بزرگی خوش‌خیم پروستات
سلامت رکنا : تمام عمرش مثل یک سنگ می‌خوابید اما حالا هرشب مجبور است برای رفتن به دستشویی بیدار شود، گاهی دو تا سه بار در طول شب.
برای بیشتر مردان این دستشویی رفتن‌های شبانه اولین نشانه بزرگ شدن غده پروستات است.
به گزارش رکنا ، دیگر علائم می‌تواند شامل مشکل در شروع ادرار، نشت کردن یا قطره قطره آمدن آن باشد. پزشکان می‌گویند پروستات بزرگ‌شده مثل موهای سفید بخشی از روند طبیعی بالا رفتن سن است. مشکل از آن‌جا شروع می‌شود که اضطرار برای دستشویی رفتن شبانه، درنهایت به امری تکراری در طول روز تبدیل می‌شود.
به این معنی که قادر نخواهید بود در طول یک جلسه کاری یا قرار دوستانه یا در طول یک پرواز چه‌بسا کوتاه با هواپیما، برای رفتن به دستشویی از جایتان بلند نشوید که مسلما مسئله آزاردهنده‌ای است.
با رسیدن به شصت‌سالگی، نیمی از مردان بزرگ‌شدن پروستات را تجربه خواهند کرد. بیماری‌ای که باعنوان هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا BPH شناخته می‌شود. با رسیدن به هشتادوپنج‌سالگی، این نسبت به 90درصد خواهد رسید.
همه چیز درباره هایپرپلازی خوش‌خیم
با این‌که هایپرپلازی خوش‌خیم باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات یا بروز مشکلات جنسی نخواهد شد اما می‌تواند به‌طور جدی کیفیت زندگی فرد را، به‌ویژه با ایجاد مشکلات آزاردهنده و خجالت‌آور ادراری تحت‌تاثیر قرار دهد.
دکتر هاوارد لیواین، سردبیر ارشد انتشارات سلامت هاروارد و استادیار پزشکی در دانشگاه هاروارد می‌گوید: «از آن‌جا که بزرگ‌شدن پروستات به‌تدریج اتفاق می‌افتد، مردان معمولا تصور می‌کنند مراجعه مکرر و پی در پی به دستشویی بخشی از روند طبیعی بالا رفتن سن است. غافل از این‌که در بسیاری از موارد، مصرف مقدار کمی دارو می‌تواند به کاهش علائم، یعنی اضطرار کمتر ادراری و بیدار شدن‌های کمتر در طول شب برای رفتن به دستشویی بینجامد.»
درنتیجه بسیاری از مردان به دنبال معالجه‌اند. خبر خوب این است که درمان این مشکل به‌طور پیوسته در حال پیشرفت است. بیماران و پزشکان حالا داروهای بیشتری برای انتخاب دارند. درنتیجه اگر یک دارو برای شما جواب نداد، داروی دیگری تجویز خواهد شد و به لطف بعضی اصلاحات، درمان‌های جراحی موثرتر از گذشته شده‌اند و عوارض جانبی کمتری دارند.
علل و علائم بزرگ شدن پروستات
با افزایش سن، پروستات شما می‌تواند از اندازه یک گردو به‌اندازه یک لیمو تبدیل شود. هنوز علت این رشد به‌طور دقیق مشخص نیست اما پزشکان بر این باورند که بعضی از هورمون‌های مردانه خاص نظیر دی‌هیدروتستوسترون تمایل دارند که در زمان دیرتر، روی غده پروستات قوی‌تر عمل کنند.
از آن‌جا که پروستات درست زیر مثانه قرار دارد، وقتی بزرگ‌تر می‌شود می‌تواند به مجرای ادرار، لوله‌ای که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی منتقل می‌کند، فشار وارد آورد که این مسئله می‌تواند منجر به انواع مشکلات ادراری شود.
