اهدای گاو سیستانی با جهش علمی پژوهشگاه زابل/گاو سیستانی از خطر انقراض نجات یافت

به گزارش رکنا، در سال‌های گذشته با وجود دریاچه هامون و نیزارهایی که در آن وجود داشت، یکی از بزرگترین سرمایه های اقتصادی در شمال سیستان و بلوچستان را می‌توان گاو اصیل سیستانی نامید.

نژاد گاو سیستانی قدیمی ترین و بهترین نژاد گاو گوشتی دنیا محسوب می شود؛ مدارک علمی و سنگ نگاره ها در شهر سوخته نشان می دهد که این نژاد از پنچ هزار سال پیش در منطقه سیستان زیست داشته و از گوشت و شیر آن استفاده می شده است؛ علاوه بر این، مردم سیستان از این گاو برای سواری و خرمن کوبی نیز استفاده می کردند.

گاو اصیل سیستانی، مقاوم‌ترین نژاد دامی کشور نیز محسوب می شود. این گاو که نسبت به هم نوعان خود به مراتب جثه بزرگتری دارد و همچنین از مزیت کوهانی عظیم برخوردار است، باعث شده است تا شکل ظاهری آن متمایز از سایر گاو های دیگر باشد؛ ویژگی متمایز و جالب این دام کوهان آن است که به عنوان محلی برای ذخیره انرژی به حساب می‌آید.

این گاو بومی ایرانی ویژگی های اخلاقی از جمله قدرت شنا دارد و می تواند در آب های سیستان حرکت کند، این گاوها نیمه وحشی هستند و گاهی بی قرار و ناآرام می شوند، در برابر سرما و تغییرات جوی مقاومت دارند، به محیط جدید به راحتی عادت می کنند و در برابر بیماری ها مقاوم هستند.

یکی از دامداران گاو سیستانی گفت: با توجه به تابستان امسال که دمای بیش از ۵۰ درجه را در سیستان تجربه کردیم این نژاد از دام تحمل این دما را داشته و بدون تلفات بوده و همچنین در زمستان سال گذشته که ۱۷ درجه زیر صفر را تجربه کرد در این منطقه این گاو توانسته تحمل بیاورد در واقع در بدترین شرایط آب و هوایی نژاد گاو سیستانی تاب و تحمل دارد و مقاومتش بالاست.

 با توجه به خشکسالی‌های اخیر و نابودی تالاب هامون این مسئله سبب کاهش قابل توجه جمعیت گاو سیستانی شده است؛ گاو اصیل سیستانی که به عنوان یک ذخیره ژنتیکی و استراتژیکی کشور به دلیل خشکسالی‌های منطقه سیستان در معرض انقراض قرار گرفت اما پژوهشگاه زابل در یک امر امیدوارانه جلوی این اتفاق را گرفت.

غلامرضا زابلی عضو هیئت علمی پژوهشگاه زابل نیز بیان کرد: در نیمه دوم دهه ۸۰ تعداد گاوهای اصیل سیستانی را از نواحی سیستان جمع آوری کردیم و در پژوهشگاه دام‌های خاص واقع در چاه نیمه در شرایط مساعد و مناسب نگهداری کردند.

وی افزود: امروز می‌توانیم ادعا کنیم که پژوهشگاه زابل توانسته است این دام را از خطر انقراض و نابودی به عنوان یک ذخیره ژنی ارزشمند که خود آن یک پدافند غیرعامل برای این سرزمین است، حفظ کند.

مختارپور کارشناس تغذیه دام در پژوهشگاه زابل نیز گفت: ما در این پژوهشکده ابتدا در طی طرح‌هایی که انجام شده نی های که دام در حقیقت استفاده می‌کند مورد بررسی قرار می دهیم که چند درصد برای دام قابلیت هضم دارد و چه مقدار این حیوان می‌تواند از آن استفاده کند و با نی و جیره معمولی که تاکنون استفاده می‌شد چقدر نرخ رشد حیوان است؟

وی افزود: در واقع تغذیه دام سیستانی را با نی و جیره‌های معمولی مورد بررسی قرار می‌دهیم همانطور که می‌دانید تغذیه اصلی گاو سیستانی نی‌های که در آب‌های شیرین هامون رشد می‌کنند، است.

در این راستا همچنین یک شرکت دانش بنیان در استان اصفهان با روش انتقال جنین به حفظ این دام اصیل سیستانی کمک کرده که موفق به دستیابی فناوری تقسیم جنین ها با ارزش اصلاحی بالا شده است که این فناوری تنها در اختیار تعداد محدودی از کشور های دنیا بوده است.

پژوهشگران مجموعه پژوهشگاه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه های شهرستان زهک در تلاش هستند تا با یک جهش علمی، منطقه سیستان دوباره به صنعت دامپروری و سرمایه‌هایی از دست رفته تبدیل شود.