملی مبارزه با کرونای شهر تهران فقط در پایتخت، روزانه بیش از هزار ویال داروی رمدسیویر استفاده می شود. اما این دارو برای کدام بیماران مبتلا به کرونا استفاده می شود، محمدرضا صالحی، فوق تخصص بیماری های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به ما می گوید: «هیچ قطعیتی درباره اثربخشی یا معجزه آسا بودن این دارو وجود ندارد.» به گفته صالحی در برخی مطالعات از داروی رمدسیویر به عنوان عامل کاهش مدت زمان بیماری یادشده اما موضوع این است که تزریق این دارو در برخی افراد مبتلا، اثربخش و در بعضی دیگر هیچ تاثیری ندارد. به گفته این فوق تخصص بیماری های عفونی در افرادی که بیماری زیاد پیشروی کرده و با کمک دستگاه اکسیژن نفس می کشند، نمی توان داروی رمدسیویر تجویز کرد.

مسعود مردانی ، متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری نیز در گفت وگو با ما، دایره استفاده کسانی را که می توانند از دارو استفاده کنند، محدودتر می کند و می گوید نباید به ۸۵درصد افراد مبتلابه ویروس کرونا، رمدسیویر تجویز کرد.

ابلاغ بخشنامه تزریق بدون بستری

تهیه داروی رمدسیویر بیرون از بخشنامه یا حتی تحت همه ابلاغیه های وزارت بهداشت و درمان بدون شک یک موفقیت است، اما تمام ماجرا نیست. حکایت یک بیمار مبتلا با در دست داشتن داروی رمدسیویر حتی پس از این موفقیت ضمنی ادامه دارد. حتما که به این مصائب برمی گردیم اما بگذارید نگاهی کنیم به همان حکایت بخشنامه های ابلاغ شده از سوی وزارت بهداشت و درمان.

آن طور که از پروتکل تازه سازمان غذا و دارو می توان متوجه شد این که لازم نیست داروی رمدسیویر حتما در بیمارستان ها تزریق شود. آن طور که نادر توکلی، معاون درمان ستادملی مبارزه با کرونای شهر تهران می گوید، پیک چهارم کرونا باعث شده پروتکل استفاده از داروی بیمارستانی رمدسیویر دچار تغییراتی شود.

پیش از شروع پیک چهارم ویروس کرونا، داروی رمدسیویر ، یک داروی بیمارستانی بود و هیچ داروخانه ای به جز داروخانه های بیمارستانی اجازه خرید و فروش آن را نداشت. این در حالی است که با افزایش آمار ابتلا و مراجعه بیش از اندازه افراد به بیمارستان ها، پروتکل های ویژه ای برای بستری و استفاده از این دارو ابلاغ شد.

توکلی می گوید این روزها هر کسی که به ویروس کرونا مبتلا می شود، در بیمارستان بستری نمی شود و در صورتی که افراد مبتلا، نیازی به خدمات تنفسی نداشته باشند، به خانه فرستاده می شوند. او مدعی است با این کار، دو سوم از تعداد بستری های بیمارستانی کم شده اند. با این حال اما برای افراد مبتلا به ویروس که به تزریق داروی رمدسیویر نیاز دارند، تصمیمی گرفته شد. توکلی می گوید: «به همه بیمارستان های پایتخت ابلاغ شد بخشی به نام کلینیک کووید-۱۹ درنظر بگیرند تا افراد مبتلا به ویروسی که نیاز به خدمات تنفسی دارند یا روزانه باید داروی رمدسیویر تزریق کنند، به آنجا مراجعه کنند.»

توضیح این بخشنامه از زبان معاون درمان ستادملی مبارزه با کرونای شهر تهران بسیار سهل است. به این مفهوم که آنچه قرار بوده توسط بخشنامه ابلاغ شده اجرا شود، روند مثبتی به نظر می رسد. با این حساب افرادی که در خانه قرنطینه هستند، روزانه و در ساعات مشخصی از روز، به کلینیک مراجعه می کنند و ویال روزانه داروی رمدسیویر شان را در کلینیک و زیرنظر پزشک متخصص عفونی دریافت می کنند. اما این کار چقدر شدنی است؟ بخشنامه که به گفته توکلی به همه بیمارستان ها ابلاغ شده پس مشکل چیست؟ باید برگردیم به همان مصائب بیماران پس از تهیه رمدسیویر!

تزریق به شرط خرید!

این بار برای دریافت مصائب یک بیمار مبتلا تنها به روایت های بیماران استناد نکردیم. به عنوان همراه یک بیمار با ۱۰بیمارستان پایتخت تماس گرفتیم. گفتیم بیمارمان داروی رمدسیویر دارد و می خواهد بدون آن که بستری شود در بیمارستان شما تزریق انجام شود. درست طبق بخشنامه ابلاغی. این برداشت صریحی بود که می شد از بخشنامه سازمان غذا و دارو به بیمارستان های تهران متوجه شد. آنچه شنیدیم اما تناقضات بسیار بیشتری را پیش چشم ما آشکار کرد.

