همه چیز در خصوص قطع اینترنت در کشورهای جهان

به گزارش رکنا ، محمد جواد آذری جهرمی چند ماه قبل قطعی اینترنت را محدود به ایران ندانسته و مدعی شده: «قطعی اینترنت یک موضوع منحصر به ایران نیست. در گزارشی که مرکز تحقیقات ما تهیه و ارسال کرده، در یکسال گذشته ۱۹ بار قطعی اینترنت در هندوستان، پاکستان، عراق و کشورهای دیگر داشته‌ایم که به دلایل امنیتی اینترنت این کشورها قطع شده است.» 

قطع اینترنت قانونی است

او گفته قطعی اینترنت قانونی است و در اساسنامه سازمان جهانی مخابرات آمده که کشورها بر اساس مقررات و قوانین محلی خودشان، در زمان بروز مسائل امنیت ملی، می‌توانند اینترنت را قطع کنند و این حق، به رسمیت شناخته شده است.

 قطعی اینترنت به دلایل امنیتی در چند کشور جهان سابقه داشته است؟ قطع اینترنت در این کشورها در چه ابعادی (جغرافیایی و زمانی) روی داده است؟ در ادامه این مطلب به

سابقه قطع اینترنت در سال ۲۰۱۸

قطع اینترنت از سال ۲۰۱۱ به بعد سابقه داشته و بسیاری از کشورهایی که عمدتا آسیایی و آفریقایی بوده‌اند به دلایل مختلف دسترسی به اینترنت را به روی شهروندان مسدود کرده‌اند.

کمپین بین المللی KeepItOn مرکب از ۹۱ سازمان غیردولتی مستقر در ۶۸ کشور جهان، که برای توقف قطع اینترنت تلاش می‌کند، در آخرین گزارش خود که مربوط به قطع اینترنت در جهان در سال ۲۰۱۸ است اعلام کرده که در سال گذشته میلادی، تعداد ۲۵ کشور آسیایی و آفریقایی در مجموع ۱۹۶ مرتبه به دلایل مختلف نسبت به قطع اینترنت اقدام کرده‌اند.

دلایل قطع اینترنت توسط دولت‌ها :

۱- امنیت عمومی؛ دولت‌های آسیایی و آفریقایی در شرایط بی‌ثباتی سیاسی عموما با توجیه در خطر بودن امنیت عمومی، ۹۱ مرتبه نسبت به قطع اینترنت اقدام کرده‌اند.

۲- امنیت ملی؛ دولت‌های مسدود کننده اینترنت، در مواجهه با اعتراضات خیابانی با توجیه در خطر بودن امنیت ملی، ۴۰ مرتبه به این اقدام دست زده‌اند.

۳- نشر اطلاعات غلط،‌ توهین و افتراء در فضای مجازی؛ دولت‌ها ۳۳ بار با توجیه اینکه در فضای مجازی نشر اطلاعات ناصحیح، غلط، توهین و افترا رواج یافته اینترنت را قطع کرده‌اند.

۴- نامعلوم؛ در ۱۳ مورد، به دلایل نامعلوم دولت‌ها نسبت به قطع اینترنت اقدام کرده‌اند. 

۵- کنکور یا آزمون مدارس، در ۱۱ مورد اینترنت برای جلوگیری از تقلب در آزمون مدارس اتفاق افتاده است.

۶- کنترل اطلاعات؛ در ۶ مورد به دلیل تلاش برای کنترل اطلاعات،‌ اینترنت قطع شده است.

۷- خرابکاری؛ در ۲ مورد نیز خرابکاری باعث قطع اینترنت شده است.

بر اساس این گزارش، هند به تنهایی در سال ۲۰۱۸، ۱۳۴ بار اقدام به قطع اینترنت کرده که چند بار آن به دلیل جلوگیری از تقلب در آزمون و بیشتر در سطح محلی بوده است. قانون مصوب پارلمان هند به دولت این اجازه را می‌دهد که در موارد متعدد نسبت به قطع اینترنت اقدام و دولت محلی ملزم به اجرای دستورات دولت مرکزی در قطع اینترنت است. بعد از هند پاکستان، یمن، عراق، اتیوپی، بنگلادش بیشترین قطع اینترنت را تجربه کرده‌اند.

قطع اینترنت در نیمه نخست سال ۲۰۱۹

گزارش کمپین بین المللی KeepItOn نشان می‌‌دهد که از ژانویه تا جولای ۲۰۱۹ قطع اینترنت ۱۲۸ بار در ۲۹ کشور جهان رخ داده است. همچون سال ۲۰۱۸، کشورهای آسیایی و آفریقایی بیشترین قطع اینترنت را تجربه کرده اند.

