هوای نفس کلید گمراهی انسان

أَفَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَنًا ۖ فَإِنَّ اللَّهَ یُضِلُّ مَنْ یَشَاءُ وَیَهْدِی مَنْ یَشَاءُ ۖ فَلَا تَذْهَبْ نَفْسُکَ عَلَیْهِمْ حَسَرَاتٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَصْنَعُونَ / آیه ۸ فاطر /// ترجمه: پس آیا کسی که کردار زشتش برای او زینت داده شده و [به این سبب] آن را خوب دیده [مانند کسی است که در پرتو ایمان، خوب و بد را تشخیص داده است؟] همانا خدا هر که را بخواهد [به کیفر تکبّرش در برابر حق] گمراه می کند و هر که را بخواهد هدایت می نماید. پس مبادا جانت به سبب حسرت هایی که بر آنان می خوری از بین برود؛ بی تردید خدا به آنچه انجام می دهند داناست. ///  اشاره :  این آیه نشانه مهم همه بدبختی های اقوام گمراه و لجوج را نشان می دهد؛ این که اعمال زشتشان به خاطر هماهنگ بودن با شهوات و قلب های سیاهشان در نظرشان زیباست. بدیهی است که چنین کسی نه موعظه ای می پذیرد و نه آمادگی برای شنیدن انتقاد دارد و نه هرگز حاضر است مسیر خود را تغییر دهد نه اعمال خویش را تجزیه و تحلیل می کند و نه از عواقب آن بیمناک است. چه کسی اما اعمال زشت بدکاران را در نظرشان خوب جلوه می دهد؛ خداوند یا هوای نفس یا شیطان؟ بدون شک، عامل اصلی، هوای نفس و شیطان است؛ اما چون خدا این اثر و پیامد را برای اعمال بد قرار داده، می توان آن را به خدا نسبت داد. انسان ها هنگامی که گناهی را مرتکب می شوند، در آغاز که فطرتشان پاک و وجدانشان بیدار و عقلشان واقع بین است، از عمل خود ناراحت می شوند؛ اما اگر آن را تکرار کنند، از ناراحتی آنها کاسته می شود و به تدریج به مرحله بی تفاوتی می رسند و اگر باز هم تکرار کنند، زشتی ها در نظرشان زیبا می شود؛ تا آنجا که آن را از افتخارات و فضایل خویش می پندارند؛ در حالی که در منجلاب بدبختی غوطه ور شده اند. در روایتی از پیامبر اسلام (ص) نقل شده که "روزی شیطان با حضرت موسی (ع) ملاقاتی داشت. ضمن سخنانی که بین آنها رد و بدل شد، حضرت موسی (ع) از او پرسید: مرا از گناهی باخبر کن که اگر آدمی آن را انجام دهد، بر او مسلط می شوی. او گفت: هنگامی که شخصی خودش از خودش خوشش بیاید و کارهای خوبش را بسیار شمارد و گناهانش در چشمش کوچک شود (بر او مسلط می شوم)." /// منبع : قرآن حکیم ،ترجمه آیت الله مشکینی،صفحه 435