توله یوز دختر را بی مسئولیتی 4 ارگان دولتی از طبیعت ایران گرفت / مجلس به ماجرا ورود کند + صوت مصاحبه با مدیرکل محیط زیست سمنان

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، صبح امروز خبری تلخ در رسانه ها منتشر شد. ماجرا از این قرار است که متاسفانه جمعه 14 مرداد 1401 حوالی ساعت 20:45 یک توله یوزپلنگ در جاده ترانزیت میامی - عباس آباد در فاصله 15 کیلومتری خارج از منطقه حفاظت شده توران در حد فاصل سه راهی زیدر تا کاروانسرای میان دشت (محدوده کال تاغی) بر اثر تصادف با یک خودروی عبوری جان خود را از دست داد؛ خودرویی که البته بلافاصله بعد از تصادف از مهلکه گریخت و هیچ نشانی از آن در دست نیست.

بررسی های رکنا و اظهارات بهرامعلی ظاهری، مدیرکل محیط زیست سمنان در گفت و گو با ما (که می توانید صوت آن را در بالا گوش دهید و متن کامل آن را در اینجا بخوانید)، حاکی از این است که ایمن نبودن جاده میامی – عباس آباد عامل اصلی تلف شدن این توله یوز بوده است؛ آن هم در شرایطی که این جاده همواره به عنوان کریدور تردد یوزپلنگ ایرانی شناخته شده است. منظور از ایمن نبودن این جاده نیز عدم برخورداری جاده از دوربین های کنترل سرعت، نورپردازی کافی و فنس کشی مناسب است، زیرا اگر این امکانات در طول مسیر میامی – عباس آباد وجود داشت، احتمال تصادف خودروها با یوزهای عبوری به شدت کاهش می یافت و امروز شاهد تلف شدن یک توله یوز دیگر در این مسیر نمی بودیم.

این در حالی است که در سال های 89 تا 97، هفت قلاده یوزپلنگ دقیقا در همین جاده البته در محدوده الحاک، جان خود را بر اثر تصادف از دست داده اند. اکنون هم با وجود این که قرار بود، 24 کیلومتر از جاده در محدود الحاک فنس کشی شود، این فنس کشی تنها به میزان هشت کیلومتر انجام شده است. این مساله نیز ضعف سازمان محیط زیست در حفاظت از زیستگاه های یوز ایرانی را نشان می دهد که تنها توانسته یک سوم محدوده مقرر را در سال های گذشته فنس کشی کند. البته به نظر می رسد در سال های اخیر تمرکز این سازمان بر پروژه تکثیر یوزپلنگ در اسارت بوده و چندان توجهی به حفظ زیستگاه نداشته است؛ آن هم در شرایطی که تا امروز، تنها دستاورد پروژه تکثیر در اسارت، یک توله یوز ضعیف است و به نظر می رسد بخشی از بودجه های لازم برای حفاظت از زیستگاه یوز به همین پروژه نه چندان موفق اختصاص یافته است.

تمام طول جاده میامی باید دوربین گذاری، فنس کشی و نورپردازی شود

البته اظهارات مدیرکل محیط زیست سمنان در گفت و گو با رکنا نشان می دهد که تکمیل فنس کشی در همین محدوده نیز نمی تواند به تنهایی احتمال تصادفات یوزپلنگ را به شکل محسوسی کاهش دهد، زیرا مطابق نقشه بالا، محل تصادف اخیر توله یوز، حدود 30 کیلومتر با محل تصادفات قبلی یوزها فاصله دارد. در چنین شرایطی به نظر می رسد برای کاهش محسوس احتمال تصادف توله یوز، باید سراسر طول جاده میامی – عباس آباد فنس کشی شود و تنها کریدورهایی مشخص برای عبور حیوانات در نظر گرفته شود. در آن کریدورها نیز پلیس باید به گونه ای اعمال قانون کند که رانندگان سرعت خودروی خود را به شدت پایین بیاورند.