این کمپین هنوز گزارش نهایی قطع اینترنت در سال ۲۰۱۹ را منتشر نکرده ولی سایر گزارش‌ها از جمله گزارش نت بلاکس از قطع مکرر اینترنت در ماههای گذشته در کشورهای عراق، ونزوئلا، ایران و اکوادور خبر داده است. بنابراین تعداد کشورهایی که در سال ۲۰۱۹ نسبت به قطع اینترنت اقدام کرده اند در گزارش نهایی KeepItOn که بزودی منتشر خواهد شد بیشتر خواهد شد.

تفاوت قطع اینترنت در ایران و سایر کشورها

آنچه قطع اینترنت در ایران و سایر کشورها را متمایز می‌کند، توانایی دولت در قطع سراسری اینترنت با حفظ اینترانت داخلی است. امیر رشیدی پژوهشگر دسترسی به اینترنت در این خصوص گفته است : «چند ویژگی، ایران را از سایر کشورها متفاوت کرده اول اینکه، اینترنت در ایران کاملا در انحصار دولت است. احتمالا کشور دیگری در دنیا این وضعیت را نداشته باشد. دوم اینکه ایران یک شبکه اینترانت داخلی ساخته که در هیچ کشور دیگری نمونه ندارد. یعنی ایران می‌تواند اینترنت سراسری را قطع کند بدون اینکه اینترانت داخلی‌اش قطع شود. سوم اینکه مجموعه مقررات و سیاست‌هایی که تعیین می‌کند چگونه از این زیرساخت‌ها استفاده کند، وضعیت ایران را متمایز کرده و چهارم تحریم‌های تکنولوژیک است. اگر ما این چهار ویژگی ایران را کنار هم بگذاریم متوجه می‌شویم که با کشوری با وضعیتی کاملا خاص روبرو هستیم.»

رشیدی می‌افزاید: «حتی در روسیه و چین نیز این وضعیت را شاهد نیستیم یا در هند وقتی اینترنت در کشمیر قطع می‌شود کل نظام اداری، سیاسی کشمیر دسترسی‌اش به اینترنت قطع می‌شود حال آنکه در ایران، اینترنت قطع می‌‌شود ولی بانک‌ها اینترنت دارند، یعنی دولت  به این توانایی دست یافته که ورودی و خروجی اینترنت را کنترل کند، به هر کجا بخواهد می‌‌تواند اینترنت بدهد و هرکجا را خواست قطع کند.»

سطح قطع اینترنت

موارد قطع اینترنت در جهان یکسان نبوده، بلکه مسدود کردن اینترنت در سطح،‌ ملی، منطقه‌ای و محلی و در بازه‌های زمانی متفاوت روی داده است.

کمپین بین المللی KeepItOn در دو نمودار زیر به تفکیک به بررسی سطح جغرافیایی قطع اینترنت در آسیا و آفریقا پرداخته است که نشان می‌‌دهد قطع اینترنت در آفریقا بیشتر سراسری و توسط دولت‌ها رخ داده حال آنکه در آسیا قطع دسترسی کاربران به اینترنت بیشتر در سطح منطقه‌ای یا محلی روی داده است.

با این حساب مشخص است سابقه قطع اینترنت محدود به ایران نیست. حتی تعداد مراتب قطع اینترنت و کشورهایی که در آنها این اتفاق رخ داده از عدد «۱۹ مورد» گفته شده از سوی وزیر ارتباطات بیشتر است. اما در این میان یک «اما» هم وجود دارد و آن متمایز بودن شرایط در ایران در مقایسه با کشورهایی است که در آنها قطع اینترنت سابقه داشته است. توسعه زیرساخت اینترانت داخلی در ایران، از ایران کشوری منحصر به فرد ساخته است کشوری که می‌‌تواند اینترنت را قطع کند بدون اینکه دسترسی نهادهای دولتی به اینترنت قطع شود. یا به عبارت دیگر ایران به این توانایی دست یافته که می‌‌تواند ورودی و خروجی اینترنت را کنترل کند به هر کس بخواهد اینترنت می‌‌دهد و به هر کس نخواهد نمی‌‌دهد. حال آنکه چنین وضعیتی در دیگر کشورها شاهد نبوده ایم.

هند رکوردار قطعی اینترنت

بحث دیگر مبانی حقوقی و قانونی اینترنت است. در برخی کشورها مانند هند که رکورد قطعی اینترنت را در اختیار دارد، این اقدام در چارچوب قانونی و بر اساس مصوبه پارلمان این کشور انجام می‌شود. حال آنکه این کار در ایران مبنای قانونی ندارد. با اینکه وزیر ارتباطات به اساسنامه سازمان جهانی مخابرات اشاره می‌کند، اما با این همه هم قانون اساسی و هم قوانین و قواعد بین‌المللی زیادی هست که به استناد آنها می‌توان گفت قطعی اینترنت در ایران مبنای قانونی ندارد.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.