گوزن‌ها یا «گوزَن‌ها» کدام نام فیلم مسعود کیمیایی است؟ + تصاویر

به گزارش رکنا، کم ترکسی را پیدا می کنید که فیلم کاملا سیاسی گوزن ها با بازی بهروز وثوقی و فرامرز قریبیان و به کارگردانی مسعود کیمیایی را ندیده باشد و یا لااقل نام آن را نشنیده باشد.

«گوزَن‌ها» (گوزَن به معنای معتاد و بی‌کس) یا «گوزن‌ها»؟ تا سال‌ها درباره این که تلفظ درست نام فیلم مشهور کیمیایی چیست میان علاقه‌مندان سینما بحث وجود داشت. بعد از اولین نمایش فیلم در جشنواره جهانی فیلم تهران در تالار رودکی(وحدت فعلی) و در نشست خبری‌ای که با حضور عوامل برگزار شد یکی از سؤالات خبرنگاران علت انتخاب نام گوزن‌ها بود. کیمیایی در پاسخ گفت:«من در دوران کودکی در کتاب‌های درسی چیزی خواندم که شاید شما هم خوانده باشید، گوزن شاخ‌های زیبایی دارد اما وقتی حیوان درنده‌ای او را تعقیب می‌کند همین شاخ‌ها به درخت گیر می‌کند و او را به دام می‌اندازد اما پاهای گوزن که زشت است باعث می‌شود، او بتواند خوب بدو.  این چیزهایی را که در آدم‌های فیلم از ذهن و عملشان می‌بینیم همان شکل گوزن را دارد».

سال‌ها بعد  کیمیایی درباره نام فیلمش چنین گفت: «اسم اول این فیلم «تیرباران» بود. در دفتر دکوپاژم هم که هنوز دارمش عنوان تیرباران آمده. آن موقع می‌گفتند که نمی‌توانی چنین اسمی را روی فیلمت بگذاری. برای اینکه روزگاری بود که حکومت شاه سعی می‌کرد تمام علائم مبارزاتی را از بین ببرد. اینکه چیزی به نام زندانی سیاسی، مبارز و از این جور چیزها نداریم. تیرباران نزدیک‌ترین نشانه به جهان مبارزاتی آن روزگار بود. الان که فکرش را می‌کنم می‌بینم ما در آن فضای اختناق خیلی پررو بودیم! طبیعی بود که باعنوان تیرباران مخالفت شود و گوزن‌ها از دید حکومت اسم  بی‌مسأله‌ای بود».

به نظر می‌رسد علت انتخاب نام گوزن‌ها خوش‌آوایی بوده و اینکه کیمیایی معمولا نام‌های زیبایی در ذهن دارد و از آنها برای فیلم‌هایش استفاده می‌کند. نکته‌ای که هوشنگ گلمکانی در نقدش بر فیلم «سرب» به آن اشاره کرد: «هیچ از خودتان پرسیده‌اید که نام فیلم، چه ارتباطی با موضوع آن دارد؟ شاید بتوان با مقداری چسب و قیقاج و توجیه، مسمایی برای نام فیلم پیدا کرد اما دلیل واقعی‌اش یک چیز است؛ فیلمساز به این اسم علاقه داشته و آن را روی فیلم گذاشته.

به همین راحتی و به همین سادگی... گوزن‌ها را یادتان هست؟ گوزن‌ها یعنی چه؟ چه ربطی به داستان یا پیام آن فیلم دارد؟ هیچ. فقط یک اسم زیباست که فیلمساز آن را دوست داشته و روی فیلمش گذاشته. حتی آن توضیحی که خود کیمیایی در همان سال‌ها درباره پاهای زشت و شاخ‌های گوزن‌ داد و سعی کرد با تعبیری به نقل از یک معلم زمان تحصیلش آن را به فیلم وصله کند، بی‌مورد است؛ تلاشی بیهوده برای اندیشمندانه کردن هر کلمه و هر عنصر. آیا کسی از گذاشته شدن  نام گوزن‌ها بر آن فیلم ایراد گرفت؟ عده‌ای البته کنجکاو بودند که ارتباط نام فیلم را با داستان و پیام آن بدانند اما وقتی خود فیلم به قدر کافی متقاعد‌کننده باشد، کسی به اسمش ایراد نمی‌گیرد و حتی بی‌ربط‌ترین نام‌ها نیز، زیبا به نظر می‌رسند. شما اسمی زیباتر از گوزن‌ها برای آن فیلم سراغ دارید؟...»