انتقاد شدید‌ رهبری درخصوص ناترازی بنزین / زنگ خطر به‌ صدا درآمد!

به گزارش رکنا، سیدهاشم اورعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌ های علمی انرژی ایران در نشست خبری در جمع اصحاب رسانه گفت: ما در سال 650 میلیون بشکه فرآورده‌ های نفتی به ارزش 58 میلیارد دلار در کشور مصرف می کنیم. سالانه 300 میلیارد متر مکعب گاز به ارزش 96 میلیارد دلار و سالانه 330 میلیارد کیلووات ساعت برق به ارزش 33 میلیارد دلار مصرف می‌کنیم که اگر گازی که در تولید برق، مصرف می‌ کنیم را از این رقم کم کنیم، در سال حدود 170 میلیارد دلار انرژی مصرف می‌ کنیم.

وی با بیان اینکه میزان مصرف انرژی در کشور در مقایسه با شاخص GDP مشخص می‌ شود، گفت: باید بینیم به ازای مصرف این مقدار انرژی، چه چیزی به دست می‌آوریم. تقریبا 40 درصد GDP کشور ما ارزش انرژی مصرفی ما محسوب می شود و بعید می‌ دانم کشوری در دنیا وجود داشته باشد که درصد ارزش انرژی مصرفی در GDP انقدر بالا باشد و این شاخص نشان می‌ دهد که ما انرژی را بد مصرف می‌ کنیم.

مصرف روزانه معادل 7 میلیون بشکه نفت انرژی در کشور

استاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: ما در هر روز بر اساس ارزش حرارتی، به طور متوسط معادل 7 میلیون بشکه انرژی مصرف می‌ کنیم به طوری که ما چهارمین مصرف کننده گاز جهان هستیم و رتبه ما در مصرف نفت جهان، رتبه دوازدهم است و اگر مصرف نفت و گاز را با هم در نظر بگیریم، در مصرف هیدروکربن رتبه ششم جهان را داریم. اگر در GDP‌ هم رتبه ششم جهان را داشتیم، مشکلی نداشتیم اما اقتصاد ما تقریبا اقتصاد بیست و پنجم جهان هستیم.

وی با بیان اینکه در بخش برق رتبه دوازدهم جهان را داریم، گفت: بیشتر از مکزیک، اندونزی، بریتانیا، ترکیه، ایتالیا برق مصرف می‌ کنیم و دو برابر مصر با جمعیت 100 میلیون نفر و 2.5 برابر پاکستان با جمعیت 240 میلیون نفر برق مصرف می‌ کنیم. آمار مصرف انرژی و GDP کشور حاکی از آن است که در شرایط بسیار نامطلوبی در مصرف انرژی قرار داریم.

اورعی در خصوص سیاست‌ های قیمت‌ گذاری انرژی در ایران گفت: برخی از کارشناسان معتقد به قیمت دستوری و تثبیت قیمت در بخش انرژی هستند. در حالی که با ادامه سیاست تثبیت قیمت در بخش انرژی، قطعا تا سال 1408 در تمامی حامل های انرژی دچار ناترازی بسیار جدی خواهیم بود. یکی از دلایل موافقان طرح تثبیت قیمت انرژی این است که می‌ گویند هر نوع افزایش قیمت انرژی منجر به افزای تورم می‌شود. پس با این فرض اگر قیمت انرژی را ثابت نگه داریم تورم بالا نمی رود، در حالی که طبق آخرین آمار اعلامی از سوی بانک مرکزی، نرخ تورم کشور 46 درصد است.

افزایش 13 درصدی تقاضای مصرف بنزین

رئیس اتحادیه انجمن‌ های علمی انرژی ایران تاکید کرد: سیاست تثبیت قیمت انرژی قطعا به خودی خود منجر به کاهش نرخ تورم نشده و نخواهد شد و مانند یک فنر یکباره منجر به ابر تورم خواهد شد.

وی افزود: از نتایج ثابت ماندن نرخ انرژی، خودروی بی‌کیفیت است. در واقع کار درست و به‌ کارگیری عقل را با نرخ پایین انرژی جایگزین کرده‌ ایم و در چنین شرایطی دلیلی برای بالا بردن بهره‌وری وجود نخواهد داشت.

اورعی با اشاره به سال ها فعالیت سازمان‌ هایی چون ساتبا، ستاد مدیریت حمل‌ و نقل و سوخت و شرکت بهینه سازی مصرف سوخت گفت: در واقع بود و نبود این سازمان‌ ها و شرکت‌ ها در بهینه‌ سازی مصرف انرژی در کشور هیچ فرقی نداشته و ندارد. شرایط فعلی، شرایط بدمصرفی انرژی در کشور است و وجود این سازمان‌ ها و شرکت‌ ها نتوانسته هیچ کمکی به اصلاح روند موجود کند.

