ماجرای حراج سکه های تاریخی ایران در آمریکا چیست؟

به گزارش رکنا به نقل از ایلنا، در روزهای اخیر تعدادی سکه تاریخی ایرانی در حراجی‌های تخصصی سکه‌های باستانی به نام CNG فروخته شد. وزارت میراث فرهنگی پیش از این اعلام کرده بود که از این روند جلوگیری خواهد کرد ولی این اتفاق نیفتاد.

پیش از این هم کارشناسانی در اداره کل موزه‌های کشور در صحبت‌های غیر رسمی اعلام کرده بودند که قرار است به زودی سکه‌های تاریخی در حراجی‌های بین المللی به فروش برسد این بدان معناست که بدنه وزارت میراث فرهنگی از مدتها قبل در جریان برگزاری حراجی‌های بین المللی و آنچه که قرار است از اشیای تاریخی ایران به فروش برسد بوده ولی اقدام ضرب العجلی برای آن انجام نمی‌دادند. تا اینکه بالاخره چکش بالا رفته و سکه‌ها فروخته شد. از ایران در روزهای اخیر چهار سکه ساسانی و هخامنشی چکش خورد و تنها یک سکه فروخته نشد.

این سکه‌ها با قیمت پایه ۱۲ هزار دلار در نهایت با ۲۲ هزار و ۵۰۰ دلار فروخته شد و سکه زرین هرمز اول هم در نهایت پس از اعلام ۶۵ هزار دلار با قیمت ۸۰ هزار دلار به فروش رفت.

نکته مهم درباره این سکه‌ها آن است که قاچاق موضوع سکه با آثار تاریخی متفاوت است. باید در نظر گرفت آیا واقعاً این سکه‌ها از ایران خارج شده‌اند یا اینکه به دلیل مراودات تجاری ایرانی‌ها و سایر کشورها، این سکه‌ها ممکن است در جایی غیر از ایران پیدا شده باشند به طور ملموس‌تر آیا همه سکه‌هایی که در کشورهای دیگر به حراج می‌رود یا فروخته می‌شود، از ایران خارج شده‌اند؟ یا اینکه ممکن است سکه‌ای از ایران یا سکه‌هایی ضرب شده در ایران وجود داشته باشند که به هر طریقی طبق مراودات تجاری، به کشور دیگری رفته و از آنجا کشف شده و به دست حراجی‌ها یا گالری و کلکسیون داران رسیده باشد. این سوالی است که کارشناسان نمی‌توانند به آن پاسخ دقیقی بدهند.

تنها دو سکه بوده که تشخیص داده‌اند منشأ آن ایران بوده و از این کشور خارج شده است و بقیه تا کنون غیر قابل اثبات بوده است. از طرفی کشورها تمایلی به این موضوع ندارند که اگر سکه‌ای متعلق به تمدن یا کشور دیگری پیدا کردند آن را اعلام کنند مگر آنکه مطمئن باشند این سکه از کشورشان خارج نخواهد شد و همچنان در اختیار خودشان است. بنابراین آن را به موزه‌ها منتقل می‌کنند.

لیلا خسروی سرپرست اداره کل موزه‌های کشور هم گفته که معاونت میراث فرهنگی وقتی از این موضوع مطلع شد؛ مکاتبات لازم را برای درخواست توقیف فروش دو سکه که گفته انتساب آنها از محوطه‌های باستانی محرز شده انجام داده است.

خسروی از داشتن وکیل درباره استرداد این سکه‌ها نیز خبر داده و گفته است که با وجود اقدامات قانونی یکی از سکه‌ها فروش رفت و فروش سکه دیگر هم در دست اقدام است. با این وجود باز هم اقدامات ما در حال انجام است.

فاطمه داوری سخنگوی معاونت میراث فرهنگی هم پیش از این گفته بود که وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در هنگام مواجهه با این گونه فعالیت‌های مجرمانه و آگاهی از حراج آثار ایرانی در خارج از کشور اقدام به تشکیل پرونده و ارسال اطلاعات و مدارک مربوطه برای توقیف آثار در حراجی‌ها و در مرحله بعد اقدامات حقوقی برای استرداد آنها را انجام می‌دهد.

داوری تصریح کرد: با توجه به اینکه این سکه‌ها به صورت غیرقانونی و قاچاق کشف و از کشور خارج شده است و بررسی‌های اولیه نشان دهنده اصالت این ۲ سکه و تعلق آن به یکی از محوطه‌های تاریخی در جنوب ایران است، موضوع قاچاق و حراج غیرقانونی این آثار توسط وزارت میراث‌فرهنگی بررسی و تلاش‌های لازم برای ممانعت از حراج و سپس استرداد آن‌ها به کشور آغاز شده است.

داوری تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای ملحق شده به کنوانسیون سال ۱۹۷۰ میلادی «اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیرقانونی اموال فرهنگی» یونسکو، تلاش‌های زیادی را برای ممانعت از ورود، خروج و فروش اموال فرهنگی تاریخی داشته و با همکاری سایر نهادها، تلاش‌های زیادی را برای پیگیری رصد و استرداد اموال فرهنگی که به صورت غیر قانونی از کشور خارج شده‌اند، انجام داده است. امیدواریم با انجام پیگیری شاهد توقیف و استرداد آثار تاریخی کشور به ویژه این سکه‌ها باشیم.

جالب اینجاست که گفته می‌شود حدود ۶۰۰ سکه تاریخی از ایران به این حراجی راه پیدا کرده و قرار است به فروش برسد سکه‌هایی که توسط دو نوجوان ۱۷ ساله در جنوب ایران پیدا شده است. اما هیچ منبع موثقی برای اثبات این قضیه وجود ندارد!

سوال دیگر این است مؤسسه‌ای که این سکه‌های تاریخی را به حراج می‌گذارد چگونه فعالیت می‌کند؟ مؤسسه CNG آمریکا که خود را خدمت گذار مشتریانش در زمینه سکه شناسی می‌داند؛ مدعی است خود را وقف خدمت به نیازهای مشتریان کرده است. هدفش را هم کمک به مجموعه داران برای بزرگ کردن مجموعه سکه‌های خود دانسته است. این مؤسسه که در انگلستان و هلند نیز نمایندگی دارد، سکه شناسان را به استخدام درآورده است و برای برگزاری حراج عمومی سالانه ای در نیویورک خدمت می‌کند.

هنوز هم در این سایت سکه‌های تاریخی زیادی وجود دارد که گفته می‌شود، تاریخچه پیدایش آن متعلق به محوطه‌های باستانی ایران است از جمله سکه‌هایی که نوشته شده متعلق به عبدالملک عبدالله ابن امیر است و از بی شاپور پیدا شده و به قیمت ۳۵۰ دلار پایه گذاری شده تا به فروش برسد این سکه‌ها با خرید از سایت نیز امکان ارسال دارند. برخی از این سکه‌ها تا ۴۲۵۰ دلار هم فروخته شده‌اند سکه‌هایی که متعلق به بهرام و شاپور دوم بوده‌اند.