حساسیت به بدلیجات قابل درمان است؟

به گزارش رکنا، پوست جزو حساس‌ترین بخش‌های بدن است که در صورت عدم مراقبت مناسب از آن به سادگی آسیب‌پذیر می‌شود. وقتی پوست شما در معرض برخی مواد یا شرایط قرار می‌گیرد واکنش‌هایی را به صورت حساسیت پوستی از خود نشان می‌دهد که می‌توان انواع مختلف زیر را برای آن متصور شد. حساسیت پوستی خود را به شکل‌های مختلفی نشان می‌دهد. از جمله حساسیت پوستی همراه با خارش و قرمزی و یا حساسیت بدون خارش و گا‌هی زخم‌های سطحی که هرکدام دارای علت‌های مختلف و روش درمان متفاوت می‌باشد. استفاده از بدلیجات به عنوان جایگزینی برای جواهرآلات، به علت صرفه اقتصادی، امکان استفاده از محصولات بیشتری از آنها و همچنین ظاهر مدرن‌تر و جذاب‌تر آنها، روز به روز در حال افزایش است؛ اما در این میان مشکلاتی نیز وجود دارد که علاقه‌مندان به این محصولات را دچار دردسر کرده است. بارزترین مشکل در استفاده از بدلیجات، امکان بروز حساسیت‌های پوستی است که در خصوص شماری از افراد مشاهده می‌شود.

حساسیت پوستی

حساسسیت یا «درماتیت تماسی» یک واکنش التهابی پوست است که در اثر مواجهه با مواد حساسیت زا (آلرژن) و تحریک کننده (Irritant) ایجاد می‌شود. بسیاری از مردم نسبت به مواد آلرژن واکنشی نشان نمی‌دهند؛ اما در تعداد کمی، مواجهه با این مواد منجر به بروز درماتیت یا التهاب پوست می‌شود. موادی از قبیل اسیدها، قلیاها، حلال‌های شیمیایی و صابون‌های قوی و مواد شوینده، معمولاً درماتیت تماسی تحریکی ایجاد می‌کنند. این مواد قادر هستند بر روی پوست هر فردی منجر به درماتیت گردند؛ اما مواد آلرژن فقط در افراد مستعد ایجاد واکنش می‌;نند. یکی از شایع‌ترین این واکنش‌های آلرژیک تماسی، درماتیت تماسی آلرژیک به فلزات ازجمله بدلیجات است. موارد بسیاری دیده شده است که فردی به ساعت خود، دکمه لباس، گوشواره و گیره‌های فلزی لباس که در تماس مستقیم با پوست بدن هستند واکنش نشان می‌دهد.

در واقع این افراد در مواجهه با فلز مقصر که از نظر ژنتیکی به آن حساس هستند به این صورت واکنش نشان می‌دهند که ابتدا این فلز یا ماده آلرژن توسط سلول‌های سیستم ایمنی واقع در اپیدرم پوست (قسمت فوقانی پوست که در تماس با محیط خارج است) شناسایی شده سپس از طریق جریان لنف به عقده‌های لنفاوی منطقه‌ای رفته و در آنجا سلول‌های T که جزء مهمی از سیستم ایمنی را تشکیل می‌دهند این ماده آلرژن را ردیابی کرده و در حافظه خود باقی می‌گذارند. در مواجهه بعدی با فلز یا ماده آلرژن فوق، حافظه ایمنی آن را به خاطر آورده و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد که عموماً به صورت خارش، قرمزی، تورم، پوسته ریزی و در موارد شدید تاول بروز می‌کند.

علائم حساسیت به بدلیجات

شدت بروز حساسیت‌های پوستی به زیورآلات و بدلیجات در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد، اما در هر صورت می‌توان یک سری علائم را در این خصوص باز شناخت. در این میان باید توجه داشته باشید که اغلب علائم مربوط به حساسیت‌های پوستی در نواحی از بدن دیده می‌شوند که پوست با این زیورآلات و بدلیجات در تماس مستقیم است. پس اگر در نقاطی از بدن خود که از این وسایل استفاده می‌کنید با علائم زیر مواجه شدید، به احتمال زیاد به حساسیت پوستی به زیورآلات و بدلیجات گرفتار هستید.

