کشف واکسن محافظت از مغز دربرابر اعتیاد

به گزارش رکنا، یک تیم تحقیقاتی به رهبری دانشگاه هیوستون واکسنی را برای هدف قرار دادن مواد افیونی مصنوعی خطرناک فنتانیل ابداع کرده که می تواند مانع از ورود آن به مغز شود.

این کشف مهم می ‌تواند پیامدهای عمده ‌ای برای اپیدمی مواد افیونی داشته باشد، زیرا می تواند تبدیل به یک عامل پیشگیری از عود مصرف برای افرادی ‌شود که سعی در ترک مصرف مواد افیونی دارند. در حالی که تحقیقات نشان می ‌دهد که اختلال مصرف مواد افیونی (OUD) قابل درمان است، تخمین زده می ‌شود ۸۰ درصد از افراد وابسته به دارو دچار عود اعتیاد می‌ شوند.

محققان اعلام کردند: روزانه بیش از ۱۵۰ نفر بر اثر مصرف بیش از حد مواد افیونی صنعتی از جمله فنتانیل، که ۵۰ برابر قوی‌تر از هروئین و ۱۰۰ برابر قوی‌تر از مورفین است، جان خود را از دست می‌ دهند. مصرف حدود ۲ میلی گرم فنتانیل که معادل اندازه دو دانه برنج است، بسته به جثه فرد احتمالا کشنده خواهد بود.

کالین هیل (Colin Haile) پژوهشگر ارشد این مطالعه و استادیار روان‌شناسی دانشگاه هیوستون گفت: با مصرف این واکسن، فرد تأثیرات سرخوشی را احساس نخواهد کرد و می ‌تواند به حالت هوشیاری بازگردد. ما معتقدیم که این یافته ‌ها می ‌تواند تأثیر قابل‌ توجهی بر مشکل بسیار جدی‌ که سال‌ها جامعه را درگیر کرده است، داشته باشد. این واکسن قادر به تولید آنتی بادی های ضد فنتانیل است که به فنتانیل مصرفی متصل شده و از ورود آن به مغز جلوگیری و اجازه می دهد تا از طریق کلیه ها از بدن خارج شود.

در یک یافته مثبت دیگر، واکسن هیچ عارضه جانبی نامطلوبی در موش ‌های واکسینه شده در مطالعات آزمایشگاهی ایجاد نکرد. این تیم پژوهشی قصد دارد در ماه‌ های آینده با برنامه ‌ریزی آزمایش ‌های بالینی روی انسان، تولید واکسن با درجه بالینی را آغاز کند.

به گفته پژوهشگران، فنتانیل یک تهدید خطرناک است زیرا اغلب به انواع مواد مخدر مانند کوکائین، مت آمفتامین و سایر مواد افیونی مانند اکسی کدون و قرص های هیدروکودون و حتی به بنزودیازپین های تقلبی مانند زاناکس اضافه می شود. این داروهای حاوی فنتانیل به میزان مصرف بیش از حد فنتانیل در افرادی که معمولاً مواد افیونی مصرف نمی کنند، می افزاید.

جالب اینجاست که آنتی بادی های ضد فنتانیل مخصوص فنتانیل و مشتقات فنتانیل بوده و با سایر مواد افیونی مانند مورفین واکنش متقابل نداشت. این امر بدان معناست که یک فرد واکسینه شده همچنان می تواند برای تسکین درد با سایر مواد افیونی درمان شود.

در پایان ترز کوستن (Therese Kosten) استاد روانشناسی و مدیر برنامه علوم اعصاب در دانشگاه هیوستون، واکسن جدید را یک پدیده بالقوه می نامد.

به گفته او، استفاده از فنتانیل و مصرف بیش از حد آن یک چالش درمانی خاص است که به دلیل فارماکودینامیک آن با داروهای فعلی به اندازه کافی مورد توجه قرار نمی گیرد و مدیریت مصرف بیش از حد حاد با نالوکسان کوتاه اثر به طور مناسب مؤثر نیست، زیرا اغلب برای معکوس کردن اثرات کشنده فنتانیل به دوزهای متعدد نالوکسان نیاز است.

شرح کامل این مطالعات در مجله تخصصی Pharmaceutics منتشر شده است.