حتی یک سانتی‌متر مکعب آب نباید هدر برود /کاهش ۴۱ درصدی بارندگی در کشور؛ ۲۰ درصدی در تهران/ ۷۵ درصد کاهش بارندگی در سیستان و بلوچستان + جدول و فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، سخنگوی صنعت آب کشور ، امروز 19 اسفندماه سال 1403 اعلام کرد:"میزان بارش‌های کشور از ابتدای مهرماه تا ۱۷ اسفند نسبت به میانگین درازمدت کاهش ۴۱ درصدی را نشان می‌دهد.حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور نسبت به سال گذشته ۷ درصد افت داشته و اکنون به ۲۲.۰۹ میلیارد مترمکعب رسیده است."

سخنان سخنگوی صنعت آب در حالی مطرح است که هر روز تصاویری که شهروندان از نقاط مختلف کشور ضبط و پخش می کنند حکایت از خالی بودن و حتی خشک بودن برخی از سدهای کشور دارد که این خشک بودن می تواند به بحرانی جدی در روزهای آینده تبدیل شود.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران نیز اعلام کرده است :سازمان آب به خاطر نگرانی از تابستان آینده می‌خواهد 70 چاه عمیق 250 متری حفر می‌کند.این چاه‌ها برای تامین آب شرب است و بقیه چاه‌های تهران را خشک خواهد کرد.این چاه‌ها منابع زیرزمینی را خشک خواهد کرد.برای روسای سه قوه نامه نوشتیم و خواستیم این کار انجام نشود.

تهران امسال نسبت به میانگین بلندمدت، حدود ۴۰ درصد کمتر بارندگی داشته است

محمد پورحمید، کارشناس حوزه آب و انرژی و دانش‌آموخته دانشگاه شهید بهشتی، در تحلیل وضعیت منابع آبی کشور اینگونه به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت:"اگر بخواهم وضعیت بارندگی را به‌طور خلاصه بگویم، تهران امسال نسبت به میانگین بلندمدت، حدود ۴۰ درصد کمتر بارندگی داشته است. اگر سال گذشته را مبنا قرار دهیم، میزان بارندگی ۲۰ درصد کاهش یافته است. نکته مهم اینجاست که همین سال گذشته هم بارندگی پایین بود. مبحثی که باید به آن دقت داشته باشیم این است که در سطح کشور، وضعیت پراکندگی بارش بسیار متفاوت بوده است؛ به‌طوری‌که برخی استان‌ها افزایش بارندگی داشتند و برخی دیگر کاهش چشمگیری را تجربه کردند."

این کارشناس حوزه آب با اشاره به وضعیت مخازن فعلی آب در کشور چنین گفت:"برخی استان‌ها خوش‌شانس‌تر بودند و بارش بیشتری نسبت به سال گذشته ثبت کرده‌اند. به ترتیب، استان فارس با ۶۸ درصد، کرمان با ۲۸ درصد، ایلام با ۲۵ درصد، زنجان با ۲۴ درصد، بوشهر با ۱۲ درصد و خراسان جنوبی با ۱۱ درصد افزایش بارندگی داشته‌اند. این یعنی در برخی از این مناطق، بارندگی نسبتاً مطلوب بوده اما باید در نظر داشت که افزایش بارش لزوماً به معنای بهبود کامل وضعیت منابع آبی نیست، زیرا این مناطق همچنان منابع آبی محدودی دارند و تغییرات کوتاه‌مدت نمی‌تواند وضعیت کلی را دگرگون کند.در مقابل، برخی استان‌ها کاهش شدید بارندگی را تجربه کرده‌اند که این کاهش در برخی موارد بحران‌زا خواهد بود. سیستان و بلوچستان با ۷۵ درصد، هرمزگان با ۵۰ درصد، خوزستان با ۴۸ درصد و اصفهان با ۴۷ درصد کاهش بارندگی روبه‌رو شده‌اند. این استان‌ها از گذشته هم با بحران آب مواجه بودند و حالا شرایط سخت‌تر شده است. برای مثال، زاینده‌رود که مهم‌ترین منبع تأمین آب برای اصفهان است، در بالادست خود یعنی چهارمحال و بختیاری، با کاهش ۳۰ درصدی بارندگی روبه‌رو بوده است. این کاهش در کل بر منابع آب اصفهان تأثیر مستقیم دارد و نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند."

مدیریت منابع آبی در طول سال آبی 1403 عملکرد قابل قبولی داشت!