    خارش

    قرمزی

    رطوبت

    تورم

    گرمای زیاد در ناحیه استفاده شده از بدلیجات

    پوست پوست شدن

    تکه تکه شدن پوست

    ایجاد حالتی مانند سوختگی

    تاول زدن (درماتیت حاد)

    تیرگی و ضخیم شدن پوست (درماتیت مزمن)

علل حساسیت پوست به بدلیجات

اغلب تصور می‌شود که حساسیت پوستی به زیورآلات و بدلیجات ناشی از داشتن حساسیت به مواد سازنده آنها، مثلاً حساسیت به فلز طلا و یا نقره است؛ اما واقعیت این است که اغلب مواد سازنده این بدلیجات ترکیبی از چند ماده مختلف است و این ترکیبات زیان بار است که سبب ایجاد حساسیت پوستی در افراد می‌شود. به عبارت بهتر دلیل اصلی حساسیت‌های پوستی به زیورآلات و بدلیجات بیشتر مربوط به آبکاری و روکش و گا‌هی به آلیاژ‌های مختلف به کار رفته در آنها می‌باشد.

لیستی از مواد حساسیت زا در بدلیجات به طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرد:

    نیکل نوعی فلز سفید، نقره‌ای رنگ است که در طبیعت یافت می‌شود و برای ساخت اجزای فلزی بدلیجات مانند دستبندها، حلقه‌ها و … به طور وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

    کادمیوم فلزی است که باعث ایجاد سرطان می‌شود و همچنین برای محیط زیست سمی است. اگر کادمیوم در بدن انسان انباشته شود سبب آسیب به کلیه‌ها می‌شود و منجر به پوکی استخوان می‌شود. کادمیوم در زیورآلات مورد استفاده قرار می‌گیرد تا زرق و برق در فلز ایجاد شود و از سوی دیگر جواهرات را سنگین‌تر می‌کند.

    کبالت فلزی است با طول عمر بالا و به مراتب سرسخت‌تر از پلاتین که به دلیل قیمت مناسب و تحمل‌پذیری بالا در برابر خط و خش بسیار مورد توجه کمپانی‌های ساخت زیورآلات و بدلیجات قرار گرفته است.

    سرب نیز یک فلز است که می‌تواند باعث آسیب به سیستم عصبی و ضعف رشد فکری و توانایی عملکرد به ویژه در کودکان شود. سرب در جواهرات برای ساخت فلزات سنگین‌تر و ساده‌تر استفاده می‌شود. سرب در جواهرات در قسمت‌های پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

    کروم در حدود ۸% مردان و ۲% زنان ایرانی به دی کرومات پتاسیم حساس هستند. کرومات‌ها عمدتاً در صنعت به کار می‌روند و بیشتر در صنایع سیمان سازی، صنایع چرم‌سازی، رنگ‌سازی، نقاشی و الکترونیک کاربرد دارند.

    در رابطه با حساسیت به بدلیجات اگر به مس حساسیت دارید ممکن است به آلیاژ‌های فلزی که شامل مس هستند نیز حساسیت داشته باشید، مانند رزگلد که حاوی مخلوطی از طلا و مس برای رسیدن به رنگ زیبای آن است.

    برنج اغلب به عنوان فلز پایه‌ای استفاده می‌شود که با نقره استریل یا طلا پوشانده شده است. اگر پوست شما بعد از پوشیدن گردنبند یا گوشواره‌ها سبز شود، به احتمال زیاد مقداری برنج در ترکیب فلزی آن زیورآلات وجود دارد. برنج در حقیقت آلیاژ مس و روی است، بنابراین اگر به برنج حساسیت دارید به احتمال زیاد به مس نیز حساس هستید.

راهکارهایی برای پیشگیری از حساسیت به بدلیجات

از آلرژی به بدلیجات خود نگران نباشید و نترسید. راه‌‌حل‎هایی برای رفع این مشکل وجود دارد که در ذیل اشاره کرده‌ایم عبارت است از:

    اگر بدلیجات و اکسسوری‌های بدلی را دوست دارید از بدلیجاتی با جنس پلاستیک و یا استیل استفاده کنید. سنجاق گردنبند و گیره گوشواره نسبت به سایر قسمت‌ها حساسیت‌زا هستند. باید به هنگام خرید زیورآلات خود به نوع جنس آنها دقت کنید. اگر قسمت‌های حساسیت‌زای بدلیجات شما از جنس نیکل باشد می‌توانید آن قسمت‌ها را با استیل یا بندها و یا حتی طلا یا نقره جایگزین نمایید.

    استفاده از مرطوب کننده‌ها قبل از استفاده شما از بدلیجات به علت ایجاد یک لایه مرطوب، از تماس مستقیم و حساسیت به بدلیجات پیشگیری می‌کند.

