زندگی 500 کاسب پلاسکو زیر آوار دفن شد ! / وعده های دولت در این 5 سال عملی نشد + فیلم پلاسکو 1400

پلاسکو جدید یا پلاسکو 1400 ساخته شده است. برخی از اهالی پلاسکو کم کم در حال بازگشت به این ساختمان هستند. اما به نظر می رسد پلاسکو دیگر حال و هوای قدیم را ندارد. هنوز گرد تلخی اتفاق روز پنج‌ شنبه 30 دی ماه سال 1395 بر چهره کسبه پلاسکو دیده می شود. حادثه پلاسکو بسیار عمیق تر از چیزی بود که از آن یاد شد. حادثه تلخی که به ویران شدن یک برج غول پیکر انجامید. حادثه ای که جان آتش نشان های شجاع کشورمان را گرفت. حادثه ای که ساختمان نوستالژیک پایتخت را ویران کرد. تنها یک روی سکه بود. روی دیگر سکه، آوار شدن زندگی هزاران انسان است. نابود شدن همه دارایی های مستاجران پلاسکو که به واسطه سوختن 598 واحد کسب، رخ داد.

هزاران خانواده آسیب روحی، روانی و مالی متحمل شدند که نمی توان با کلمات آن را بیان کرد. شاید تنها از آن حادثه شجاعت آتش نشان ها و ویرانی برجی با آن هیبت به یاد آورده شود که به واقع قابل تامل و متاثر کننده است. اما در این سال ها هیچ سخنی از کسبه ای که علاوه بر محل کسب تمام زندگی شان خاکستر شد، به میان نیامد. این افراد جسم های سرگردانی بودند که در این 5 سال هیچ وقت از آنها یاد نشد.

به گزارش رکنا اقتصادی، در جهان یک اتفاق، یک حادثه و حتی یک اثر هنری که وجدان جمعی یک جامعه را متاثر می کند، می تواند حتی به تغییر قانون اساسی آن کشور بیانجامد. پرسشی که مطرح می شود این است که چرا حادثه پلاسکو برغم تلخی و تراژیک بودن، نتوانست به تغییرات اساسی درخصوص امنیت مراکز تجاری بزرگ منجر شود؟

پلاسکو 1400 هنوز مورد تایید سازمان آتش نشانی نیست

هنوز شاهد آن هستیم که ساختمان ها، برج ها و پاساژهای بزرگ تهران و شهرهای دیگر فاقد امنیت لازم و فاقد بیمه بدنه و بیمه کالا است. به طوری که چندی پیش مهدی پیرهادی، عضو شورای شهر تهران از وجود 129 ساختمان بسیار پرخطر در سطح شهر تهران که از پلاسکو هم خطرناک تر و بحران آفرین تر هستند خبر داد.

یکی از آنها آتش سوزی و انفجار کلینیک سینا اطهر تجریش در تیر ماه 1399و مرگ 19 تن است. مساله مهمی که اگر به آن توجه نشود قطعا حوادث و بحران های دیگری را در پی خواهد داشت که می تواند از حادثه پلاسکو فجیع تر باشد و راه گریزی نیست.

از سوی دیگر معاونت پیشگیری سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران نیز بر این مساله تاکید کرده است و از عدم تایید ساختمان جدید پلاسکو توسط آتش نشانی خبر داده است.

طبق نظر سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران تا این لحظه سیستم های اعلام و اطفای حریق و سیستم های تهویه از نظر آتش نشانی تایید نشده است. بحث دسترسی از نما نیز هنوز جای بحث دارد. گفته شده است مکانیزمی ایجاد کردند که دسترسی از نما برای آتش نشانی حل شده است، اما این نیز هنوز به تایید آتش نشانی نرسیده است.

مساله ای که درخصوص ساختمان جدید مطرح شده است نمای این ساختمان است که به صورت کامل پوشانده شده است. آتش نشانی حین حریق و حادثه نیاز دارد که بالابرهایش را در مجاورت ساختمان مستقر کند تا در موارد اضطراری از نما به داخل ساختمان نفوذ کند. در مرحله ای که نیرو های امدادی نتوانند از طریق راه های خروج و پلکان ها به داخل نفود کنند، برای نجات جان افراد و اطفای حریق حتما باید از نما نفوذ شود. متاسفانه این مورد هم هنوز به تایید واحد عملیات سازمان آتش نشانی نرسیده است.

