تصویر چهره فرعون «آمنهوتپ سوم» بازسازی شد

فرعون آمنهوتپ سوم که با نام مستعار «باشکوه» شناخته می‌شود، بدون تردید بر شکوهمندترین دوره در تاریخ مصر باستان حکمرانی داشت و صلح و رفاه و در عین حال ساخت برخی از باشکوه‌ترین بناهای تاریخی را برای امپراتوری به ارمغان آورد. اکنون، بیش از ۳۳۵۰ سال پس از مرگ او، این فرمانروای باستانی سرانجام به لطف بازسازی جدید چهره مومیایی‌شده‌اش، به سیمای سابق خود بازگردانده شده است.آمنهوتپ سوم که در دوران هجدهمین سلسله پادشاهی جدید، کمی کمتر از ۴۰ سال بر مصر ریاست کرد، در حالی که هنوز کودک بود بر تخت سلطنت نشست و به یکی از مشهورترین مردانی تبدیل شد که تا کنون در کناره‌های رود نیل قدم زده‌اند. او بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۵۱ پیش از میلاد سلطنت کرد. بخش اصلی معبدی که در الاقصر است تحت فرمان او ساخته شد، به علاوۀ ساختارهای چشمگیر متعددی در کارناک و ممفیس.

از نمادین‌ترین بناهایی که به افتخار آمنهوتپ سوم ساخته شدند، معبد یادبود او در کوم‌الحِطان بود که دو تندیس عظیم معروف به مِمنون از آن محافظت می‌کنند.

او شاید یکی از فرعون‌هایی باشد که از همه مشهورتر باشد و بیش از همه درباره‌اش مطالعه شده باشد، اما مومیایی او در وضعیت تأسف‌باری است و در طول چندین هزار سال قربانی سرقت و رطوبت شده است. نویسندگان مطالعه‌ی جدید که بازسازی صورت او را مستند کردند، با ابراز تأسف از میزان پوسیدگی، توضیح دادند: «سر که تا حد زیادی به اسکلت تبدیل شده اجازه‌ی نتیجه‌گیری درباره ظاهر صورت او در زمان حیات را صرفاً با مشاهده نمی‌دهد، برای مومیایی‌هایی که به خوبی حفظ شده‌اند هم همینطور است.»

به نظر می‌رسد آمنهوتپ سوم به روش سنتی مومیایی نشده، بلکه دستخوش یک فرآیند مومیایی نسبتاً عجیب و غریب شده است:  «به نظر می‌رسد او در حمام ناترون مایع اشباع‌شده خشک شده و سپس با چندین لایه رزین مهر و موم شده و در نهایت به یک مومیایی مجسمه‌مانند تبدیل شده که بیشتر شبیه یک مجسمه است تا یک مومیایی معمولی.»

برای بازسازی چهره پادشاه، محققان مجبور شدند به یادداشت‌هایی کالبدشناس استرالیایی، گرافتون ای. اسمیت متکی باشند که نخستین بار سال ۱۹۰۵ این مومیایی را مطالعه کرد. محققان با ارجاع متقابل این داده‌ها به عکس‌های جسد، دریافتند اسمیت به اشتباه طول جمجمه را ۱۹۴ میلیمتر ثبت کرده، در حالی که در واقع فقط ۱۷۴ میلی‌متر بوده است.

اسمیت فاصله بین چشم‌های آمنهوتپ سوم، ابعاد حدقه‌های چشم، پهنای بینی و بسیاری از ویژگی‌های کلیدی دیگر را هم اندازه‌گیری کرد که همه اینها محققان را قادر ساخت مدل دقیقی از جمجمه فرعون بسازند. سپس اسکن‌های برش‌نگاری کامپیوتری از افراد زنده روی آن قرار داده شد تا بافت نرم مشخص شود و یک بازسازی کامل از یک چهره باستانی انجام شود.از آنجا که این مدل بازسازی‌شده شامل اطلاعاتی از مدل یا رنگ موی آمنهوتپ سوم، شکل کره چشم یا رنگ پوست او نمی‌شود، تصویری بدون مو با چشم‌های بسته و رنگ‌بندی سیاه و سفید از او منتشر شد. تصویر هنری‌تر دوم هم خلق شد که این بار نسخه‌ای مودار، چشم‌دار و رنگی از فرعون را به نمایش گذاشت با لباس‌های سلطنتی مناسب برای دوره‌ای که در آن سلطنت کرده است. باید بگوییم تصویر دوم برای پادشاهی چون او مناسب‌تر به نظر می‌رسد!