خلاقیت شاعرانه برای رعایت پروتکل های بهداشتی

به گزارش رکنا ، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور یک پویش راه انداخته به نام اقتراح ماسک و از همه شاعران دعوت کرده که با استفاده از یکی از ابیات مشهور شاعران، یک بیت شعر با کلیدواژه ماسک بسرایند و با هشتگی که اشاره شد، در فضای مجازی منتشر کنند. این یکی رقیب ندارد؛ بعید است پویش اقتراح ماسک در هیچ جای جهان لنگه داشته باشد و هیچ کشوری برای کرونا چنین پویشی برگزار کرده باشد. در واقع اصل جنس است و کاملا ایرانی؛ چون هم شاعرانه است، هم طنز دارد و هم پند و نصیحت می‌کند.

اگر تا به حال درباره پویش اقتراح ماسک، هیچ نشنیده‌اید، کافی است هشتگ اقتراح ماسک را در فضای مجازی جست‌وجو کنید که به محفل فیض خواهید رسید و فیض خواهید برد اما حالا که اینجا هستید نگاهی هم بیندازید به این سفره‌ که از دستپخت خوب محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور چیده‌ایم.

اتفاق عجیبی رخ نداده اما خوشمره است و دلچسب. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که علیرضا مختارپور دبیرکل آن است، یک پویش راه انداخته به نام اقتراح ماسک و از همه شاعران دعوت کرده که با استفاده از یکی از ابیات مشهور شاعران، یک بیت شعر با کلیدواژه ماسک بسرایند و با هشتگی که اشاره شد، در فضای مجازی منتشر کنند. بد نیست این را هم بدانیم که اقتراح در واقع قریحه‌سنجی است و به همین شیوه شعر سرودن بر اساس اشعار ماندگار اتلاق می‌شود.

القصه که رفتیم سراغ نغمه مستشارنظام دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اطلاعات لازم درباره این پویش را گرفتیم و دریافتیم که بیخ گوش خودمان برخی شاعران نامدار پا فراتر گذاشته و برای ماسک و کرونا، قصیده و رباعی هم سروده‌اند.

که بود؟

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پویش ادبی اقتراح ماسک را راه‌‌اندازی کرد و از همه شاعران و اهالی ادب در سراسر کشور دعوت کرد که یک تک‌بیت طنز عفیف نه هجو یا هزل، با کلیدواژه ماسک بسرایند. هدف این بود که یک بسیج همگانی از نوع شاعرانه برای رعایت توصیه‌های بهداشتی در مقابله با ویروس کرونا شکل بگیرد.

همه چیز از آنجا شروع شد که رهبر انقلاب به استفاده از ماسک توصیه کردند و رعایت نکردن اصول پیشگیری را ظلم به کادر درمان دانستند. محفل ادبی فیض که از سال 1397 در کتابخانه مرکزی پارک شهر در زیرمجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور راه‌اندازی شده براساس همین اظهارات رهبر انقلاب و نیز برای حمایت از جریان‌های اصیل ادبی پویش اقتراح ماسک را راه‌اندازی کرد.

چرا کرد؟

اقتراح ماسک یک تیر بود برای چند هدف. اول از همه بهانه‌ای بود برای حمایت از کادر درمان و شکل دادن یک بسیج همگانی برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا. مستشارنظام می‌گوید: با شکل‌گیری محافل ادبی در کتابخانه‌ها، شبکه گسترده‌ای ایجاد شده که شهرها و حتی روستاها را شامل می‌شود. این محافل در زیرمجموعه شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی، نوعی عدالت فرهنگی را ایجاد کرده به‌خصوص در مناطقی که تنها مرکز فرهنگی مردم، یک کتابخانه‌ است و بس.

بنابراین از این شبکه استفاده کردیم که شاعران تمام نقاط ایران بتوانند ذوق و قریحه خود را بروز دهند و چه‌بسا آثارشان منتشر شود و خودشان هم شناخته شوند. ضمن این‌که پویش اقتراح ماسک هدف اصلی این پویش فرهنگسازی برای استفاده از ماسک و پیشگیری از انتقال ویروس بوده است.

دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور این را هم می‌گوید که شیوه اقتراح، یعنی سرودن شعر براساس اشعار معروف و ماندگار این حسن را دارد که اشعار جدید بهتر به یاد مخاطبان می‌ماند و تکرارپذیری بیشتری دارد. مشتشارنظام می‌گوید: بسیاری از شعرهای معروف در ادبیات فارسی مانند شعر مادر شهریار و ایرج میرزا و بسیاری دیگر در اقتراح محفل ادبی ملک‌الشعرای بهار سروده شده‌اند. همین‌طور شعر معروف رنج و گنج نیز بازنویسی از داستانی با همین موضوع است. بنابراین اقتراح می‌تواند سبب سرایش شعرهای زیبا و ماندگار شود.

چاشنی طنز در پویش اقتراح ماسک هم چندان بدون هدف و برنامه نبوده است. در واقع این قید به پویش اضافه شد برای این‌که برگزارکنندگانش از جمله مستشارنظام بر این عقیده‌اند که طنز به تاثیرگذاری پویش اضافه می‌کند و توجه بیشتری از مخاطب می‌گیرد.