البته برخی از این بیمارستان ها هم طبق بخشنامه اقدام به این کار می کردند. در کنار انجام دادن این کار باید به هزینه عجیب تزریق این دارو هم اشاره کنیم. در فهرست همه مصائب بیماران مبتلا به کرونا هزینه تزریق چیز دیگری است. هزینه ای که گاه از قیمت خود داروی رمدسیویر هم بیشتر است. بخش اورژانس بیمارستان خاتم می گوید امکان تزریق بدون بستری وجود دارد فقط باید بیمارمان با دستور پزشک بیمارستان آنها مراجعه کرده باشد.

این یعنی طبق همان بخشنامه. هزینه پنج دوز مجموعا ۱۵میلیون تومان. بیمارستان پاسارگاد هم تزریق رمدسیویر بدون بستری شدن در بیمارستان را امکان پذیر می داند و برای دریافت هزینه وصلمان می کند به بخش حسابداری که به شکل عجیبی از این هزینه اطلاعی ندارد. به جز این دو بیمارستان، هر هشت بیمارستان دیگر بخشنامه ابلاغی را یا رعایت نمی کنند یا به شکل جالب توجهی دور می زنند! بیمارستان پارسیان آب پاکی را همان ابتدا روی دست ما و بیمار خیالی مان می ریزد: «باید تحت نظر ما باشد تا رمدسیویر را تزریق کنیم.» بیمارستان آریا یک قدم پیشتر است؛ «بیمار کرونایی پذیرش نمی کنیم و تزریق هم نداریم.» بقیه بیمارستان ها روایت تقریبا مشابهی دارند. یکی از کارکنان بخش اورژانس بیمارستان لاله می گوید: «رمدسیویر را فقط به بیمارانی تزریق می کنیم که پزشکان خود بیمارستان تجویز کرده باشند.» این یعنی اگر شما تجویز پزشک متخصص را داشته و دارو را هم تهیه کرده باشید باید یک خوان به عقب برگردید و همین مسیر را با خرج هزینه بیشتری دوباره تکرار کنید. بیمارستان لاله هزینه تزریق هر سری را ۷۵۰هزار تومان عنوان می کند.

بیمارستان های گاندی، عرفان و البته جم هم همین رویه را دارند البته با تفاوت قیمت های تزریق رمدسیویر . یکی از کارکنان جم به ما می گوید «امکان تزریق بدون بستری وجود دارد فقط باید نسخه تجویز پزشک توسط پزشک اورژانس جم هم تایید شود. در صورت تایید پزشک اورژانس بیمارستان پنج جلسه ۱۳میلیون تومان هزینه تزریق می شود.»

بیمارستان خاتم طبق دستورالعمل ابلاغی عمل می کند البته با تغییراتی. مسوولان بیمارستان خاتم می گویند برای این کار «کلینیک ویژه ای دارند اما داروی رمدسیویر از بیرون قبول نمی کنند.» به این مفهوم که شما اگر حتی آن موفقیت ضمنی در تهیه دارو را هم با همه سختی هایش کسب کرده باشید دوباره چند پله عقب تر باید بایستید و این بار دارو را از خود بیمارستانی که قرار است تزریق کند بخرید! تزریق به شرط خرید. یکی از کارکنان اورژانس بیمارستان شهدای تجریش هم برای داروی رمدسیویر به نوعی بازاریابی می کند اما می گوید تزریق آن از بیرون منعی ندارد. هزینه تزریق هر دوز رمدسیویر در این بیمارستان با دفترچه تامین اجتماعی ۳۰۰هزار تومان و بدون دفترچه ۷۰۰هزار تومان ناقابل است! و البته در نهایت بیمارستان کیان قرار دارد که نه تلاشی برای اجرای بخشنامه ابلاغی دارد و نه حتی اعتقادی به دور زدن این بخشنامه. یکی از کارکنان این بیمارستان با صراحت می گوید: «برای تزریق باید بستری بشوید. بستری شدن ۵۰میلیون تومان هزینه دارد و در صورتی که در خانه بخواهید قرنطینه شوید باید از پرستار بیمارستان برای تزریق هر روزه استفاده کنید که هر شب هفت میلیون تومان هزینه دارد.»

کدام بخشنامه؟!

هر چند موضوع هزینه تزریق رمدسیویر موضوع اصلی این گزارش نیست اما مشاهده مصائب بیماران با توجه به وضعیت معیشتی و اقتصادی موجود تلخ و گزنده است. شکاف طبقاتی اگر در موضوعاتی همچون مسکن، اشتغال و قدرت خرید شهروندان دیگر خیلی به چشم نیاید همچنان در موضوعاتی همچون آموزش همگانی و بهداشت عمومی تاسف آور است.

نادر توکلی می گوید: «در بیمارستان های خصوصی هزینه ها آزاد است و البته هر بیمارستان خصوصی هم نرخی برای ارائه خدمات کلینیکی کووید-۱۹ درنظر گرفته است. اما در بیمارستان های دولتی، هم دارو و هم تزریق با مصوب دولتی و با حق بیمه، کمتر از یک میلیون تومان هزینه دارد.» آمار دیروز تعداد مبتلایان به کرونا نشان می دهد فقط طی یک روز گذشته بیش از ۱۷هزار مبتلای قطعی شناسایی شده است. این یعنی روزانه بیماران زیادی در چرخه مشکلات این چنینی قرار می گیرند، با امید به بخشنامه های قانونی که در اغلب بیمارستان ها توجهی به آن نمی شود. بماند هزینه های بالای درمانی که جای زخم هایش تا مدت ها برای افراد دچار خواهد ماند. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.