به‌عنوان مثال، ممکن است در شروع کردن ادرار و بعد ادامه آن دچار مشکل شوید و احساس کنید مثانه خود را کامل تخلیه نکرده‌اید. ادراری که خارج نشده و در مثانه جمع شود می‌تواند ریسک ابتلا به عفونت را افزایش دهد که به نوبه خود ادرار کردن را دردناک خواهد کرد و حتی باعث مراجعه بیشتر به دستشویی و کنترل نکردن مثانه خواهد شد. از طرفی عفونت ادراری یا مثانه می‌تواند منجر به عفونت کلیه نیز بشود.
علائم هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات عبارتند از:
جریان ادرار مردد، منقطع و ضعیف
دشواری در شروع ادرار
فوریت، نشتی یا چکه چکه ریختن ادرار
حس تخلیه ناقص
تکرر ادرار، بخصوص شب‌ها.
وقت آن رسیده که کاری برای پروستات بزرگ‌شده‌تان بکنید؟
بیشتر مردان ماه‌ها و حتی سال‌ها پروستات بزرگ‌شده را تحمل می‌کنند و بعد به پزشک مراجعه می‌کنند. یعنی کار به جایی می‌رسد که در طول شب چندین‌بار برای رفتن به دستشویی بیدار می‌شوند و برای به خواب رفتن دوباره با مشکل مواجه می‌شوند.
دکتر کوین اسلاوین، استاد اورولوژی دانشگاه هوستون می‌گوید: «وقتی مردان مشکلات ادراری پیدا می‌کنند، پی بردن به علت آن دشوار است. آن‌ها باید در صورت بروز هرگونه تغییری به پزشک مراجعه کنند، چون ممکن است مبتلا به سرطان مثانه یا سرطان پروستات باشند.
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات بیشتر با حذف موارد دیگر تشخیص داده می‌شود. وقتی که پزشک مطمئن می‌شود مشکل جدی‌تری وجود ندارد.» رشد پروستات و مشکلاتی که ایجاد می‌کند در افراد مختلف بسیار متفاوت است. بعضی از افراد رشد بیشتری را تجربه می‌کنند و بعضی با پروستات خیلی بزرگ مشکلی در ادرار کردن ندارند.
انتظار هشیارانه
هنگامی که علائم آزاردهنده نباشند، انتظار هشیارانه می‌تواند بهترین روش برای پیش گرفتن باشد. این کار شامل نظارت منظم برای مطمئن شدن از این موضوع است که عوارض در حال پیشرفت نیستند و شامل درمان نیست. پزشکان با معاینات منظم سالانه یا مکررتر می‌توانند مراقب مشکلات اولیه و علائم مربوط به این بیماری باشند.
برای علائمی که مشکل‌ساز شده و زندگی فرد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، بیشتر پزشکان ترکیبی از داروها و تغییراتی در شیوه زندگی را پیشنهاد خواهند کرد. این کار غالبا برای از بین بردن بدترین علائم و جلوگیری از نیاز به عمل جراحی کافی خواهند بود.
نکاتی برای تسکین علائم در زمان انتظار هشیارانه
با پنج قدم ساده می‌توان به کاهش بعضی از علائم این بیماری کمک کرد:
۱. بعضی از مردان عصبی و پرتنش بیشتر به دستشویی و تخلیه ادرار نیاز پیدا می‌کنند. سعی کنید با ورزش منظم و انجام تکنیک‌های آرامش‌بخش نظیر مدیتیشن، استرس خود را کاهش دهید.
۲. وقتی به دستشویی می‌روید، به خودتان زمان بدهید و مثانه‌تان را کاملا تخلیه کنید. این کار نیاز به مراجعات بعدی به دستشویی را کاهش خواهد داد.
۳. با پزشک‌تان درباره تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید صحبت کنید. پزشک می‌تواند دوزهای مصرفی شما را تنظیم کند یا برنامه مصرف داروها را تغییر دهد یا داروهای متفاوتی تجویز کند که باعث مشکلات ادراری کمتری شود.
۴. عصرها از نوشیدن مایعات بخصوص نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید. این‌ها می‌توانند عضله مثانه را تحت‌تاثیر قرار دهند، کلیه‌ها را برای تولید ادرار تحریک کنند و درنتیجه منجر به ادرارهای مکرر شبانه شوند.