    استفاده از جواهرات هایبو آلرژیک:

در زمان خرید محصولات از برند‌های به نام و معتبر، می‌توانیم به گزینه هک شده روی جعبه یا کاور آن دقت کنیم. در صورت رؤیت گزینه Hypo-allergenic با خیال راحت از این محصولات استفاده نمایید. هایپو آلرژیک به معنی کم حساسیت زا است و پایین‌ترین میزان آلرژی را برای مصرف کننده خود ایجاد می‌کند.

    استفاده از بدلیجات استیل یا پلاستیک:

اگر به جواهرات تزئینی غیر طلا علاقه دارید، بهتر است از بدلیجات ساخته شده از استیل یا پلاستیک استفاده کنید. بدلیجاتی مانند گیره گوشواره و سنجاق گردنبند بسیار حساسیت‌زا هستند و باید حین استفاده از آنها، بسیار مراقب باشید. طبق گفته یکی از متخصصین پوست و مو در دانشگاه «تامپابی»، اگر با پوشیدن بدلیجاتی مانند گوشواره‌ها، گردنبند و دستبند استیل، نقره یا پلاستیکی خود دچار حساسیت شده اید، به قفل یا بند این وسایل دقت کنید. اگر از نیکل بود می‌توانید آن را با استیل یا بند‌ها و قفل‌های طلا یا نقره جایگزین کنید.

    خشک کردن پوست:

اگر می‌خواهید از بدلیجات به عنوان قسمتی از زیورآلات خود استفاده نمایید. حتماً قبل از هر کاری، محدوده مورد تماس پوست خود با آن را به صورت کامل تمیز و خشک نمایید. نبود رطوبت و آلودگی موجب پایین آمدن تأثیرات آلرژی‌زا می‌شود.

    استفاده از کرم مرطوب کننده:

دلیل اصلی ایجاد آلرژی از سوی انواع وسایل، وجود تماس با پوست است. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از این تماس، استفاده از کرم مرطوب کننده است. قبل از پوشیدن انواع زیورآلات خود، محل تماس آن با پوست را به وسیله کرم مرطوب کننده پوشش دهید. این پوشش اگر به شکل کامل و درست انجام گیرد، مانع برخورد مواد آلرژی زا با پوست بدن شما می‌شود.

    استفاده از لاک ناخن:

استفاده از لاک ناخن برای جلوگیری از حساسیت پوستی شامل دو قسمت می‌شود. گروهی از زیورآلات در قسمت قفل و گیره خود، دارای مواد آلرژی زا هستند. بهترین روش برای جلوگیری از برخورد این قسمت‌ها به پوست، استفاده از لاک ناخن است. با استفاده از آن، قفل و گیره مورد نظر را به صورت کامل پوشش دهید تا تماسی با بدن شما نداشته باشد. حال اگر از دستبند یا انگشتری استفاده می‌کنید که در بدن شما آلرژی ایجاد می‌کند. بهترین کار استفاده از لاک بی‌رنگ یا براق کننده است. با استفاده از این لاک و پوشش دادن کل فضای زیر این زیورآلات، مانع برخورد مستقیم آن با پوست تان می‌شوید.

    کشیدن لایه محافظ بر روی بدلیجات قدیمی:

در صورتی که بدلیجات مورد علاقه شما قدیمی است و دوست دارید دوباره از آن‌ها استفاده کنید، بهتر است این بدلیجات را پیش سازندگان آن‌ها برده و از آن‌ها بخواهید که لایه‌های محافظ از جنس استیل روی این زیورآلات بکشند؛ زیرا بدلیجات، با گذر زمان لایه محافظ خود را از دست می‌دهند و حساسیت‌زایی آن‌ها افزایش می‌یابد.

درمان حساسیت به بدلیجات

پس از تأیید حساسیت پوستی به زیورآلات و تشخیص نوع آن نوبت به درمان حساسیت به زیور آلات می‌رسد. برای درمان حساسیت پوستی به زیور آلات روش‌های متعددی وجود دارد که در ادامه به معرفی رایج‌ترین آن‌ها یعنی درمان دارویی می‌پردازیم. استفاده از داروهای خوراکی مانند آنتی هیستامین، پرومتازین، سیتریزین، داروهای آنتی بیوتیک و پمادهای موضعی و پماد حساسیت به بدلیجات مانند پماد منتول، پماد بتامتازون، پماد کلوبتازول، پماد لیدوکائین و …. می‌تواند در درمان این عارضه تأثیر مثبتی داشته باشد و به عنوان درمان دارویی حساسیت به بدلیجات شناخته می‌شود. البته فراموش نکنید که از این داروها حتماً با تجویز پزشک استفاده نموده تا بدین طریق از بروز عوارض بعدی جلوگیری کنید.