جنگل های ایران در آتش بی توجهی کشاورزان و گردشگران می سوزند/ جای خالی آموزش و فرهنگسازی

حسن اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار رکنا گفت:آتش سوزی مراتع و جنگل ها بیشترین آسیب را به پوشش گیاهی و مراتع می زند تا گونه های جانوری ، در جنگل ها علوفه کف جنگل بیشتر است و رویش های بیشتری وجود دارد در محدوده های امن که چرای دام هم کمتر است خطر گسترش آتش سوزی بیشتر می شود. این مناطق دقیقا همان مناطقی هستد که باید حفظ شوند و ما نمونه ای از اکوسیستم طبیعی را در آنجا حفظ کنیم و کمتر اجازه دست خوردگی  به آن را بدهیم دچار حریق می شود و ممکن است خیلی از عرصه های چرای حیوانات از دست برود، بعضی وقتها درخت های چند ساله از بین می روند.

گونه های در معرض آسیب

اکبری با اشاره به خطراتی که گونه های جانوری را تهدید می کند ادامه داد: پس از آتش سوزی جنگل ها، از نظر جانوران گونه های زیادی که امکان انتقال دارند مانند پرندگان و پستاندران غالبا جابجا می شوند و به جاهای دیگر در منطقه می روند و نهایتا یک بخشی از زیستگاه و چراگاه شان را ازدست می دهند. اما مشکل بیشتر برای  خزندگان و بی مهره گان  پیش می آید وقتی اکوسیستم ها آسیب می بینند اینها هم آسیب می بینند و متاسفانه مطالعه هم نمی تواند بشوند.

حشراتی که در زنجیره غذایی موثرند، از بین می روند

او با تاکید بر اهمیت نقش حشرات در اکوسیستم می گوید: حتی در سمپاشی که در مزارع وسیع کشاورزی صورت می گیرد بسیاری از حشراتی که برای اکوسیستم مفید هستند از بین می روند،خیلی از این حشرات گونه های مفیدی هستند در زنجیره غذایی ممکن است در گرده افشانی نقش دارند،برای مبارزه  بیولوژیک با آفات نقش دارند و بخشی از تنوع زیستی و ژنتیکی هستند و بر اثر سمپاشی و تغییر اکوسیستم وگسترش دیمزارهایی که در غرب کشور است از بین میروندکه بخشی از اکوسیستم شخم زده می شود و گندم  می کارند،البته خسکشالی و آتش سوزی هم در این روند در  از دست رفتن تنوع بی مهره گان و خزندگان تاثیراتی ایجا د میکند.

اهمیت پوشش گیاهی

معاون تنوع زیستی سازمان محیط زیست افزود:در نهایت وقتی پوشش گیاهی به هر شکلی آسیب ببیند دیگر گونه هاهم آسیب می بینند.در آتش‌سوزی هایی که اتفاق می افتد ما بیشتر نگران آن پوششی هستیم که از دست می دهیم که باید حفظ و نگهداری شود تا به نسل آینده تحویل داده شود.

عامل انسانی علت آتش در پارک پردیسان

اکبری همچنین درباره آتش سوزی پارک پردیسان گفت: آتش سوزی در پارک پردیسان هم  به واسطه عامل انسانی باعث شد پوشش علفی دچار آتش سوزی  شود که پوشش فصلی بود و پوشش درختان در این مناطق انبوه نبوده و انفرادی است و بعد از آتش سوزی این درختان در فصل بهار و بارشها دوباره می توانند احیا شوند.

او علاوه بر این ادامه داد:آنچه که می تواند در پیشگیری از بروز این حوادث نقش داشته باشد،آموزش و فرهنگسازی است.چه برای جوامع محلی چه برای گردشگران.

دلیل آتش سوزی خائیز

او درباره آتش سوزی های خائیز گفت: در آتش سوزی های زاگرس غالبا پوشش علوفه ای دچار  حریق شده و بیشتر رویش های فصلی اول بهار بوده که تا دو سه ماه عمر دارند و بعد زرد و خشک می شوند این علوفه ممکن است توسط دام چریده شود و بخشی که چریده  نشده طمعه آتش می شود .