اقدام دیگری که برای ایمن سازی جاده میامی – عباس آباد باید انجام شود، نورپردازی مناسب در سراسر جاده است. زیرا وقتی رانندگان در طول شب از جاده ای عبور می کنند که به ندرت در آن تیر چراغ برق وجود دارد، حتی اگر با سرعت قانونی (110 کیلومتر در روز و 90 کیلومتر در شب) حرکت کنند نیز احتمال تصادف آنها با یوزپلنگ یا دیگر حیوانات منطقه حفاظت شده توران وجود دارد. اساسا هم ما وقتی می توانیم رانندگان را مقصر بدانیم و از آنها بابت تلفات حیات وحش جریمه بگیریم که ابتدا امکانات مناسب نظیر نورپردازی و فنس کشی را در جاده قرار داده باشیم.

اقدام مهم دیگر برای ایمن سازی جاده میامی – عباس آباد، نصب دوربین کنترل سرعت در طول مسیر است؛ چراکه داشتن سرعت غیرمجاز یکی از مهمترین عوامل تصادف خودروها با حیوانات عبوری جاده ها است. این در حالی است که اگر در سراسر مسیر دوربین نصب شده باشد، هم رانندگان کمتری از سرعت مجاز تخطی می کنند و هم در صورت تخلف یک راننده از سرعت قانونی و تصادف او با یوزپلنگ یا هر حیوان دیگری، می توان پلاک خودرو را شناسایی کرد و جریمه مربوط به ضرر و زیان زیست محیطی را از آن راننده گرفت.

کدام سازمان ها مقصر تلف شدن دختر توران هستند؟

وظایف مربوط به آنچه که درباره ایمن سازی جاده میامی – عباس آباد به عنوان یکی از کریدورهای تردد یوز در ایران بیان شد، برعهده پلیس راهور، سازمان راهداری و سازمان حفاظت محیط زیست است. شکی نیست که با توجه به آمار بالای تصادفات یوزپلنگ در سال های اخیر، اگر ادعای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی را داریم، این اقدامات نه تنها در این جاده بلکه در دیگر کریدورهای یوز ایرانی باید انجام شود. البته این اقدامات باید از سال های قبل انجام می شد و کشته شدن یک توله یوز دختر در منطقه توران بر اثر تصادف در شب گذشته، نشان می دهد که نهادهای بسیاری از جمله ارگان های مذکور، در انجام وظیفه حفاظتی خود کوتاهی کرده اند.

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که انجام این اقدامات و البته بسیاری از دیگر اقدامات لازم برای حفاظت از زیستگاه یوز به دلیل عدم تخصیص اعتبارات کافی توسط سازمان برنامه و بودجه روی زمین مانده است. بنابراین می توان نام این سازمان را هم در کنار نهادهایی از جمله «پلیس راهور»، «سازمان راهداری» و «سازمان محیط زیست» به عنوان نهادهایی که در تلف شدن توله یوزپلنگ ایرانی قصور کرده اند، فهرست کرد.

البته ذکر این سوال از یک سازمان مردم نهاد مرتبط با اتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست یعنی «انجمن یوزپلنگ ایرانی» خالی از لطف نیست که بودجه هایی که این انجمن از خارج از کشور برای حفظ یوز ایرانی دریافت کرده است، دقیقا صرف چه مواردی شده که امروز شاهد چنین ضعفی در ایمن سازی یکی از جاده های عبور یوزپلنگ آسیایی در کشورمان هستیم؟

در پایان به نظر می رسد مجلس شورای اسلامی و فراکسیون محیط زیست آن که داعیه حفاظت از طبیعت و انفال عمومی را دارد، باید به صورت جدی به موضوع نحوه حفاظت از یوز ایرانی و سستی هایی که در حفظ زیستگاه های یوز انجام شده است، ورود کند تا شاید حقایق بسیاری برای ایرانیان روشن شود.