وی افزود: دولت‌ های ایران در طی دهه های اخیر، فقط به بخش عرضه توجه کرده‌اند. در حالی که ضرورت دارد در بخش تقاضا ورود کنیم و بهینه سازی مصرف، راهکار اصلی رفع ناترازی‌ها است. تقاضا برای مصرف بنزین نسبت به زمان مشابه سال قبل 13 درصد رشد داشته و در گاز هم به‌ همین صورت است.اگر معادل این افزایش 13 درصدی در GDP‌ نیز رشد داشتیم، بسیار آمار خوبی بود اما وقتی رشد اقتصادی در این حد نداریم، یعنی چیزی به اسم بهره‌وری مغفول واقع شده است.

واردات 4 میلیارد دلاری بنزین و گازوئیل در سال 1402

استاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: کار به جایی رسیده که در سال 1402 بالغ بر 5.5 میلیارد لیتر بنزین و گازوئیل وارد کرده ایم که ارزش این واردات 4 میلیارد دلار بوده است. در واقع نتیجه سیاست‌ های کشور در بخش انرژی‌ این بوده که به این میزان واردات در بنزین و گازوئیل رسیده‌ایم، پس باید این سیاست‌ ها را تغییر داد و روند موجود را اصلاح کرد.

اورعی با بیان اینکه وقتی قیمت خودرو و قیمت بنزین را کنار هم می‌گذاریم به یک مقایسه جالب می‌ رسیم که فقط مختص ایران است، گفت: در دنیا سوخت گران و خودرو ارزان است اما در ایران برعکس است. ما خودرو را گران و سوخت را ارزان کرده ایم که این موضوع هم در گران بودن خودرو و هم در ارزان بودن سوخت، بوی فساد از آن می آید و ردپای مافیا و فساد نمایان می‌ شود.

از جیب دهک کم‌ درآمد به دهک پردرآمد، یارانه می‌ دهیم

اورعی ادامه داد: عده‌ ای می‌ گویند اگر نرخ انرژی افزایش یابد، بی‌ عدالتی اجتماعی در پی دارد. درحالی که شرایط فعلی عین بی‌ عدالتی اجتماعی است. وقتی سهم دهک‌ های نهم و دهم از مصرف انرژی کشور 49 درصد است، یعنی 49 درصد از یارانه انرژی به دو دهک پردرآمد کشور تخصیص داده می‌ شود.

وی گفت: دهک دهم 17.5 برابر دهک اول انرژی مصرف می‌ کند. یعنی 17.5 برابر دهک اول از یارانه انرژی برخوردار می‌ شود و این عین بی عدالتی است. در حالی که در یک بسته برنامه ریزی شده، دولت می‌ تواند با اصلاح قیمت انرژی، از دهک‌ های کم درآمد حمایت مستقیم کند. وقتی دهک کم درآمد جامعه خودرو ندارد و از سوخت ارزان خودرو هم استفاده نمی‌ کند، از طرفی دیگر در یک خانواده 4 نفره در دهک‌ های پردرآمد، 4 خودرو مورد استفاده قرار می‌ گیرد، مثل این است که از جیب دهک کم‌ درآمد به دهک پردرآمد، یارانه می‌ دهیم.

ناترازی انرژی معلول سیاست‌گذاری‌های غلط در عرصه انرژی کشور است

اورعی با بیان اینکه ناترازی انرژی معلول سیاست‌گذاری‌های غلط در عرصه انرژی کشور است، گفت: متأسفانه در بخش انرژی کشور، چیزی تحت عنوان حکمرانی انرژی نداریم و وزارت نفت و وزارت نیرو، تقریبا هیچ نقشی در حکمرانی انرژی ندارند، بلکه به بنگاه داری مشغولند، همان بنگاه داری که مقام معظم رهبری در بخش نظام بانکی به آن انتقاد کردند، امروز در بخش انرژی نمود پیدا کرده است.

وی ادامه داد: شورای عالی انرژی 20 سال است که ایجاد شده اما در طی این 20 سال تقریبا 10 جلسه داشته است و نتوانسته نقش حاکمیتی و اثرگذار در بخش انرژی داشته باشد.

اورعی با بیان اینکه به معنای واقعی کلمه هیچ برنامه جامعی در بخش انرژی نداریم، گفت: در کشورهای پیشرو جهان، تا 30 تا 50 سال آینده را در بخش انرژی برنامه ریزی کرده‌اند و این برنامه جامع را در زمان‌های مختلف بازنگری و اصلاح با شرایط روز جهان می‌کنند، اما در ایران هیچ برنامه جامعی در بخش انرژی نداریم و تا زمانی که حکمرانی انرژی بر اساس اصول علمی تدوین نشود، نمی توانیم انتظار تحول داشته باشیم.