پلاسکوی قدیم ساختمانی قدیمی بود که حتی پلکانی برای دسترسی نیروهای آتش نشانی یا فرار نداشت. ساختمان قدیمی برای کاربری اداری تعریف شده بود اما به مرور زمان به کارگاه و کاربری غیر از آن ظرفیت معماری تغییر داده بود. این تاب آوری ساختمان را به شدت کاهش داده بود. متاسفانه آن ساختمان حتی یک راه خروج نداشت و راه خروج دوم و پله های اضطراری نیز در نما وجود نداشت.

به هر حال موضوع مهمی که در ساختمان ها وجود دارد و در حریق های مشابه می بینیم، شاید عامل اصلی گسترش حریق از ساختمان ها انتقال حریق از طریق رایزرها و سقف های کاذب است. این موضوع جدی است. پیشنهاد آتش نشانی در خصوص ساختمان های موجود مثل پلاسکو، اصلاح سیم کشی ها، حوزه بندی کردن فضا به صورت افقی و عمودی، دوربند کردن راه های خروج و استفاده از سیستم های اعلام و اطفای حریق است.

یکی از مهمترین عوامل بروز حادثه پلاسکو قطعا بی توجهی مالک ساختمان است. بنیاد مسئولیت حفظ امنیت سازه ساختمان را برعهده داشت. بنیاد وظیفه داشت از جایی که مالکیت آن را برعهده دارد نگهداری و مراقبت کند. وظیفه شهرداری هم این بوده که نظارت های لازم را انجام دهد. این بی مسئولتی و سهل انگاری تنها باعث فروریختن یک ساختمان نشد، بلکه باعث شد چندین هزار خانوار با بحران مواجه شوند. در آن حادثه تلخ تنها پلاسکو فرو نریخت، بلکه بحران های عظیم جسمی، روحی و مالی بر چندین هزار خانوار آوار شد. بر زندگی همه کسبه و مردان و زنانی که به طوری با این ساختمان رابطه کاری و تجاری داشتند و تمام مردانی که در آن روز تلخ جان خود را از دست دادند.

در این حادثه تلخ 16 آتش نشان شجاع و 6 شهروند جان باختند

اسامی شهدای آتش نشان: بهنام میرزاخانی، علی امینی فرمانده منطقه دو آتش‌نشانی، فریدون علی‌تبار آتش‌نشان ایستگاه یک، حسین سلطانی آتش‌نشان ایستگاه ۱۱۳ تهران، حامد هوائی قوشچی آتش‌نشان ایستگاه ۲۸، مجتبی کوهی آتش‌نشان ایستگاه ۲ تهران، حسین حسین‌زاده آتش‌نشان ایستگاه ۴۶ تهران، رضا نظری آتش‌نشانی ۱۳ شهر ری، رضا شفیعی آتش‌نشانی ۱۳ شهر ری، محسن قدیانی، محسن روحانی، ناصر مهر ورز، علی رضا سفی زاده، محمد آقایی، امیر حسین داداشی و علی مستوفی.

اسامی جان باختگان قطعی شهروند: محمود محسنی؛ تأسیسات، حیدر پهلوانی؛ خدمات، حبیب شادی؛ خدمات، قاسم شجاعی؛ نگهبان، جواد حسینقلی زاده؛ یکی از شهروندان و کامبیز باقری؛ حسابدار.

گفتگوی رکنا با مجید افتخاری، عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران، به مناسبت سالگرد حادثه پلاسکو را بخوانید:

هر کاسب 90 میلیون تومان برای بازسازی مغازه های حیاط پلاسکو پرداخت کرد

افتخاری در ابتدا گفت: پلاسکو دو قسمت داشت. قسمت حیاط پلاسکو که شامل چهارطبقه بود و به اصطلاح قسمت شمالی گفته می شد. قسمت دیگر برج پلاسکو بود. پلاسکو در کل 598 واحد داشت که 284 واحد در قسمت شمالی پلاسکو بود و الباقی در قسمت برج قرار داشت. در حادثه پلاسکو برج فروریخت،اما مغازه های قسمت شمالی سالم ماندند.