محمد پور حمید با با بیان اینکه ورودی آب به سدها به‌طور میانگین ۳۰ درصد کاهش داشته است افزود:  با وجود کاهش ورودی، میزان ذخایر سدها تنها ۷ درصد کاهش یافته است. این نشان می‌دهد که مدیریت منابع آبی در طول سال آبی ۱۴۰۳ عملکرد نسبتاً قابل قبولی داشته و تلاش شده است که خروجی سدها به‌گونه‌ای تنظیم شود که تأثیر کاهش بارندگی تا حدی کنترل شود.در حال حاضر، مجموع ذخایر سدهای کشور حدود ۲۲ میلیارد مترمکعب است. اما باید توجه داشت که این مقدار به‌هیچ‌وجه نشان‌دهنده وضعیت متعادل و بدون بحران نیست. برخی سدها به‌طور کامل پر هستند، اما برخی دیگر تقریباً خالی‌اند.

سدهای پر و سدهای خالی

این کارشناس حوزه آب و انرژی اینگونه ادامه داد: در میان سدهای کشور، برخی سدها کاملاً پر شده‌اند که شامل سدهای تنگ‌حمام، دولت‌آباد و شهید قنبری هستند. اما در مقابل، سدهایی داریم که تقریباً خالی‌اند و این یعنی عملاً قابل استفاده نیستند. ازجمله سد خاف که تنها ۲ درصد پر است، قوری‌چای با ۲ درصد، کرج با ۶ درصد، سنگ‌سیاه با ۸ درصد و چشم‌عاشق با ۴ درصد. این نشان می‌دهد که وضعیت آبی کشور بسیار نامتوازن است؛ درحالی‌که برخی سدها سرریز شده‌اند، برخی دیگر حتی چند درصد هم ذخیره آبی ندارند و این یعنی بحران در نقاطی خاص شدت بیشتری دارد.

مدیریت مصرف آب؛ یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر

محمد پورحمید ، کارشناس حوزه آب و انرژی با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی، کشور با چهارمین سال پیاپی خشکسالی روبه‌رو است و این موضوع یک زنگ خطر جدی محسوب می‌شود افزود: به همین دلیل، دو اقدام اساسی باید در دستور کار قرار گیرد. نخست، مدیریت دقیق مصرف آب به‌گونه‌ای که حتی یک سانتی‌متر مکعب آب نیز هدر نرود. این یعنی بازنگری در تخصیص منابع آبی، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز و کاهش هدررفت آب در شبکه‌های انتقال و مصرف. نکته دوم، بازچرخانی آب است که طبق قوانین باید برای مصارف صنعتی و فضای سبز به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد. یعنی دولت باید از آب تصفیه‌شده برای این مصارف استفاده کند و اجازه ندهد که آب آشامیدنی در این بخش‌ها به کار گرفته شود."

تهران و چالش‌های تأمین آب در ماه‌های آینده

وی در خصوص چالش بحران آب در تهران گفت : تهران با جمعیتی بالا و منابع آبی محدود، شرایطی تقریباً مشابه سال گذشته دارد. تهران هم‌اکنون با تنش آبی روبه‌رو است و اگر مصرف آب مدیریت نشود، احتمالاً از اردیبهشت یا خرداد بحران شدیدتر خواهد شد."

لزوم تغییر رویکرد در اطلاع‌رسانی به مردم

پورحمید در ادامه با بیان اینکه مسئله مهم دیگر، نحوه اطلاع‌رسانی به مردم درباره وضعیت آب است گفت :مسئولان نباید به‌گونه‌ای اطلاع‌رسانی کنند که تنها موجب نگرانی مردم شود. اینکه بگوییم آب کم است، کافی نیست. باید تأکید شود که مصرف آب بالاست و نیاز به مدیریت بهینه دارد. تجربه نشان داده که اگر از رسانه‌ها برای فرهنگ‌سازی درباره کاهش مصرف استفاده شود، تأثیر آن بسیار بیشتر از صرفاً اعلام بحران خواهد بود.در شرایط فعلی، باید نگاه بلندمدت‌تری به بحران آب داشت. کشور در چهارمین سال خشکسالی است، ورودی سدها کاهش یافته و منابع آبی تحت فشار هستند. اما این بحران می‌تواند با مدیریت صحیح، کاهش مصرف و اصلاح رویه‌های توزیع و بازچرخانی آب کنترل شود. این‌یک مسئولیت همگانی است که هم دولت و هم مردم باید در آن نقش داشته باشند. ما نمی‌توانیم بارش را تغییر دهیم، اما می‌توانیم مصرف را مدیریت کنیم. این، کلید عبور از بحران است