مردم نگران گسترش "طاعون" در ایران نباشند / 85 درصد دام ها واکسینه شدند

روز گذشته خبر شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک در استان البرز منتشر شد. طاعون نشخوارکنندگان کوچک یک نوع بیماری است که در دام های اهلی از جمله گوسفند و بز و در حیات وحش زوج سم نظیر کل، بز، قوچ یا میش مشاهده می شود. طاعون نشخوارکنندگان کوچک قابلیت سرایت به انسان ندارد. 85 درصد دام های کشور در برابر طاعون نشخوارکنندگان کوچک واکسینه شده اند. تعداد کانون های طاعون نشخوارکنندگان کوچک در ده سال گذشته در سطح کشور 86 درصد افت کرده است.

فقط یک کل یا بز بر اثر طاعون تلف شده است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، روز گذشته خبر شیوع بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در منطقه شکارممنوع طالقان استان البرز موجب بروز نگرانی هایی در مردم این استان شد. فردین حکیمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز دیروز با اشاره به مشاهده تعدادی لاشه گونه کل و بز وحشی در منطقه شکارممنوع طالقان از جان باختن تعدادی از این جانوران بر اثر ابتلا به بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک خبر داد.

در این میان اما باید توجه داشت که با توجه به کاهش 86 درصدی تعداد کانون های بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در میان حیات وحش و دام های اهلی در 10 سال گذشته، واکسیناسیون بیش از 85 درصد دام های اهلی کشور در برابر این بیماری، واکسیناسیون نزدیک به صد درصدی دام ها در استان های تهران و البرز و عدم سرایت پذیری این بیماری از حیوانات به انسان ها جای نگرانی زیادی نسبت به شیوع این بیماری در منطقه شکارممنوع طالقان وجود ندارد.

این نکته ای است که دکتر سید بهمن نقیبی، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: بیماری طاعون که اخیرا در استان البرز به صورت محدود شیوع پیدا کرده است، با طاعون گاوی و طاعون انسانی تفاوت دارد و با توجه به این که این بیماری به هیچ وجه به انسان سرایت نمی کند، مردم نباید نگرانی خاصی از شیوع این بیماری داشته باشند.

وی افزود: بیماری شایع‌شده در البرز، بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک است که فقط در گوسفند و بز اهلی کل، بز، قوچ و میش وحشی دیده می شود و تا کنون هم فقط یک مورد کل یا بز وحشی در منطقه طالقان جان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست داده است.

معاون بهداشتی سازمان دامپزشکی ادامه داد: بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک یک بیماری است که در کشور ما یک بیماری واگیردار منطقه ای محسوب می شود، اما در 10 سال گذشته با اقدامات مختلف سازمان دامپزشکی، تعداد کانون های بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در میان حیات وحش و دام های اهلی به میزان 86 درصد افت کرده است.

احتمال شیوع موج جدید طاعون نشخوارکنندگان اندک است

نقیبی در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: اگر حیات وحش به صورت گله ای زندگی کنند یا از آبشخورهای مشترک استفاده کنند، اگر یکی از آنها به این بیماری آلوده شود، با توجه به سرعت بالای انتقال این بیماری حتی ممکن است هزار رأس حیات وحش نیز به این بیماری مبتلا شوند، ولی با توجه به اجرای برنامه ریشه کنی این بیماری توسط سازمان دامپزشکی در ده سال گذشته، احتمال وقوع این اتفاق اندک است.

معاون بهداشتی سازمان دامپزشکی ادامه داد: در ده سال اخیر ما حجم واکسیناسیون دام های کشور علیه طاعون نشخوارکنندگان کوچک، بخصوص دام هایی را که چراگاه های آن در نزدیکی زیستگاه های حیات وحش قرار دارد، آن قدر بالا برده ایم که بعید است مانند سال های گذشته، موج گسترده ای از شیوع این بیماری در میان دام های اهلی یا حیات وحش ما شکل بگیرد.

این مقام ارشد سازمان دامپزشکی تاکید کرد: هم اکنون 85 درصد دام های اهلی سراسر کشور در برابر بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک واکسینه شده اند و حجم واکسیناسیون دام ها در استان های تهران و البرز نزدیک به صد درصد بوده است. با توجه به این مساله دامداران نباید نگرانی خاصی از شیوع این بیماری در میان دام های خود داشته باشند، اما همه دامدارها باید سالی یک بار دام هایشان را واکسینه کنند.

وی در پایان تصریح کرد: اقدامات سازمان دامپزشکی منجر به آن شده است که شاهد روند نزولی شدیدی در میزان شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک در دام های سطح کشور باشیم.

برنامه سازمان دامپزشکی برای مبارزه با طاعون نشخوارکنندگان کوچک در 10 سال اخیر

سازمان دامپزشکی سطح کشور همچنین گزارشی درباره مبارزه این سازمان در ده سال گذشته با بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در اختیار رکنا قرار داد که متن کامل آن به شرح زیر است:

«شیوع بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک به عنوان یکی از مسری ترین بیماری های ویروسی واگیردار در جمعیت دام سبک می باشد که قابلیت سرایت به دام های زوج سم حیات وحش را نیز داراست. بر اساس آمار موجود طی ده سال گذشته، این بیماری در کشور سبب بروز خسارات قابل توجه در جمعیت دام سبک اهلی و نیز دام های حیات وحش شده است و استفاده از واکسن مناسب به همراه سایر مسائل بهداشتی و قرنطینه ای نقش به‌سزایی در پیشگیری از بیماری دارد.