البته محل کسب این مغازه ها بسته شد و آنها هم متضرر شدند. اما مغازه ها خراب نشد. آن قسمتی که پاساژ است و در حال حاضر بازگشایی شده است همان قسمتی است که فرونریخت. کسبه قسمت حیاط پلاسکو پس از شکایت از بنیاد به خاطر اختلاف شدیدی که داشتند بعد از قریب دو سال از دادگاه رای گرفتند که می توانند محل کسب خود را بازسازی کنند. هر واحد 90 میلیون تومان پول دادند و کل قسمت پایین بازسازی شد. این مساله ارتباطی به بنیاد نداشت و کسبه با هزینه شخصی آن را بازسازی کردند.

کسبه پلاسکو از بنیاد گله مند هستند

وی افزود: قسمت برج پلاسکو را بنیاد ساخت و در حال حاضر آماده واگذاری است و هنوز افتتاح نشده است. در حوزه واگذاری گله مندی هایی از سوی کسبه وجود دارد. این گله مندی ها یکی شامل هزینه هایی است که بابت واگذاری مغازه ها باید پرداخت کنند و دیگر این که نوع ساخت تغییر کرده است و بخشی از مغازه ها به مشاعات تبدیل شده و مغازه ها کوچک شده است. به همین دلیل کسبه معترض هستند.

عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران ضمن بیان این که تمام کسبه پلاسکو قدیم سرقفلی داشتند و ملکیت از آن بنیاد بود و هزینه سالانه ای بابت اجاره به بنیاد می دادند، گفت: بخشی از این کسبه در این 5 سال فوت شدند و وراث باید وارد کار شوند. برخی با مشکلات مالی مواجه شدند.

پلاسکو قلب پوشاک مردانه کشور بود. پلاسکو در حوزه پوشاک بزرگترین مرکز پوشاک مردانه کشور بود و یکی از ستون های پوشاک قلمداد می شد. وقتی پلاسکو دچار حادثه شد و سقوط کرد، قطعا کسبه دچار چالش ها و مشکلاتی شدند. پس از 5 سال بسیار سخت است که آمار دقیقی از وضعیت کسبه ارائه دهیم.

مشکلات کسبه بسیار عمیق است

وی تاکید کرد: محل کسب این کسبه از بین رفت، کالای موجود داخل مغازه ها سوخت. وسایلی از جمله کامپیوترها از بین رفت و کسبه نتوانستند حساب های باز خود را شناسایی کنند. بسیاری مورد سواستفاده قرار گرفتند چون اسنادشان از بین رفته بود و نتوانستند پول هایشان را برگردانند.

گاوصندوق های کسبه زیر خاک رفت. مشکلاتی به کسبه تحمیل شد و دچار مشکلات و چالش هایی شدند که بسیار عمیق بود و صحبت از آن بعد از 5 سال بسیار سخت است. پلاسکو ناگهان فروریخت و کسبه پلاسکو باید علاوه بر تحریم های اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی حالا با کرونا هم دسته پنجه نرم می کردند. بخشی از این کسبه توانستند خود را با شرایط سازگار کنند، اما بسیاری نتوانستند و دچار مشکل شدند.

وعده هایی که عملی نشد

افتخاری درخصوص حمایت دولتی ها و وعده هایی که هیچ وقت محقق نشد، گفت: از کدام یک بگویم؟ از وعده های مالی، جایگزینی یا کمک های متعدد که هیچ کدام محقق نشد. همان ابتدا بنیاد مجتمعی را به کسبه معرفی کرد تا در آنجا مشغول به کار شوند. متاسفانه آن مجمتع پتانسیل و ظرفیت پلاسکو شدن را نداشت.

