تهران قدیم به روایت تصویر؛ اودلاجان، جایگاه اسرارآمیز کلیمیان
رکنا: محله اودلاجان، نخستین سکونتگاه کلیمیان در تهران، نقطه عطفی در تاریخ شهر است که با تاثیرات عمیق آن‌ها در حوزه‌های پزشکی، هنر و سینما به یکی از مهم‌ترین مناطق فرهنگی تبدیل شده است.
به گزارش رکنا، اودلاجان که به عنوان نخستین سکونتگاه کلیمیان در تهران شناخته می‌شود، نقشی برجسته در تاریخ پایتخت ایفا کرده است. این محله نه تنها گهواره‌ای برای سکونت کلیمیان بوده، بلکه تأثیری قابل توجه در عرصه‌های مختلف از هنر گرفته تا پزشکی داشته است.
اودلاجان؛ همانند قلب تپنده تهران
هارون یشایایی، نویسنده، رئیس بیمارستان سپیر و رئیس انجمن کلیمیان، معتقد است که اودلاجان جایگاه ویژه‌ای در تاریخ و جغرافیای شهری تهران دارد. او می‌گوید: «اودلاجان ماهیتی فراتر از یک محله عادی دارد که باید بر ویژگی‌های جمعیتی و تاریخی آن تأکید شود. حتی در دهه ۱۳۳۰، چهره‌های برجسته در حوزه‌های مختلف، به نوعی با این محله در ارتباط بودند و این محله هویت خاصی به تهران بخشیده بود.»
کلیمیان چگونه وارد تهران شدند؟
یشایایی با نگاهی به تاریخ، توضیح می‌دهد که ورود کلیمیان به تهران چگونه رخ داده است: «در ابتدای پایتخت شدن تهران، یهودیان در این شهر سکونت نداشتند. اولین گروه کلیمیان از یزد به تهران آمدند و در سه‌راه دانگی مستقر شدند. حتی قبرستان مخصوص یهودیان نیز در همان منطقه قرار داشت و بقایای کوچه قبرستان همچنان مشاهده می‌شود.» اما با شکل‌گیری اودلاجان، کلیمیان از شهرهای دیگر نیز به این محله آمده و کنیسه‌های مختلفی را بنا کردند که نمادی از تنوع گروه‌های کلیمی در این منطقه بود.
کوچه هفت‌کنیسه؛ مرکز تجمع کلیمیان
یکی از نقاط برجسته این محله، کوچه هفت‌کنیسه بود که در میدان سرچال قرار داشت. این کوچه باریک و مارپیچ میزبان حدود ۳۵ خانوار یهودی بود. اولین کنیسه در این کوچه «خاله» نام داشت و به خصوص در ایام پسح، مراسم پخت نان مصا در آن انجام می‌شد. همچنین کنیسه یوسف شیرازی مخصوص کلیمیان شیرازی و کنیسه حاجی‌بخشی در نزدیکی آن، از دیگر کنیسه‌های معروف این کوچه بودند.
همزیستی فرهنگی در اودلاجان
یشایایی درباره تعاملات فرهنگی موجود در اودلاجان می‌گوید: «تا سال ۱۳۳۹ من در این محله زندگی می‌کردم و ارتباط با همسایگان مسلمانمان به خوبی شکل گرفته بود. حتی ما آب‌انبار مشترکی داشتیم که نشان‌دهنده تسامح فرهنگی ملت ایران است.»
قدمت سکونت کلیمیان در اودلاجان
بهروز مرباغی، موسس خانه اردیبهشت، با توجه به شواهد تاریخی خانه‌های قدیمی محله اودلاجان، نقل می‌کند که: «کلیمیان حداقل از دوره زندیه در این محله ساکن بوده‌اند. اما در دوره قاجاریه، جمعیت یهودیان افزایش یافته و ردپاهای بیشتری از حضور آنان در این محله مشاهده شده است. در کتاب "راپورت‌های نظمیه تهران" نیز اطلاعات جامعی از شرایط این محله آورده شده است.»
-
شلیک زودهنگام به شهرداری زاکانی؛ آتش خودی‌ها در اردوگاه اصول‌گرایان
ارسال نظر