۵. مصرف سیگار را کاهش دهید و در صورت امکان آن را کنار بگذارید.
تصمیم‌گیری برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات
طیف وسیعی از درمان‌ها برای تسکین علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات وجود دارند که شامل درمان دارویی، روش‌های کم‌تهاجمی و جراحی می‌شوند. بهترین گزینه برای شما بستگی به علائم، میزان شدت آن‌ها یا دیگر بیماری‌های احتمالی شما دارد.
اندازه غده پروستات، سن و سلامت کلی شما نیز در تصمیم‌گیری‌های درمانی نقش دارند. آنچه برای یک مرد در دهه پنجم زندگی‌اش بهترین گزینه است، ممکن است برای یک مرد هشتادساله مطلوب نباشد. ممکن است افراد مسن‌تر به دنبال از بین بردن فوری علائم با دارو یا جراحی باشند، درحالی‌که مردان جوان‌تر بیشتر به درمان کم‌تهاجمی‌تر تمایل دارند.
به گفته انجمن اورولوژی آمریکا، جراحی بهترین اثر در از بین بردن علائم را دارد اما ممکن است خطرهای آن بیشتر از دیگر درمان‌ها باشد. درنتیجه بهتر است گزینه‌های درمانی را به دقت با پزشک خود بررسی کنید. می‌توانید با دارو شروع کنید و اگر بهبودی حاصل نشد به سراغ درمان‌هایی با حداقل تهاجم بروید. این روش‌ها بسیار موثرند و عوارض جانبی بسیار کمی دارند.
رژیم غذایی برای درمان بزرگی پروستات
نقش رژیم غذایی در جلوگیری از بزرگی خوش‌خیم پروستات و درمان علائم آن همچنان در دست بررسی است.
نتایج یک تحقیق چهارساله که در چین انجام شده نشان می‌دهد که مردانی که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات، بخصوص سبزیجات با برگ‌های تیره و گوجه‌فرنگی را دنبال می‌کنند، کمتر در معرض بزرگ شدن پروستات یا بدتر شدن علائم آن قرار دارند. محققان معتقدند که رژیم غذایی مناسب تنها شامل یک غذای خاص نیست و به ترکیبی از غذاها در درژیم غذایی سالم بستگی دارد.
درمان با دارو
قدم اول این است که در صورت مشاهده هرکدام از علائمی که پیش‌تر به آن اشاره شد به پزشک مراجعه کنید. یک آزمایش دیجیتال رکتال بیشتر می‌تواند وجود بزرگی خوش‌خیم پروستات را تایید کند. همچنین پزشک ممکن است برای بررسی عفونت مثانه از شما نمونه ادرار بگیرد، که با آنتی‌بیوتیک قابل درمان خواهد بود.
اگر پروستات شما باعث بروز علائم شود، پزشک به احتمال زیاد برای بهبود و مدیریت مشکل برایتان داروهایی از خانواده مسدودکنندههای آلفا و مهارکننده‌های -5 آلفا ردوکتاز تجویز خواهد کرد. پزشک بسته به علائم و اندازه غده پروستات شما می‌تواند یک یا هر دو نوع این داروها را تجویز کند.
مسدودکنندههای آلفا
این داروها تاثیری در کاهش اندازه پروستات نخواهند داشت اما در از بین بردن علائم بسیار موثرند. طریقه عملکرد آن‌ها به این صورت است که عضلات اطراف پروستات و سوراخ مثانه را شل می‌کنند و در نتیجه ادرار راحت‌تر تخلیه خواهد شد. علائم شایع هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات معمولا طی دو روز بهبود می‌یابند. این داروها برای مردانی که پروستات‌شان به‌طور نرمال تا متوسط بزرگ شده تاثیرگذارتر خواهند بود.