برخی از کسبه پس از حادثه از فردوسی به چهار راه طالقانی، جایی که بنیاد پیشنهاد کرده بود رفتند تا فعالیت خود را شروع کنند. آنجا مجمتع فرسوده ای بود که کسبه مجبور بودند، هزینه کرده و آن را بازسازی یا دکور بزنند. در آن زمان هیچ تبلیغات موثری برای این جابجایی از سوی مسئولین انجام نشد.

بنا بود که وام 300 میلیون تومانی به کسبه پرداخت شود. اما بعد از دو سال که مصوبه آن آمد، بسیاری نتوانستند آن وام را دریافت کنند. کسبه مجبور شدند با هزینه شخصی در مجمتع نور فعالیت خود را آغاز کنند. اما خیلی رونق پیدا نکرد. برخی از کسبه در مجمتع فردوسی و مجتمع تجارت جهانی مستقر شدند.

کسبه پلاسکو مانند ساختمان پلاسکو از هم پاشیده شد

می خواهم بگویم کسبه پلاسکو نیز مانند ساختمان پلاسکو، از هم پاشیده شد. کسبه از هم جدا شدند و آن تراکم و انتظام و ظرفیتی که پلاسکو داشت فروریخت. کسبه پلاسکو در حال حاضر در 3 نقطه متمرکز شده اند و امید است که بازگردند اما قطعا دیگر توان گذشته را ندارند و امروز نیازمند حمایت و کمک هستند. امروز نیازمند یک آسیب شناسی جدی هستند که بررسی شود چه بلایی سر تک تک آنها آمده است.

عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران ضمن بیان این که مطالبات کسبه انجام نشد، گفت: در حال حاضر دولت از کسبه انتظارات و هزینه هایی را طلب کرده که باید برای بازگشتن به پلاسکو بپردازند. باید این مسائل بررسی و آسیب شناسی شود. در این 5 سال باید مسیر بازگشت کسبه نسبت به شرایط قبل ریزش پلاسکو باتوجه به بحران هایی که از سر گذراندند و هنوز با آن درگیر هستند، فراهم می شد.

متاسفانه نگاه ویژه ای به این کسبه صورت نگرفت. کمک مالی قابل توجه ای به آنها نشد. 5 سال محل کسب آنها بسته بود و متحمل هزینه ها و اجاره های هنگفتی شدند. جنس و کالای کسبه از بین رفت که با مشکلات عدیده ای مواجه شدند. هر مسئولی آمد وعده ای داد که برآورده نشد.

تمام اجناس شب عید کسبه خاکستر شد

افتخاری درخصوص زمان وقوع این حادثه اظهار کرد: آنچه در حادثه پلاسکو بسیار تاثیرگذار بود، دقیقا زمان وقوع این اتفاق بود. دقیقا مثل ورود کرونا به کشور که مصادف با شب عید شد، این حادثه نیز در آستانه عید رخ داد. تمام کالاهایی که برای بازار شب عید تولید و آماده شده بود، در این حادثه خاکستر شد.

اگر این حادثه یک ماه دیرتر و در اسفند ماه رخ می داد، شاید به این اندازه مشکلات کسبه را دردناک نمی کرد. حادثه صبح پنجشنبه رخ داد و همه کسبه بنا داشتند از شنبه کالای شب عید خود را توزیع کنند. کسبه ای بودند که دو روز قبل از حادثه جنس شب عید آنها رسیده بود. دقیقا بدترین زمان ممکن این حادثه رخ داد.

وی درخصوص آثار این حادثه در صنعت پوشاک گفت: به هر حال بازار به گونه ای بود که قطعا کشور با خلا پوشاک مواجه نشد، اما هر کدام از کسبه در پلاسکو یک وزنه ای در صنعت پوشاک بودند. به هرحال وقتی دچار مشکل شدند تاثیر به سزایی در بازار گذاشت.

برخی که می توانستند و خود را با شرایط تطبیق دادند سریع به چرخه بازار برگشتند و توانستند جنس شب عید خود را تهیه کنند. اما اگر نابود شدن چک، اسناد و پول و گاوصندوق کسبه را کنار بگذاریم، کامپیوترهای آنها که اسامی و مشخصات مشتری و چک ها و میزان طلب هایشان را ثبت کرده بودند هم، همه از بین رفت.

