کرونا جهان را پلاستیکی کرد/ تاثیر تحریم بر افزایش مصرف پلاستیک در ایران

در این میان اما نکته دیگری که درباره رشد مصرف محصولات پلاستیکی در ایران کمتر به آن توجه شده، تاثیر تحریم های اقتصادی بر این مساله است؛ چراکه از وقتی صادرات نفت و فرآورده های پتروشیمی برای کشورمان دشوار شد و همزمان واردات بسیاری از مواد اولیه و محصولات نهایی غیرپلاستیکی نیز با مشکل مواجه شد، ایران به عنوان یک تولیدکننده بزرگ نفت به سراغ تولید بیشتر محصولات پلاستیکی به عنوان یکی از فرآورده های نفتی رفت و با توجه به تداوم اعمال تحریم ها، بخش اعظم این تولیدات نیز در بازار داخلی مصرف شد.

تحریم ها چگونه باعث افزایش مصرف پلاستیک در ایران شد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که براساس آمار اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده و دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، تحریم های آمریکا ایران را از سومین تولیدکننده بزرگ نفت به دهمین تولیدکننده طلای سیاه تبدیل کرده است، اما همچنان کشورمان به عنوان یکی از اصلی ترین تولیدکنندگان نفت محسوب می شود که در سال های اخیر با مشکلات زیادی برای صادرات نفت خود مواجه بوده است.

در این شرایط، از زمان تشدید تحریم های آمریکا بعد از خروج این کشور از برجام، کشورمان در زمینه خرید بسیاری از محصولات از جمله مواد پلاستیکی تحت تحریم قرار گرفته است و هم زمان، کار برای صادرات مواد اولیه صنایع پتروشیمی نیز دشوار شده است.

وضعیتی که صنعت نفت ایران را ناچار کرد خواه ناخواه از خام فروشی فاصله بگیرد و به تولید فرآورده های پتروشیمی بپردازد؛ فرآوردهایی از جمله محصولات پلاستیکی که بازار مصرف عمده آنها نیز داخل کشور است و همین موضوع آسیب های زیست محیطی فراوانی را برای کشورمان به دنبال داشته است.

این نکته ای است که حسین عبیری گلپایگانی، فعال محیط زیست نیز در گفت و گو با رکنا آن را تایید کرد و گفت: در سال های اخیر نه تنها مصرف پلاستیک توسط مردم بیشتر شده، بلکه استفاده از این مواد در صنعت نیز به صورت چشمگیری افزایش یافته است؛ به نحوی که اکنون در بسیاری از صنایع کشور، محصولات پلاستیکی جایگزین قطعات فلزی شده و همین مساله به آسیب های زیست محیطی ناشی از افزایش مصرف پلاستیک دامن زده است.

مساله اساسی دیگری نیز که موجب رشد مصرف پلاستیک در ایران در دوره تحریم ها شده، این است که در شرایط تحریمی، مواد اولیه مورد صنایع فلزی یا دیگر صنایع غیرپلاستیکی به شکل دشوارتری وارد کشور می شود و طبیعتا ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت که در صادرات این ماده خام با مشکل مواجه شده، در تولید محصولات نهایی بیشتر به سمت استفاده از مواد پلاستیکی رفته است.

عبیری ضمن اشاره به این مساله، اصل کاهش خام فروشی نفت در دوره اعمال تحریم ها را برای اقتصاد کشور بسیار مثبت ارزیابی کرد، اما تاکید داشت که کشور ما باید تحت هر شرایطی برای حفظ محیط زیست، تا حد امکان تولید و مصرف مواد پلاستیکی را کاهش دهد؛ زیرا در غیر این صورت، در بلند مدت ناچار خواهد بود با مشکلات زیست محیطی زیادی دست و پنجه نرم کند.

رشد شدید استفاده از پلاستیک در دوره کرونا

از زمانی که قرنطینه های سختگیرانه کرونایی در کشورهای مختلف دنیا آرام آرام کنار گذاشته شد، فعالان محیط زیست در سراسر جهان هشدار دادند که سبک زندگی کرونایی موجب افزایش شدید مصرف پلاستیک در جهان شده است؛ چراکه در این دوره اولا ماسک به ضروری ترین وسیله بهداشتی مورد نیاز عموم مردم جهان تبدیل شده و عمده ماسک ها نیز از مواد پلاستیکی تهیه شده اند و ثانیا بسیاری از مراکز خدماتی شامل بیمارستان ها، رستوران ها، آرایشگاه ها و ... ناچار شده اند که برای کاهش احتمال شیوع کرونا به شکل بی رویه ای به استفاده از پلاستیک روی آورند.

این آسیب زیست محیطی در ایران نیز براساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، با سه برابر شدن تولید پسماند در دوره شیوع کرونا بروز پیدا کرده و نکته اساسی اینجاست که دلیل اصلی افزایش شدید حجم تولید پسماند، بیشتر شدن مصرف پلاستیک در دوره کرونا بوده است.

عبیری در این باره افزایش قابل توجه مصرف مواد پلاستیکی در مراکز بهداشتی و درمانی را از جمله دلایل مهم رشد تولید زباله های پلاستیکی در کشورمان دانست و تاکید کرد: بعد از شیوع کرونا، مصرف پلاستیک در بسیاری از مراکز بهداشتی و درمانی چند برابر شده و حتی به گفته فرمانده عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، میزان تولید زباله های عفونی که بخش زیادی از آنها شامل مواد پلاستیکی هستند، نسبت به قبل از شیوع کرونا 3.5 برابر شده است؛ چراکه در شرایط حاضر مراکز بهداشتی و درمانی ناچارند که بخش زیادی از خدمات خود را با استفاده از تجهیزات پلاستیکی ارائه کنند و البته مصرف گان، دستکش و سایر محصولات پلاستیکی نیز در این مراکز نسبت به گذشته چند برابر شده است.