بر اساس جدول و نمودار زیر که نمایشگر میزان کانون های بیماری و تعداد واکسیناسیون صورت پذیرفته شده طی ده سال گذشته در کشور است، مشخص است که با افزایش تعداد دام های اهلی واکسینه در کشور که با اولویت مناطق پرخطر و همجوار با مناطق استقرار حیات وحش صورت می پذیرفت، میزان کانون های بیماری کاهش قابل توجه یافته است، به نحوی که تعداد کانون رخ داده در سال 1399 در مقایسه با سال 1390 با کاهش 86 درصدی روبه‌رو بوده است.

لازم به ذکر است بر اساس برنامه ریزی سازمان جهانی بهداشت دام در خصوص طرح ریشه کنی بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک تمام کشورها باید با برنامه ریزی مشخص نسبت به ریشه کنی بیماری تا سال 2030 اقدام نمایند که در همین راستا در سال 1400 همگام با استراتژی جهانی، برنامه ملی کنترل و ریشه کنی PPR توسط سازمان دامپزشکی کشور در پنج محور شامل 1- رصد و پایش 2- تشخیص 3- اقدامات کنترلی 4-آموزش و ترویج و 5-ارزیابی و نظارت تدوین و ابلاغ شده است.

بر اساس این برنامه مقرر است طی سه سال اول برنامه یعنی از سال جاری تمام جمعیت دام سبک کشور تحت پوشش واکسیناسیون رایگان طاعون نشخوار کنندگان کوچک قرار گیرند و در سال چهارم و پنجم، صرفا جمعیت نوزدان دام ها تحت پوشش قرار گیرند و پس از آن با توجه به کاهش قابل توجه کانون های بیماری نسبت به اجرای مراحل نهایی طرح ریشه کنی اقدام شود.

در همین راستا در سال اول برنامه با توجه به محدودیت های موجود از جمله شرایط بیماری کرونا، تاکنون بیش از 60 میلیون رأس دام سبک کشور (بیش از 85 درصد) تحت پوشش واکسیناسیون قرار گرفته اند. هر چند لازم به ذکر است تحقق کامل طرح ریشه کنی بیماری منوط به همکاری کشور های همسایه به ویژه در واکسینه کردن دام های مستقر در مناطق هم مرز با ایران است.

از سوی دیگر افزایش کانون های PPR حیات وحش می تواند نتیجه افزایش آگاهی ها در خصوص شناخت بیماری و استفاده گسترده از روشهای تشخیصی و شاید مهمتر از آنها مسائل مرتبط با تغییرات آب و هوایی و خشکسالی در سنوات اخیر باشد که سبب شده است دام های وحشی به منظور تامین علوفه و آب به مراتع دام های اهلی وارد شده و تماس بین دام های اهلی و وحشی افزایش یافته است.

مزید استحضار اینکه در حال حاضر و با پیگیری های انجام شده، طی سالیان اخیر واکسن بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک توسط دو شرکت  داخلی تولید شده و تمام برنامه ریزی این سازمان جهت تحقق برنامه ریشه کنی بر اساس استفاده از واکسن های تولید داخل است و به منظور اطمینان از اثربخشی واکسن های مورد استفاده، طرح ارزیابی ایمنی زایی واکسن ها نیز در حال اجرا است که نتایج به دست آمده تا کنون بیانگر اثربخش بودن واکسن های تولید داخل است.

برنامه پاسخ متعاقب رخداد بیماری:

•    بازدید از واحد گزارش شده بیماری و انجام ارزیابی متعاقب کانون و تعیین شاخصهای اپیدمیولوژیکی از بروز بیماری و تهیه گزارش

•    اخذ نمونه های استاندارد جهت ارسال به آزمایشگاه

•    عدم اجازه تردد دام به کانون و نیز از کانون بیماری، برای مدت حداقل 21 روز از آخرین رخداد بیماری

•    اعلام بروز کانون بیماری به دهیاری و شورای روستا جهت جلوگیری از ورود گله آلوده به چراگاه و اختلاط با سایر دامهای روستا

•    ضدعفونی واحد درگیر و آبشخورهای مشترک در چراگاه یا مرتع

•    ابلاغ لزوم تشدید اقدامات امنیت زیستی در واحد درگیر

•    انجام مراقبت غیرفعال تشدیدی در شعاع 10 کیلومتری کانون

•    در صورت قرارگیری کانون بیماری در شعاع 10 کیلومتری مناطق حفاظت شده، بررسی واکسیناسیون واحدهای همجوار مناطق محیط زیست و پوشش صد درصدی واکسیناسیون دامهای حساس بدون سابقه مایه کوبی یا بیماری

•    در صورت عدم قرارگیری کانون در شعاع منطقه حفاظت شده مایه کوبی در شعاع 10-3 کیلومتری

•    عدم ارائه مجوز حمل بهداشتی دام تا 21 روز پس از آخرین مورد بیمار در گله

•    در صورت تایید بیماری در دام عشایری جابجایی دام به مدت 21 روز از شروع علائم بالینی در آخرین مورد درگیر ممنوع است.

•    در صورت بروز بیماری در دام عشایری در حال حرکت مراقبت غیر فعال تشدیدی در واحدهای مسیر حرکت 72 ساعت گذشته صورت پذیرد.

•    در صورت درخواست دامدار مجوز ارسال دامهای گله درگیر به نزدیکترین کشتارگاه در شعاع کانون به شرط رعایت اصول امنیت زیستی و در آخر خط کشتار امکان پذیر می باشد.

•    اطلاع رسانی رخداد بیماری به دامداران منطقه، دامپزشکان بخش خصوصی»