وی افزود: نمی توان به طور آماری گفت که چقدر این حادثه تاثیر گذار بود. این حادثه ابعاد متفاوتی دارد. از سوی دیگر بازار پوشاک ما بسیار مبهم است. اما در کل اثرگذار بود. زیرا کسبه پلاسکو از بازیگران اصلی صنعت پوشاک کشور محسوب می شدند. وقتی کمرنگ شدند، هرچند جایگزین پیدا کنند، اما نمی توان جای خالی آنها را پر کرد.

چندین هزار خانوار متحمل بحران شدند

افتخاری درخصوص ابعاد این حادثه گفت: این کسبه نه تنها از نظر مالی حمایت نشدند، بلکه از نظر روحی و روانی نیز آسیب شناسی، حمایت و کمک نشده و 5 سال به حال خود رها شدند. پلاسکو را نباید 600 واحد در نظر گرفت. در هر واحد اگر 4 نفر کار می کردند، حدود 3 هزار خانواده دچار بحران شد.

بیرون از پلاسکو نیز چند صد نفر برای پلاسکو کار می کردند. چندین هزار خانواده و خانوار درگیر حادثه پلاسکو شدند و لطمه دیدند و نمی توان آنها را نادیده گرفت. چند هزار خانواری که متحمل بحران شدند، پدیده ای نیست که بتوان به راحتی از آن گذر کرد.

حادثه ای که در بدترین موقع سال رخ داد و تمام زندگی شان فروریخت. عوامل تولید به مواردی همچون منابع مالی، مواد اولیه، محصولات آماده شده، آمار و اطلاعات، محل کسب و  ... تعریف می شود که برای این کسبه همه این موارد از بین رفت. این حادثه وحشتناک بسیاری از کسبه را دچار بحران روحی و روانی شدید کرد که هنوز اثرات آن باقی است.

میزان ضرر مالی کسبه قابل بیان نیست

وی درخصوص میزان ضرر مالی کسبه پلاسکو گفت: نمی توان برآورد دقیقی انجام داد. هر چقدر بررسی کنید و یکی یکی از کسبه بپرسید، نمی توان دقیق آمار را اعلام کرد. یکی این که ارزش پول 5 سال گذشته با امروز قابل مقایسه نیست. 5 سال پیش 300 میلیون یک مبلغ قابل توجهی بود اما امروز ارزش آن زمان را ندارد. مساله دیگر این که در این مواقع اغلب بطور دقیق ضرر و زیان را اعلام نمی کنند.

افتخاری درخصوص نقش اتحادیه در انجام مطالبات کسبه گفت: اتحادیه عملا نمی تواند کمک قابل توجهی به کسبه کند. اساسا وقتی دولت و بنیاد از کسبه ای که سالیان سال اجاره دریافت کرده ولی به عنوان مالک آنها را بعد از این بحران ندید و تنها گذاشت، اتحادیه چه کاری می تواند انجام دهد؟ عملا اتحادیه توان و ظرفیت لازم برای کمک کردن را ندارد.

اتحادیه فقط توانست نارضایتی های موجود مانند تحصن کسبه در سال 97 را منتقل کند. مشکلات اقتصادی بواسطه تحریم و کرونا، به اندازه ای دغدغه ها را سنگین کرد که حادثه پلاسکو از نظر حاکمیت کمرنگ و فراموش شد اما اتحادیه تاجایی که امکان داشت سعی کرد که صدای کسبه پلاسکو را به گوش مسئولین برساند. پرسش مهم این است که اکنون آیا عزم و اراده ای برای برطرف کردن مشکل کسبه وجود دارد یا نه؟

نوروز 96 تلخ ترین نوروز عمر کسبه پلاسکو است

وی تاکید کرد: پلاسکو کوه یخی بود که با فرو ریختن فقط حوادث تلخ بیرون آن دیده شد. زیر کوه یخ را کسی ندید. زیر کوه بحران های عظیم مالی و روحی بود که بر سر 600 واحد و چندین هزار خانوار آمد و کسی عمق حادثه و زیر این کوه یخ را ندید.