زباله های پلاستیکی را از مبدا تفکیک کنیم

این فعال محیط زیست در بخش دیگری از صحبت هایش، مهمترین مشکل ایران با افزایش مصرف پلاستیک را نبود سیستم تفکیک زباله از مبدا دانست که موجب ورود زباله های پلاستیکی به سیستم پسماند شهری می شود.

وی تفکیک زباله های پلاستیکی در مراکز پردازش زباله را نیز بسیار دشوار توصیف کرد و گفت: در همین مجتمع آرادکوه که در حاشیه تهران قرار داد، با وجود تلاش زیاد نیروهای آن برای تفکیک زباله های پلاستیکی، بخش بسیار اندکی از این پسماندها از سایر زباله ها جدا می شود؛ به نحوی که حتی در کمپوست هایی که در این مجتمع تولید می شود نیز حجم زیادی از مواد پلاستیکی به عنوان ناخالصی وجود دارد.

عبیری مهمترین راهکار برای حل این مساله را نیز فرهنگسازی عمومی عنوان کرد و ادامه داد: با وجود این که اکنون شرایط همه گیری کرونا به طور طبیعی مصرف پلاستیک در میان مردم را افزایش داده است، ولی بازهم باید تلاش کنیم تا با فرهنگ سازی مناسب از مردم بخواهیم که کمتر از محصولات پلاستیکی استفاده کنند.

وی در ادامه تاکید کرد: همچنین ما باید از مردم درخواست کنیم که حتما تفکیک زباله از مبدا بخصوص جداسازی مواد پلاستیکی را جدی بگیرند؛ زیرا برآورد می شود که بین 15 تا 30 درصد پسماندهای خانگی، زباله های پلاستیکی است و بنابراین هم مردم و هم صاحبان صنایع و کسب و کارها باید پسماندهای پلاستیکی خود را تفکیک کنند؛ چراکه اگر زباله های پلاستیکی وارد سیستم دفع پسماند شهری شود، تفکیک آن برای نیروهای سازمان پسماند بسیار دشوار می شود.

کاهش تولید پلاستیک با جداسازی پسماندهای پلاستیکی

نکته اساسی دیگری که در این خصوص باید به آن توجه داشت، این است که تفکیک نشدن زباله های پلاستیکی در سایت های دفع زباله موجب می شود که این زباله ها به جای این که وارد چرخه بازیافت گردند، در زمین های اطراف این سایت ها دفن شوند. تداوم این روند در طول چندین سال نیز با توجه به تجزیه ناپذیر بودن مواد پلاستیکی بدون شک نابودی این زمین ها را به عنوان بخشی از طبیعت خدادادی به همراه خواهد داشت.

عبیری ضمن اشاره به این موضوع، این نکته را هم ذکر کرد که چون بیشتر سایت های دفن زباله در کشورمان در فاصله دوری در خارج از شهرها قرار گرفته اند، آسیب اصلی تفکیک نشدن زباله های پلاستیکی، دفن شدن این پسماندها نیست، بلکه این مساله است که در صورت جداسازی نشدن این پسماندها، امکان ورود آنها به چرخه بازیافت فراهم نمی شود.

این در حالی است که اگر پلاستیک هایی که به زباله تبدیل شده اند، با بازیافت شدن مجددا در قالب هایی دیگر به چرخه مصرف بازگردند، طبیعتا تولید پلاستیک نیز کمتر خواهد شد و بنابراین تفکیک نشدن پسماندهای پلاستیکی، خود به خود به افزایش تولید پلاستیک دامن می زند.

زمین های پلاستیکی به نسل آینده تحویل ندهیم

این فعال محیط زیست در ادامه به این موضوع هم اشاره کرد که شیرابه های موجود در سایت های دفن زباله عامل تولید گازهای قابل اشتعالی هستند که گاهی موجب سوختن زباله های پلاستیکی موجود در این مجتمع ها و در نتیجه، آلودگی هوا می شوند. البته در نیروگاه های موجود در سایت های پردازش زباله، از برخی پسماندهای قابل اشتعال برای تولید برق استفاده می شود، اما به گفته عبیری، در همان نیروگاه ها هم از سوزاندن زباله های پلاستیکی پرهیز می شود، چراکه آسیب زیست محیطی این کار از سود حاصل از تولید برق آن بسیار بیشتر است.

این کنشگر عرصه حفظ محیط زیست در پایان تاکید کرد که با توجه به این مسائل، مدیران اجرایی کشور باید تمام تلاش خود را به کار گیرند تا حجم تولید زباله پلاستیکی در کشورمان تا حدی کاهش یابد که اساسا در مجتمع های پردازش زباله، نیازی به دفن یا سوزاندن پسماندهای پلاستیکی نباشد تا تمام این پلاستیک ها وارد چرخه بازیافت شود؛ زیرا در غیر این صورت، در بلند مدت انبوهی از زمین های پرشده از زباله های پلاستیکی را در اطراف سایت های دفن زباله برای نسل آینده بر جای می گذاریم. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.