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با اشاره به تصمیم‌گیری‌های اشتباه متعدد در عرصه انرژی کشور در طی چند دهه گفت: یا با نفوذ خارجی دشمنان در کشور مواجه‌ایم، که بحث نفوذ در تصمیم‌گیری‌ها در دولت‌های مختلف موضوعی جدی و قابل بررسی است؛ و یا با عدم شایسته سالاری و به عبارتی مدیریت پخمگان بر نخبگان مواجه شده‌ایم و یا هر دو با هم ممکن است رخ داده باشد که تا این حد تصمیمات اشتباه در عرصه انرژی، کار را به چنین شرایطی برساند؛ در کنار این مسائل، بحث وجود فساد هم مطرح می‌شود که در موضوع بنزین، فساد در قاچاق سوخت مشهود است و اسم آنرا مافیای قاچاق سوخت می‌گذارند.

قاچاق 400 میلیارد تومان بنزین در روز

وی افزود: در عرصه بنزین روزانه بین 10 تا 20 میلیون لیتر در بهترین حالت قاچاق می‌شود که به‌معنای تردد روزانه 1000 تریلی تانکر است، حجم عظیمی که نمی‌توان آنرا به تردد چند نیسان تقلیل دارد و به نظر می‌رسد قاچاقچیان سوخت، پشت مباحثی چون سوخت‌بران و معیشت مردم مرزی، پنهان شده‌اند.

اورعی ارزش قاچاق روزانه 10 تا 20 میلیون لیتر بنزین را 400 میلیارد تومان دانست و گفت: از اثرات تثبیت نرخ بنزین در کشور این است که روند صادرات نفت ما کاهشی و روند قاچاق افزایشی خواهد بود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بر کسی پوشیده نیست که دشمنان ایران اسلامی به دنبال ضربه‌زدن به اقتصاد کشور هستند، گفت: از مهمترین ابزار دشمن، سپردن کار به نادانان است، که باید در مقابل این ابزار، بحث شایسته سالاری و شایسته گزینی در بخش‌های مختلف مدیریتی انرژی کشور را به صورت جدی در دستور کار قرار دهیم.

انتقاد شدید‌ رهبر معظم انقلاب درخصوص ناترازی بنزین و واردات

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با اشاره به انتقاد مقام معظم رهبری از دولت بابت ناترازی بنزین و واردات آن گفت: مقام معظم رهبری به‌درستی ابراز نارضایتی کردند، بنده در آن جلسه بودم، کلام ایشان بر این مبنا بود که در کشوری که ذخایر عظیم نفت و گاز داریم، چرا باید واردات بنزین داشته باشیم و آنقدر انتقاد ایشان شدید بود که فردای آن روز شایعه استعفای وزیر نفت مطرح شد؛ البته رئیس جمهور بر اساس همین انتقاد رهبر معظم انقلاب به وزرای نفت و نیرو دستور داد که کارگروهی برای حل ناترازی بنزین تشکیل شود و یک ماه به وزرای نفت و نیرو فرصت داده شد تا برنامه خود را ارائه دهند.

وی افزود: وزارت نفت نتوانسته در خصوص ناترازی بنزین اقدام موثری انجام دهد و باز برمی گردیم به این مسئله که حکمرانی انرژی نداریم و رفع ناترازی نیازمند برنامه جامع است.

زنگ خطر ناترازی انرژی در کشور به‌ صدا درآمده است

اورعی با بیان اینکه دولت برای رفع ناترازی‌ها با دو محدودیت مواجه است، گفت: محدودیت اقتصادی و فناوری مطرح است که نیازمند تدبیر است، روند افزایش تقاضا خرگوش‌وار و روند افزایش عرضه لاک‌پشت‌وار در حال حرکت است و در بخش مدیریت تقاضا نیز نتوانسته ایم اقدام موثری انجام دهیم.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: زنگ خطر ناترازی انرژی در کشور به‌صدا درآمده اما انگار صدای این زنگ خطر را خیلی‌ها نشنیده‌اند، چشم‌به هم بزنیم 20 سال گذشته، کشورهای اطراف با نفت‌و گازی که امروز می‌فروشند و تبدیل به سرمایه و زیرساخت می‌کنند، به کشورهایی آباد و توسعه یافته تبدیل می‌شوند و ما با ادامه روند فعلی، هرچه تولید می‌کنیم را مصرف می‌کنیم و به کشوری فقیر و مصرف کننده تبدیل خواهیم شد.