پرورش نسل پرخاشگر؛ کودکان قربانیان خاموش بمباران‌ خبری جنگ

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، «جنگ» واژه ای که این روزها بیش از هر چیز به گوش می رسد. روزانه اخبار مرتبط به جنگ از تلویزیون گرفته تا بیلبوردهای موجود در سطح شهر دیده می شود. در بین گیرودار جنگ و مباحث مربوط به آن کودکان به عنوان یکی از آسیب ترین قشرهای جامعه در خطر هستند. کودکانی که به عنوان نماد صلح شناخته می شوند و امیدی برای ساخت آینده بهتر و توسعه یافته هستند، با قرار گیری در معرض جنگ و اخبار مرتبط به آن به چه سرنوشتی دچارخواهند شد؟ برای پاسخ به این سوال با دکتر مجید ابهری جامعه شناس به گفت و گو پرداخته ایم.

ابهری در خصوص تاثیر محیط در شخصیت کودکان، در گفت و گو با خبرنگار رکنا، گفت: از آن جایی که رشد و نمو کودکان رابطه مستقیم با سبک زندگی، محیط رشد و تربیت آن ها دارد؛ بنابراین نظام آموزشی و نظام تربیت خانوادگی به طور مستقیم بر شکل و نوع شخصیت آن ها تاثیرگذار است. کودکانی که در محیط های سرشار از پرخاشگری و اختلافات خانوادگی رشد می کنند معمولا در بزرگسالی افرادی ستیزه جو و پرخاشگر شده و دائم به دنبال درگیری و نزاع هستند و با کوچک ترین بهانه دست به درگیری فیزیکی و زبانی می زنند.

وی با اشاره به کودکانی که به صورت مداوم تحت تاثیر اخبار جنگ هستند، ادامه داد: اما در مورد محیط رشد؛ متاسفانه کودکانی که در محیط های خشن اعم از اخبار تلخ، افسردگی و جنگ رشد می کنند و دائم به دنبال پیگیری اخبار تلخ و آزار دهنده براساس سلیقه والدین خود هستند در فضای رعب و جنگ بزرگ می شوند. باید به کودکان واقعیت هارا توضیح داد. با توجه به اینکه کودکانی که در جنگ های تحمیلی 8 ساله در استان های جنگ زده حضور داشتند دچار افت تحصیلی، عقب ماندگی درسی، تشنج روحی-عصبی، بد خوابی و... شدند، گفته می شود کودکانی که مستقیما تحت تاثیر اخبار جنگ هستند پرخاشگر بزرگ می شوند و با رشد جنگ طلبی را به همراه می آورند. به همین دلیل است که باید کودکان را از اخبار منفی و تلخ دور نگه داشت.

این جامعه شناس با ابراز تاسف تاکید کرد: برخی از خانواده ها هیچ برنامه ای جز اخبار ندارند و به این دلیل که معمولا در هر خانه یک تلویزیون وجود دارد، کودکان به اجبار باید تماشاگر اخبار مورد علاقه والدین خود باشند. از نگاه رفتار شناسی و روانشناسی کودکانی که تحت تاثیر بمباران های خبری مخصوصا در مورد جنگ و کشتار هستند به شکل پرخاشگر رشد میکنند. به شکلی که حتی نمی توان با آن ها صحبت کرد. بنابراین توصیه می شود کودکان تا سنین 16 سالگی به جای قرار گیری در فضای تلخ و جنگ،  در محیط شاد و آرام قرار گیرند. اجازه ندهید کودکان دائما تحت تاثیر اخبار ویرانگر جنگ کشت و کشتار باشند؛ چرا که از نظر روانشناسی اساس پرخاشگری در جنگ و قرار گیری در شرایط روانی منفی است و این پرخاشگری و جنگ طلبی ممکن است تا سال ها و حتی تا آخر عمر قابل اثبات و بهبود نباشد.

او با اشاره به نقش ترس در بزرگسالی کودکان، گفت: ترس معمولا به دو صورت وجود دارد. ابتدا ترساندن کودکان از پدیده هایی دروغ مانند دیو برای کنترل رفتار آن ها است، که کودکان را  به واسطه آن در دلهره و ترس بزرگ می شوند. نکته بعدی ترسیدن بزرگسالان مخصوصا مادران در مقابل چشم فرزندان است. برخی از مادران به محض تاریکی محیط یا بروز یک مشکل به واکنش شدید نشان می دهند. این ترس با شدت و جریانی بالاتر به کودکان منتقل می شود. ترس کودکان در دوران جنگ مخصوصا در جنگ تحمیلی به شکلی بود که با بلند شدن صدای هواپیما کودکان به آغوش مادران دویده و آن ها را نگه می داشتند. این ترس ها در پایان جنگ تحمیلی به شکل شب ادراری، اضظراب و تیک های عصبی در کودکان ظاهر شد که جویدن ناخن، پریدن دست و پا در خواب، و وحشت های بی مورد کودکان از نمونه های آن و حاصل ترساندن بی مورد کودکان در دوران طفولیت است.

ابهری افزود: در کنار خوانواده که وظیفه تربیت و رشد کودک را برعهده دارند، آموزش و پرورش به عنوان نهاد متولی تربیت و رشد کودکان؛ همچنین ادامه دهنده راه و روش خانواده ها باید مراقب رشد، حرکت ذهنی و روانی کودکان باشد. با غربالگری های مستمر کودکان در سنین مختلف از دوران مهد تا دبیرستان با استفاده از تست ها و آزمون های روانی و صحبت با خانواده کودکانی که از پدیده های موقوف یا ندیده می ترسند و یا از سمت آن ها ترسانده می شوند می توان از بروز اختلالات روانی و خلق و خوی پرخاشگرانه در بزرگسالی جلوگیری کرد. غربالگری مناسب می تواند از همراهی این نوع ترس ها با کودکان تا دوران بلوغ و بالاتر جلوگیری کند.