کسی عمق این مساله که یک کارفرما در شب عید امکان پرداخت حقوق پرسنل را نداشت را ندید. این که کسبه قادر نبود پاسخ نیاز خانواده خود را بدهد، را ندید. نمی توان توصیف کرد و کسی نمی داند، شب عید چه بر سر کسبه پلاسکو آمد.

اگر از مغازه داران پلاسکو سوال شود، شاید تلخ ترین نوروز زندگی خود را نوروز 96 عنوان کنند. این کسبه از دی ماه سال 95 تا نوروز سال 96 در برزخی گرفتار شدند که هیچ چشم اندازی از آینده نداشتند. عمق فاجعه برای این کسبه قابل هضم نبود. آنها هر اتفاق و بحران ممکنی که می توانست رخ دهد را باهم تجربه کردند.

اگر حاکمیت می خواست مسیر درست را طی کند باید کمک می کرد که کسبه بتوانند این بحران را طی کنند. عمق فاجعه را کسی ندید و قابل توصیف نیست. فقط کسبه پلاسکو می توانند بفهمند که چه بر سرشان آمد.

امکان دارد پلاسکو، هیچ وقت پلاسکو نشود

افتخاری در آخر افزود: این حادثه با واگذاری واحدهای ساخته شده به کسبه پلاسکو تمام نمی شود. امروز بنیاد به عنوان بخشی از حاکمیت و دولت باید با تک تک کسبه پلاسکو گفتگو کند و شرایط خاصی را برای آنها لحاظ کند.

شرایط و موقعیتی را برای کسبه لحاظ کنند تا آنها بتوانند بار دیگر کمر راست کنند. اگر فکر کنیم ساختمانی فروریخت و پس از 5 سال یک ساختمان زیبا ساخته شده است، همه واقعیت را نگفته ایم.

امکان دارد که هیچ وقت دیگر پلاسکو، پلاسکو نشود و کسبه به شرایط قبل بازنگردند. امروز نیازمند این هستیم که همه نهادهای تبلیغاتی از جمله صداوسیما و مسئولین ذی ربط به کمک کسبه بیایند. می توان برای چند سال آن ها را معاف از مالیات کرد. حمایتی از کسبه شود که بتوانند این بحران 5 ساله را پشت سر بگذارند و به عنوان یک سرمایه ملی به چرخه اقتصاد کشور بازگردند.

همچنین در این خصوص با علیرضا تهرانی، رئیس شورای ساختمان پلاسکو و برخی مغازه داران گفتگو کردیم که در ادامه می آید:

ما قانونگذار نیستیم و نمی توانیم مغازه داران را مجبور به بیمه کنیم

علیرضا تهرانی، رئیس شورای ساختمان پلاسکو، درخصوص بیمه آتش سوزی مغازه و کالاهای پلاسکو گفت: بیمه کالاهای مغازه ها مربوط به وظایف بنیاد نبود و خود مغازه دارها باید در این خصوص اقدام می کردند. کسانی که بیمه بودند، توانستند از بیمه خسارت بگیرند.

وی در پاسخ به این سوال که حداقل می توانستید قوانین داخلی را تصویب کنید که مغازه داران مجبور به بیمه می شدند، گفت: در حدود و اختیارات ما و بنیاد نبود که مغازه داران را مجبور به بیمه مغازه ها کنیم. بیمه شخص ثالث در حال حاضر اجباری است، چون در قانون آمده است. متولیان امر دولت، وزارت کار، وزارت صمت، اتحادیه ها و اتاق اصناف و شهرداری مسئول این است که مغازه داران پاساژهای بزرگ را مجبور به بیمه کنند.

ما قانونگذار نیستیم و نمی توانیم کسی را الزام به کاری کنیم. همانطور که نیروی انتظامی برای نصب دوربین مداربسته در مغازه، اخذ مجوز را اجباری کرده است و عدم نصب دوربین را برای پیگیری های سرقت بلاموضوع می داند، اتاق اصناف هم باید بیمه مغازه را اجباری کند. بعد از حادثه پلاسکو مالک تمام ساختمان را بیمه بدنه کرده است. اما بیمه اجناس مغازه با مغازه دار است. این مساله لازم است که به صورت قانون و اجباری شود.