مسدودکنندههای آلفا در اصل برای درمان فشار خون بالا ساخته شده بودند. سرگیجه شایع‌ترین عارضه جانبی آن‌هاست و دیگر عوارض جانبی آن‌ها عموما خفیف و قابل کنترل هستند. از عوارض جانبی که درصد کمی از افراد آن‌ها را تجربه می‌کنند می‌توان به سردرد، سوزش معده و گرفتگی بینی اشاره کرد. این داروها برای مردانی که با احتباس شدید ادرار و عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری درگیر هستند، مناسب نیستند.
داروهای معمول تجویز شده در این دسته عبارتند از: آلفوزوسین، دوکسازوسین، سیلودوسین، تامسولوسین و ترازوسین.
محافظت در برابر سرطان
تحقیقات اولیه حاکی از آن بود که مهارکننده‌های -5 آلفا ردوکتاز، دسته‌ای از داروها که برای درمان بزرگ شدن پروستات استفاده می‌شوند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات تهاجمی‌تر را افزایش دهند. با این حال، مطالعات جدیدتر نشان داده‌اند این داروها نه‌تنها خطرآفرین نیستند، بلکه حتی می‌توانند فرد را از خطر ابتلا به سرطان پروستات محافظت کنند.
تحقیقات انجام‌شده از سوی مرکز پیشگیری از سرطان پروستات در سال ۲۰۱۳ نشان داد داروی فیناستراید، از مهارکننده‌های -5 آلفا ردوکتاز، به مدت هفت سال می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات درجه پایین را در میان مردان ۵۵ سال به بالا تا 25درصد کاهش دهد.
مطالعه تکمیلی که روی 9هزار و500 مرد انجام و نتایج آن در سال ۲۰۱۸ در نشریه انستیتوی ملی سرطان منتشر شد، همچنین نشان داد که داروی فیناستراید ریسک ابتلا به سرطان پروستات را 21درصد کاهش داد و اثر محافظتی آن حداقل ۱۶ سال به طول انجامید.
درمان‌های کم‌تهاجمی برای بزرگی خوش‌خیم پروستات
هنگامی که داروها به درمان پروستات بزرگ‌شده کمک نکنند می‌توان از روش‌های دیگری به‌غیر از جراحی برای بهبود علائم استفاده کرد که در مطب پزشک ارائه می‌شوند. این روش‌ها از انواع مختلفی از انرژی گرمایی برای کوچک کردن بخشی از پروستات استفاده می‌کنند و بسیار موثر هستند.
مهارکننده‌های ۵-آلفا ردوکتاز
داروهای این دسته با کاهش سطح هورمون مردانه که در رشد پروستات نقش دارند، به آرامی باعث کوچک شدن اندازه پروستات می‌شوند و درنتیجه از فشار آن روی مجاری ادرار می‌کاهند. اثرگذاری این داروها بیشتر از مسدودکنندههای آلفا زمان می‌برد اما بعد از سه ماه شاهد بهبود در جریان ادرار خواهید بود و طی شش ماه تا یک سال اندازه پروستات تقریبا یک‌چهارم کاهش پیدا خواهد کرد.
این داروها خطر احتباس حاد (ناتوانایی در ادرار کردن) و همچنین نیاز به جراحی را کاهش خواهند داد. ممکن است به شش تا ۱۲ ماه زمان نیاز باشد تا ببینید این داروها برای شما اثرگذارند یا خیر.
عوارض جانبی احتمالی آن‌ها می‌تواند شامل مشکلات نعوظ، کاهش میل جنسی و کاهش مقدار مایع منی باشد. این عوارض به‌طور کلی خفیف هستند و بعد از قطع مصرف یا یک سال بعد از مصرف می‌توانند از بین بروند.
دو داروی رایج در این دسته عبارتند از: فیناستراید و دوتاستراید.
درمان ترکیبی با دارو نیز از گزینه‌های دیگر است که می‌تواند در کاهش علائم مربوط به هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات موثر باشد. بعضی از نمونه‌های داروهای ترکیبی شامل یک مسدودکننده آلفا و یک مهارکننده -5 آلفا ردوکتاز؛ و یا یک مسدودکننده آلفا و یک آنتی کولینرژیک است.
