هورمون ضد خیانت ! / وفاداری حقیقی چگونه است؟

یک مطالعه حیوانی در سال ۲۰۱۴ نشان داده است که درمان با اکسی توسین باعث کاهش رفتار‌های مرتبط با خیانت می‌شود. این اتفاق به ویژه در زنانی رخ می‌دهد که ترجیح می‌دهند به جای افراد غریبه از جنس مخالف، با شریک مرد خود تعامل اجتماعی داشته باشند. تصور می‌شود که اکسی توسین تازگی تعامل با یک غریبه را کاهش می‌دهد.

محققان بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ دریافته اند میزان اکسی‌توسین در بدن زوج‌هایی که در اولین مراحل دلبستگی عاشقانه به سر می‌بردند، نسبت به زوج‌های غیروابسته به‌طور قابل‌توجهی سطح بالاتری دارد. اما اکسی توسین به چیزی بیش از عشق گره خورده است. این هورمون در طول فعالیت جنسی نیز آزاد می‌شود و با شدت تجربه ارگاسم مرتبط است.

از اثرات احتمالی اکسی توسین در بهبود رابطه می‌توان مواردی همچون ایجاد اعتماد، صمیمیت، یکدلی، ساختن خاطرات مثبت، وفاداری، تعامل مثبت و پی بردن به نشانه‌های ایجاد پیوند مستحکم را نام برد.

اکسی توسین دقیقا چیست؟

اکسی توسین هورمونی است که به عنوان یک انتقال دهنده عصبی عمل می‌کند و علاوه بر آن نقش مهمی در تولید مثل دارد. در زنان این هورمون باعث زایمان و ترشح شیر مادر می‌شود. در مردان، اکسی توسین به حرکت اسپرم کمک می‌کند.

اکسی توسین یک هورمون طبیعی است و توسط هیپوتالاموس - منطقه کوچکی در پایه مغز - تولید می‌شود و توسط غده هیپوفیز در مجاورت آن ترشح می‌شود.

اکسی توسین، دوپامین و سروتونین اغلب به عنوان "هورمون‌های شادی" شناخته می‌شوند. وقتی جذب شخص دیگری می‌شوید، مغز شما دوپامین ترشح می‌کند، سطح سروتونین شما افزایش می‌یابد و اکسی توسین تولید می‌شود. این فعل و انفعالات باعث می‌شود که شما موجی از احساسات مثبت را احساس کنید.

چگونه اکسی توسین می‌تواند بر احساسات و رفتار‌ها تأثیر مثبت بگذارد؟

بازنگری تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که اکسی توسین تأثیر مثبتی بر رفتار‌های اجتماعی مرتبط با آرامش، اعتماد و ثبات روانی کلی دارد. همچنین نشان داده شده است این هورمون زمانی که در قسمت‌های خاصی از مغز ترشح می‌شود، سطح استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد. اکسی توسین ممکن است به بدن کمک کند تا با برخی از موقعیت‌های مختلف احساسی و اجتماعی سازگار گردد.

استفاده از اکسی توسین داخل بینی مستقیماً با افزایش تعامل بین زوج‌های عاشق - به ویژه در هنگام مشاجره - مرتبط است. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۰ همچنین نشان می‌دهد که اکسی توسین داخل بینی ممکن است به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند تا نشانه‌های اجتماعی را بهتر درک کنند و به آن‌ها پاسخ دهند.

علاوه بر موارد یاد شده اکسی توسین چندین نقش مهم در مادری نیز ایفا می‌کند. این هورمون به رحم سیگنال می‌دهد که منقبض شده و زایمان شروع گردد. با افزایش تولید هورمون‌های مرتبط، به پیشبرد فرآیند زایمان کمک می‌کند و پس از زایمان به رحم کمک می‌کند تا به اندازه قبلی خود بازگردد.

هنگامی که کودک روی سینه مادرش می‌چسبد، باعث ترشح اکسی توسین می‌شود. ترشح این ماده به بدن سیگنال می‌دهد که شیر را برای خوردن نوزاد مهیا و جاری کند.

مطالعات انسانی و حیوانی در مورد تأثیرات اکسی توسین بر پیوند مادر و کودک نشان داده است مادرانی که سطوح بالاتری از این هورمون را دارا هستند، رفتار‌های محبت آمیز بیشتری با فرزندان خود دارند. مثلا چک کردن مکرر کودک، لمس محبت آمیز، آواز خواندن یا صحبت کردن با کودک به روش خاصی و نظافت و حمام کردن مرتب از جمله رفتار‌هایی است که در این مادران بیش از سایرین دیده می‌شود.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد نوزادانی که این توجهات را دریافت می‌کنند، ترشح اکسی توسین در آن‌ها افزایش می‌یابد که باعث می‌شود بیشتر به دنبال تماس با مادر خود باشند و این تماس‌ها پیوند آن‌ها را بیشتر تقویت می‌کند.

این اثرات به مادران بیولوژیک محدود نمی‌شود. محققان طی مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ دریافتند که اکسی توسین تأثیر مشابهی در مادرخوانده‌ها و والدینی که نوزادی را به فرزندی پذیرفته اند نیز دارد.

شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه والدین شدن باعث تحریک ترشح اکسی توسین در پدران نیز می‌گردد.

نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ نشان داده انواع خاصی از تعامل بین پدر و نوزاد مثلا هدایت توجه کودک به سمت اشیاء خاص و تشویق کودک به کاوش، منجر به افزایش سطح اکسی توسین می‌شود.

آیا تأثیر اکسی توسین بر وفاداری حقیقت دارد؟

ارتباط بین اکسی توسین و وفاداری ممکن است با اثر این هورمون آغاز شود که باعث می‌شود مردان شریک زندگی خود را جذاب‌تر از سایر زنان آشنا و ناآشنا ببینند. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۲ نشان می‌دهد این هورمون ممکن است بر مردان به گونه‌ای تأثیر بگذارد که باعث شود آن‌ها فاصله اجتماعی بیشتری با زنان جذاب غریبه حفظ کنند.

دلیل این امر ممکن است به واسطه تأثیر اکسی توسین در مسیر‌های دریافت پاداش در مغز باشد. درگیر شدن در تماس اجتماعی یا جنسی با شریک عاطفی خود ممکن است سطح اکسی توسین را افزایش دهد و یک حلقه رفتاری ایجاد کند. هر چه زمان بیشتری را با شریک زندگی خود بگذرانید، اکسی توسین بیشتری تولید می‌کنید. هرچه اکسی توسین بیشتری تولید کنید، ممکن است تمایل بیشتری به همسرتان داشته باشید.

یک مطالعه حیوانی در سال ۲۰۱۴ نشان داده است که درمان با اکسی توسین باعث کاهش رفتار‌های مرتبط با خیانت می‌شود. این اتفاق به ویژه در زنانی رخ می‌دهد که ترجیح می‌دهند به جای افراد غریبه از جنس مخالف، با شریک مرد خود تعامل اجتماعی داشته باشند. تصور می‌شود که اکسی توسین تازگی تعامل با یک غریبه را کاهش می‌دهد.

چرا اکسی توسین روی مردان و زنان تأثیر متفاوتی می‌گذارد؟

تاثیر اکسی توسین بر مردان و زنان به ویژه در زمینه‌های اجتماعی متفاوت است. این تفاوت ممکن است به این دلیل باشد که هورمون اکسی توسین در آمیگدال مردانه و زنانه متفاوت عمل می‌کند. آمیگدال بخشی از مغز است که مسئولیت احساسات، انگیزه و پاداش را بر عهده دارد.

به عنوان مثال در زنان، اکسی توسین ممکن است بر نحوه شناسایی افراد برای دوستی و اینکه چگونه به چنین روابطی تمایل پیدا کنند، تأثیر بگذارد.

این هورمون ممکن است در روشی که مردان روابط رقابتی را تشخیص می‌دهند و پاسخ مبارزه یا گریز را در پیش می‌گیرند نیز نقش داشته باشد.

اکسی توسین و کاربردهای پزشکی 

پاسخ به این سوال مثبت است. اکسی توسین ممکن است برای القا یا بهبود انقباضات در طول زایمان تزریق شود. همچنین ممکن است برای کاهش خونریزی بعد از زایمان یا سقط جنین نیز مورد استفاده قرار گیرد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ نشان داده است که اکسی توسین می‌تواند در درمان اوتیسم و سایر بیماری‌های رشدی و روانی که تعامل اجتماعی را مختل می‌کنند، کمک کننده باشد. به علاوه استفاده از این ماده هورمونی به عنوان یک درمان احتمالی برای افسردگی پس از زایمان در حال بررسی است، اگرچه یک منبع مورد اعتماد نشان داده که اکسی توسین مصنوعی ممکن است خطر افسردگی و اختلالات اضطرابی پس از زایمان را افزایش دهد.

تحقیقات در مورد اکسی توسین به عنوان یک درمان احتمالی برای اختلالات سوء مصرف الکل و مواد نیز در حال انجام است.

اگرچه اکسی توسین می‌تواند پیوند عاطفی را تقویت کند، ممکن است به جانبداری و تعصب نیز دامن زند. این هورمون همچنین با احساس حسادت و عدم صداقت مرتبط است البته برای درک کامل این مفاهیم به تحقیقات بیشتری نیاز است.

مشخص نیست که چرا ماهیت اثرات این هورمون متفاوت است یا چه کسانی ممکن است بیشتر اثرات منفی را تجربه کنند. این مسئله ممکن است به عوامل دیگری مانند اختلالات روانی زمینه‌ای بستگی داشته باشد.

اگرچه اکسی توسین در بسیاری از چیز‌های خوبی که ما احساس و تجربه می‌کنیم نقش ثابتی دارد، اما تاثیر آن در رفتار انسان بسیار پیچیده‌تر است. تحقیقات بیشتری لازم است تا بفهمیم این هورمون قدرتمند چه کار‌هایی می‌تواند انجام دهد.

عصر ایران