چه شد؟

پویش اقتراح ماسک، در کمتر از دو ماه به دستاوردهای جالبی رسید. دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌گوید بیش از 2000 هشتگ ثبت شده و تاکنون حدود ده هزار بیت مرتبط با این موضوع به دبیرخانه رسیده است. مستشارنظام توضیح می‌دهد: استقبال قابل توجه بود و در همه استان‌ها دبیران محافل ادبی مشغول جمع‌آوری اشعار هستند. قرار است اشعار برگزیده انتخاب و منتشر شود. برخی از آنها به عنوان هدایای فرهنگی به صورت لوح یا قاب به فعالان کادر درمان اهدا می‌شود. این اشعار در محیط‌های درمانی از جمله بیمارستان‌ها و نیز در کتابخانه‌ها و فضاهای فرهنگی استفاده خواهد شد.

دستاوردهای این پویش و اعداد و ارقامی که به آنها اشاره شد، برای برگزارکنندگان معنا و مفهوم ویژه‌ای دارد. مثلا 10هزار بیت شعر از نظر مستشارنظام یعنی 10هزار نفر دیوان شاعران بزرگ کشورمان را تورق کرده و نیز این عدد به این معناست که 10هزار نفر و اطرافیان آنها به التزام استفاده از ماسک فکر کرده‌اند و احتمالا آن را رعایت می‌کنند. ضمن این‌که می‌توان امیدوار بود مخاطبان این اشعار هم تحت‌تاثیر قرار گرفته باشند چون خیلی‌ها معتقدند تاثیر یک بیت شعر می‌تواند از ساعت‌ها سخنرانی و نصیحت بیشتر باشد.

چند نمونه کمی متفاوت اقتراح ماسک

شاعران برای پویش اقتراح ماسک سنگ تمام گذاشتند. برخی شعرشان را در یک ویدئو برای مخاطب خواندند، برخی برایش تصویرسازی کردند، برخی دیگر بیشتر از یک بیت سرودند. شاعران اهل افغانستان و پاکستان از جمله سید حکیم بینش، احمد شهریار و کمیل قزلباش هم در این پویش شرکت کردند.

دو نمونه متفاوت از شعرهای پویش اقتراح ماسک را اینجا بخوانید:

روزی عقابی

عبدالجبار کاکایی اقتراحی از شعر معروف ناصرخسرو قبادیانی ارائه کرده و البته توضیح داده که چون ماسک قافیه ندارد دست به تحریف قافیه زده است:

روزی ز سر سنگ عقابی به هوا خاسک‌/ بهر طلب طعمه پر و بال بیاراسک

بر بال و پر خود ژل و الکل زد و فرمود / امروز دهان همه‌مان صاف شد از ماسک

پایین‌تر از این گر بپرم از نظر تیز / بینم سرموی وزغی سوخته در جاسک

ناگه ز کمینگاه یکی ناقل پنهان/ زد عطسه تندی و بیفکند بر او راسک

اینش عجب آمد که ز یک بینی کوچک/ این تیزی و این تندی عطسه ز کجا خاسک

بر خاک فرود آمد و با خس خس سینه/ لختی نظر خویش گشاد از چپ و از راسک

چون نیک نظر کرد به منقار بلندش /گفتا ز که نالیم؟ به منقار، بزن ماسک

مثل سعدی باش

رضا اسماعیلی هم برای کرونا دو رباعی سروده که در کنار قصیده و تک‌بیت و دیگر گونه‌های شعری جای رباعی خالی نباشد.

هشدار! به دوستان خود غم ندهی/ بیماری و درد، جای مرهم ندهی

بی‌ماسک مرو ز خانه‌ات بیرون، تا/ ای جان! «کرونا» به خلق عالم ندهی

«سعدی» که هوای باغ و بستان می‌کرد/ در روی زمین سفر فراوان می‌کرد

گر از «کرونا» شنیده بود اوصافی/ خود را به حصار خانه زندان می‌کرد!

با اجازه شاعر

چند نمونه از تک‌بیتی شاعران مطرح برای پویش اقتراح ماسک را می‌خوانید که همه آنها با اجازه شاعری که از شعرش بهره گرفته‌اند، سروده و منتشر شده‌اند.

«به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست»/ که هر که ماسک نزد از قبیله ما نیست

محمود اکرامی‌فر

ناگهان ماسک برانداخته‌ای یعنی چه؟/ مست از خانه برون تاخته‌ای یعنی چه؟

سعید بیابانکی

به روز حشر اگر می‌روی به سمت بهشت/ دو بسته ماسک ببر احتیاط در این است

علیرضا قزوه

دل می‌رود ز دستم، صاحبدلان خدا را/ بی‌ماسک و ژل مریضی خواهد شد آشکارا

مجتبی باقی

مرا می‌بینی و هر دم زیادت می‌کنی دردم/ چرا بی‌ماسک می‌آیی رفیق ناجوانمردم؟

ایمان طرفه برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.