دود سیاه بر فراز مازندران / جای خالی اقدام سازمان محیط زیست + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، زیبایی طبیعت استان مازندران از شرق تا غرب آن بر هیچ کس پوشیده نیست و همین طبیعت زیباست که سالانه ده ها میلیون مسافر را از نقاط مختلف کشور به سرسبزترین استان ایران می کشاند. اما متاسفانه این استان سال هاست که با آسیب های زیست محیطی فراوانی از جمله رشد بی رویه ویلاسازی، تغییر کاربری اراضی طبیعی، تخریب جنگل ها، ازدیاد معادن شن و ماسه در کوهستان، هجوم بی ضابطه گردشگران به عرصه های طبیعی، ورود فاضلاب شهری، روستایی، صنعتی و کشاورزی به رودخانه ها، آلودگی آب دریای خزر، افزابش وقوع حریق در جنگل ها و شکار غیرمجاز حیات وحش بخصوص پرندگان مهاجر مواجه است.

در این میان اما یکی از آسیب هایی که چند سالی است به دیگر معضلات طبیعت ارزشمند مازندران اضافه شده، مازوت سوزی در نیروگاه شهید سلیمی نکا به عنوان منبع اصلی تامین کننده برق استان های مازندران و گلستان است. نیروگاه نکا در زمان تاسیس در دهه ۵۰ بزرگترین نیروگاه حرارتی خاورمیانه محسوب می شد و با وجود این که این نیروگاه امکان فعالیت با گاز طبیعی را دارد، اما سال هاست که نفت کوره یا همان مازوت که آلایندگی بسیار بیشتری از گاز طبیعی دارد، سوخت اصلی نیروگاه نکا را تشکیل می دهد.

برآوردهای فعالان محیط زیست مازندران نشان می دهد که روزانه حدود ۸ هزار تن مازوت در نیروگاه شهید سلیمی سوزانده می شود. البته نیروگاه نکا در فهرست نیروگاه هایی قرار دارد که سال گذشته مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در گفت و گو با رکنا، مازوت سوزی در آن را مجاز دانسته بود، اما تا کنون مسئولان سازمان محیط زیست تاکید کرده اند که مازوت سوزی نه تنها در نیروگاه نکا ممنوع است، بلکه اساسا هیچ کدام از نیروگاه های کشور حق سوزاندن مازوت را ندارند.

مازوت سوزی در همه نیروگاه های کشور غیرقانونی است

دی ماه ۱۴۰۰، داریوش گل علیزاده سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با رکنا بر غیرقانونی بودن سوزاندن مازوت در نیروگاه هایی که همگی فاقد سیستم کنترل و تصفیه دود مازوت هستند، تاکید کرد و گفت که وزارت نیرو باید نیروگاه هایی را که مازوت می سوزانند، مکلف به نصب سیستم های کنترلی کند، زیرا تا کنون این وزارتخانه به این تکلیف قانونی خود عمل نکرده است. همچنین به گفته گل علیزاده، وزارت نیرو حتی برنامه ای هم به سازمان محیط زیست ارائه نکرده که قرار است در سال های آتی سیستم های کنترلی را در نیروگاه ها نصب کند و صرفا به بهانه اضطرار برای سوزاندن مازوت، به نیروگاه های مختلف اجازه داده است که بدون داشتن سیستم های کنترلی و تصفیه دود، مازوت بسوزانند.

اما با وجود این صحبت ها و با وجود تاکید صریح قانون هوای پاک بر لزوم نصب فیلتر تصفیه دود در نیروگاه هایی که مازوت می سوزانند، هنوز شاهد آلایندگی هوا توسط نیروگاه هایی مثل نیروگاه شهید سلیمی نکا هستیم که از سوزاندن نفت کوره برای تولید برق استفاده می کنند.

این اتفاق اما در شرایطی رخ می دهد که دود حاصل از مازوت سوزی نیروگاه نکا نه تنها بر فراز خود این شهرستان، بلکه در آسمان پناهگاه حیات وحش میانکاله نیز دیده می شود. این در حالی است که میانکاله یکی از مهمترین زیستگاه های پرندگان مهاجر زمستان گذران در کشورمان به حساب می آید، اما متاسفانه حیات وحش این منطقه نیز مانند انسان هایی ک در شرق استان مازندران زندگی می کنند، ناچارند که با آلودگی هوای ناشی از مازوت سوزی در نیروگاه شهید سلیمی دست و پنجه نرم کنند؛ زیرا اساسا دود سیاه این نیروگاه، آسمان بسیاری از شهرهای مازندران از نکا گرفته تا بهشهر، گلوگاه، فریدونکنار، رستم‌کلا، بابل و ... را آلوده می کند.

آیا با صرفه جویی در مصرف برق، مازوت سوزی در نیروگاه ها تمام می شود؟

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق پیش از این در گفت و گو با رکنا تاکید کرده بود که فقط ده درصد سوخت مصرفی نیروگاه های کشور را مازوت تشکیل می دهد و با ده درصد صرفه جویی در مصرف برق، می توان مازوت سوزی را به طور کامل از نیروگاه های کشور حذف کرد. همچنین فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز به رکنا گفته بود که با دو درجه کاهش دمای خانه ها در فصول سرد سال و کمتر شدن مصرف گاز طبیعی بر اثر این اتفاق، گاز به اندازه کافی برای سوزانده شدن در نیروگاه ها باقی می ماند و دیگر هیچ نیروگاهی به سوزاندن نفت کوره احتیاج پیدا نخواهد کرد.

اما سوال مهم این است که آیا واقعا با صرفه جویی در مصرف برق و گاز، نیاز نیروگاه ها به سوزاندن مازوت به طور کامل از بین خواهد رفت؟ در پاسخ به این سوال باید توجه داشت که در دولت دهم که کشور تحت تحریم های نفتی شدید قرار گرفت، مسئولان دستگاه اجرایی برای رسیدن ایران به خودکفایی در تولید بنزین، تعدادی از خطوط موجود در صنایع پتروشیمی را به تولید بنزین تغییر کاربری دادند، این در حالی است که اساسا بنزین باکیفیت باید در پالایشگاه تولید شود و بنزینی که در پتروشیمی تولید می شود، نه تنها خودش آلایندگی بسیار زیادی دارد، بلکه همراه با تولید این نوع از بنزین، سوخت دیگری به نام نفت کوره یا همان مازوت نیز به دست می آید که چون آلایندگی بسیار زیادی دارد، امکان صادرات آن وجود ندارد.

در این میان البته در سال های اخیر تولید بنزین پتروشیمی در بسیاری از صنایع پتروشیمی کشور متوقف شده است، اما همچنان ایران با ازدیاد مازوت مواجه است. از آنجایی هم که مازوت یک سوخت با آلایندگی بسیار بالا محسوب می شود، سازمان حفاظت محیط زیست اجازه سوزاندن آن را به عمده صنایع و کارخانجات کشور نمی دهد و نیروگاه ها از معدود صنایعی هستند که با فشار وزارت نیرو می توانند به صورت قانونی مازوت بسوزانند.

این در حالی است که هنوز شاهد اجرای برنامه ای جدی توسط این وزارتخانه برای مجهز کردن نیروگاه های کشور به فیلتر تصفیه دود در راستای اجرای قانون هوای پاک نبوده ایم و سیاه شدن آسمان مناطقی مثل شرق مازندران بر اثر سوزاندن مازوت همچنان ادامه دارد.