برای مردانی که همزمان به اختلال نعوظ و هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات مبتلا هستند، مصرف روزانه دُز پایین تادالافیل، یک گزینه دیگر خواهد بود.
گرمادرمانی مایکروویو از راه مجرای ادرار (TUMT)
این درمان برای انسداد خفیف تا متوسط، فوریت در ادرار، تکرر، فشار و جریان منقطع را کاهش می‌دهد اما تاثیری در مشکل تخلیه ناکامل مثانه ندارد. در این روش، از مایکروویو‌های تنظیم شده با رایانه برای گرم کردن قسمت‌های داخل پروستات و از بین بردن بافت انتخابی استفاده می‌شود. یک سیستم خنک‌کننده در طول این عمل از دیوار مجرای ادرار محافظت خواهد کرد. TUMT در مطب پزشک ارائه می‌شود و تنها نیازمند بی‌حسی موضعی و داروهای ضددرد است.
از عوارض جانبی آن می‌توان به ادرار دردناک برای مدت چند هفته اشاره کرد. فوریت موقت و تکرر ادرار نیز ممکن است پیش بیاید. بسیاری از مردان باید این روند را تکرار کنند، زیرا ممکن است علائم برگردند یا بهبود نیابند.
تخریب سوزنی از راه مجرای ادرار با امواج رادیویی (TUNA)
این عمل نیز بافت پروستات را برای بهبود جریان ادرار و تسکین علائم از بین می‌برد. این کار شامل گرم کردن بافت از طریق امواج رادیویی با فرکانس بالا انجام می‌شود که طی آن سوزن‌هایی به‌طور مستقیم در پروستات قرار می‌گیرد. در این روش نیازی به ماندن در بیمارستان نیست و با کمی بی‌حسی امکان‌پذیر خواهد بود. عوارض جانبی احتمالی آن شامل ادرار دردناک، فوریت یا تکرر ادرار به مدت چند هفته است.
استنت پروستات
در بعضی موارد یک لوله توری فلزی به نام استنت برای باز کردن و باز نگه داشتن مجرای ادرار درون آن قرار می‌دهند. گذاشتن استنت به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی یا نخاعی انجام می‌گیرد. معمولا استنت برای مردانی استفاده می‌شود که تمایلی برای استفاده از دارو ندارند یا قادر به عمل جراحی نیستند. اغلب پزشکان این روش را گزینه خوبی برای بیشتر مردان نمی‌دانند. عوارض جانبی این روش می‌تواند شدید باشد و در بسیاری از موارد ممکن است بهبودی در علائم دیده نشود. در بعضی موارد مردان ادرار دردناک یا عفونت ادراری مکرر را تجربه کرده‌اند. استنت‌ها گران هستند و برداشتن آن‌ها دشوار است.
جراحی برای پروستات بزرگ‌شده
در مواردی که درمان دارویی در کاهش علائم به‌اندازه کافی موثر نباشد، یا مصرف داروها منجر به بروز عوارض جانبی نامطلوب شود یا مشکلاتی نظیر احتباس ادرار یا عود مجدد عفونت مجاری ادراری مشاهده شود، ممکن است فرد برای برداشتن بافت اضافی پروستات نیاز به جراحی داشته باشد. برای بسیاری از مردان جراحی با تسکین علائم همراه است اما هر عمل خطرات و مزایای خود را دارد. درنتیجه درمورد هرکدام از آن‌ها با پزشک خود صحبت کنید. پس از ارزیابی دقیق از موقعیت و وضعیت کلی سلامت شما، پزشک بهترین گزینه را به شما پیشنهاد خواهد کرد.
تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار (TURP)
این شایع‌ترین عمل جراحی برای بزرگی خوش‌خیم پروستات است و به نظر می‌رسد بیشترین کاهش در علائم را به دنبال داشته باشد. در این روش تنها بافتی که به مجرای ادرار فشار می‌آورد برداشته می‌شود تا ادرار به راحتی جریان یابد. بیشتر پزشکان در صورت نیاز به جراحی، روش TURP را پیشنهاد می‌کنند، زیرا به نسبت عمل جراحی باز آسیب کمتری دارد و زمان بهبودی آن کوتاه‌تر است.
بیمارانی که این عمل را انجام می‌دهند شاهد انزال معکوس خواهند بود که طی آن انزال به‌جای آنکه از طریق مجرای ادرار انجام شود، به سوی مثانه برمی‌گردد. انزال معکوس عموما دردناک نیست و در صورتی که شخص به دنبال باروری نباشد، اهمیتی ندارد. دیگر عوارض جانبی احتمالی این عمل می‌تواند شامل از دست دادن خون که در موارد نادر احتیاج به انتقال خون وجود دارد، ادرار دردناک، عفونت ادراری مکرر، تنگ شدن گردن مثانه و مشاهده خون در ادرار باشد. در پنج تا ۳۵ درصد موارد ممکن است بیمار شاهد مشکلات نعوظ باشد که موقتی است، توانایی نعوظ و ارگاسم بعد از چند ماه برمی‌گردد.
برش پروستات از طریق مجرای ادرار (TUIP)
این روش شامل ایجاد برش‌هایی در پروستات به جای از بین بردن بافت آن است. این برش‌ها منجر به کاهش فشار بر مجرای ادرار شده و عمل ادرار کردن را آسان‌تر می‌کنند. بیمار همان روز می‌تواند به خانه برود و یک تا دو روز باید از سوند استفاده کند.
بهبود علائم با این روش کندتر از روش TURP اتفاق می‌افتد. اگرچه بیشتر مردان از نتیجه نهایی این عمل راضی هستند. همچنین انزال معکوس بعد از این عمل شیوع و شدت کمتری نسبت به عمل TURP دارد.
جراحی لیزر
در این روش از لیزر تبخیری با انرژی بالا برای از بین بردن بافت پروستات استفاده می‌شود. این عمل تحت بیهوشی کامل انجام می‌شود و ممکن است نیاز به ماندن یک شبه در بیمارستان داشته باشید. این روش باعث تسکین فوری علائم می‌شود اما ممکن است بعضی افراد تا چند هفته از ادرار دردناک رنج ببرند. به‌طور کلی این روش باعث از دست دادن خون کمتری می‌شود و انزال معکوس می‌تواند از عوارض جانبی آن باشد.
جراحی باز پروستات (پروستاتکتومی)
هنگامی که نتوان از روش‌های پیشین استفاده کرد، می‌توان جراحی باز (که به برشی در شکم نیاز دارد) را در نظر گرفت. این عمل به جراحان اجازه می‌دهد تا بافت پروستات را خارج کنند. جراحی باز پروستاتکتومی عموما هنگامی انجام می‌شود که غده پروستات به‌شدت بزرگ شده، مثانه آسیب دیده باشد، سنگ مثانه وجود داشته باشد و یا مجرای ادرار باریک باشد. طی این عمل قسمت داخلی پروستات برداشته می‌شود و جراحی تحت بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام می‌شود. بهبودی از این عمل ممکن است چند هفته تا چند ماه به طول بینجامد.
عوارض جانبی این عمل شبیه به عمل TURP است و شامل از دست دادن خون، بی‌اختیاری ادرار، مشکلات نعوظ و انزال معکوس می‌شود.
درمان‌های جدید برای هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات در راه است
محققان همچنان به تحقیق درمورد روش‌های درمانی جدید برای پروستات بزرگ‌شده می‌پردازند. دکتر اسلاوین می‌گوید: «دسته دیگری از داروها در دست تولید است. ما راه درازی در درمان این بیماری پیموده‌ایم. هایپرپلازی پروستات دیگر یک بیماری تهدیدکننده نیست که پیش از این بود. حالا در درمان ما روی کیفیت زندگی و کاهش عوارض جانبی داروها کار می‌کنیم.»آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
ارسال نظر