اکبری درباره دلیل بروز آتش سوزی خائیز اظهار داشت: بر اساس بررسی های صورت گرفته عامل آتش سوزی خائیز یک کشاورز بوده که برای سوزاندن کاه و پوشال باقی مانده از زراعت خود آتش روشن کرده و با به جا ماندن آثار آتش و سرعت باد به مناطق دیگر گسترش یافته است.

او با هشدار در بروز چنین حوادثی می گوید: اما آتش به جا مانده از حضور یک گردشگر و یا ته سیگار روشن او می تواند یک اکو سیستم را به آتش بکشاند و تا نیروهای امدادی و محیط بانی مطلع شوند مناطق زیادی درگیر آتش شده باشند.

تاثیر عوامل طبیعی در آتش سوزی ها

این کارشناس محیط  زیست گفت: بخش کمی از آتش سوزی بر اثر رعدو برق است که عامل طبیعی است. بخش عمده آتش سوزی بر اثر عوامل انسانی است، در سالهایی که بارندگی داریم و پوشش گیاهی علوفه ای بیشتر است این آتش سوزی ها برای فصول گرم تر که گیاهان خشک می شوند پیش بینی می شود و ما اقدامات لازم برای آمادگی ستادهای واکنش سریع در استان ها را راه اندازی کرده بودیم.

اقدامات پیشگیرانه

او با اشاره به این اقدامات تصریح کرد: در بخشی از جنگل ها با تراکتور« آتش بر» ایجاد می کنیم که در صورت بروز آتش به مناطق دیگر گسترش نیابد. نکته دیگر این است که  این موارد باید در کتابهای درسی آموزش داده شود و در نهایت فرهنگ سازی و آموزش مهمترین عامل پیشگیری در بروز آتش سوی در جنگل هاست.

حسن اکبری تاکید دارد:وقتی آتش سوزی اتفاق میافتد اولین گروهی که می تواند حضور داشته باشد همان روستایان و نیروهای محلی هستند.سازمان برنامه بودجه اگر بتوانند برای جذب اعتبار خرید به ما کمک کند می توانیم جوامع محلی را در اطفای آتش بسیار به تجهیزات مانند دمنده و آتش کوب و کفش  و لباس ضد آتش مجهز شوند.

معاون تنوع زیستی سازمان محیط زیست گفت:در آتش سوزیها زمان زیادی از دست می رود تا بالگردهای آب پاش در منطقه حاضر شوند.مدیریت این بالگردها در اختیار مدیریت بحران کشور  و وزارت دفاع است در زمان وقوع آتش سوزی زمان زیادی را تلف می شود که همین اتلاف وقت باعث گسترش آتش می شود. وجود بالگرد ها در ترابری حمل و نقل نیرو موثر است و بالگردهای آب پاش  هم نقش خوبی در اطفای حریق دارند. اما آنچه از همه این ها نقش دارد حضور نیروی انسانی است اگر حتی تجربه اطفای حریق داشته باشد که بسیار موثر تر خواهد بود. بالاخره در بعضی جاها بالگرد نمی تواند آتش را خاموش کند و صعب العبور است.

او با تاکید بر آموزش نیروهای محلی و تجهیز آنها  گفت: نیاز به منابع مالی دارد در سال 1401 و 1402  کمک هایی شد و تجهیزاتی خریدار ی شد.

او افزود:یک سری ظرفیت ها در قانون مدیریت بحران وجود دارد .همیاران محیط زیست در غالب پوشش بیمه ای حمایت می شوند که کافی نیست وما در لایحه ای که به دولت ارائه کردیم تحت عنوان حفاظت از محیط زیست دبه شدت به این موضوع دقت شده که افرار محلی که در اطفای آتش کمک می کنند در صورت بروز حادثه تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.آتش بان های محلی در این شرایط به صورت فصلی در خدمت گرفته می شوند.برمبنای اعتباری که تعلق می گیرد ما می توانیم کمک هایی کنیم.