تهرانی درخصوص تعداد فوتی های این حادثه گفت: 21 نفر فوت کردند که 16 نفر پرسنل آتش نشانی و 5 نفر از کسبه پلاسکو بودند. دیه این 5 نفر توسط بنیاد در سال 96 پرداخت شد.

وی در آخر درخصوص وعده های مسئولین گفت: وعده هایی که داده بودند در حداقل ممکن انجام شد. اما اگر روز اول وعده هایی که به ما داده بودند، عملی می شد، کسبه پلاسکو از هم پاشیده نمی شدند. بعد از 3 سال یک سوم وعده تسهیلاتی که روز اول داده بودند را قرار شد به کسبه پرداخت کنند، آن هم با نرخ سود بالا که بسیاری از آن استفاده نکردند.

سال اول پس از حادثه کابوس وار بود

یکی از کسبه ساختمان پلاسکو که از سال 54 در پلاسکو بوده است، به خبرنگار رکنا گفت: سال نخست پس از حادثه بسیار سال سختی بود. کابوس وار بود. هیچ تصمیمی نمی توانستیم بگیریم. بسیاری از کاسب ها نتوانستند روی پای خود بایستند و بیکار یا دستفروش شدند. برخی از کاسبان که سن بالایی داشتند و مغازه را اجاره داده بودند، به کلی بیکار شدند. برخی هم کجدار و مریز توانستند بازگردند. در این 5 سال بسیار تحت فشار بودیم. تعدادی از کاسبان همان سال اول فوت کردند و بسیاری هم در این 5 سال فوت شدند.

وی درخصوص آسیب مالی این حادثه عنوان کرد: حدود یک میلیارد هر مغازه آسیب دید و چون شب عید بود و اغلب مغازه ها مملو از جنس جدید بود، آسیب فراتر از این مقدار می رود. حداقل 500 میلیون هم جنس از دست دادیم. تنها وعده مسئولین که محقق شد، ساختن پلاسکوی جدید بود.

مشاعاتی به ساختمان جدید از جمله اتاق امن های بزرگ، اضافه شده است که ناخودآگاه مغازه ها را کوچک کرده است. به همین دلیل درصدی را در نظر گرفتند و گفتند هر مغازه داری که متراژ مغازه اش از این اندازه بزرگتر باشد باید مبلغی را به کسی که مغازه اش کوچک شده است بدهد. بعد از ساخت هیچ مورد غیرمنطقی در مورد تعداد مغازه ها از بنیاد شاهد نبودیم و مغازه ای را برای خود اضافه نکرده اند.

وی درخصوص عدم بیمه مغازه و کالا توسط مغازه داران گفت: ما هیچ وقت با بنیاد طرف نبودیم و با شورا در تماس بودیم. بهتر بود شورا مغازه داران را به بیمه آتش سوزی ترغیب می کرد یا مدیر پلاسکو را مجاب می کرد که این کار انجام شود. برخی از مغازه داران که بیمه بودند، توانستند خسارت بگیرند اما بسیار زمان بر بود. من بیمه نبودم و فکر نمی کردم روزی پلاسکو دچار حادثه شود.

از دو ماه پیش اجاره مغازه ای را می دهیم که هنوز تحویل نگرفته ایم

کسبه دیگری که از سال 58 در پلاسکو بوده است به خبرنگار رکنا گفت: مغازه ام در روز حادثه نابود شد. تعدادی از کسبه که سرمایه داشتند یا کارگاهی داشتند توانستند ادامه مسیر دهند. اما بسیاری از کسبه به دستفروشی و شاگردی افتادند. من توانستم ادامه مسیر دهم.

در این 5 سال هیچ کمکی از سوی بنیاد و دولت به ما نشد. فقط سازمان تامین اجتماعی باتوجه به لیست بیمه، به کارگران مغازه  4 میلیون تومان پرداخت کرد. من مغازه را بیمه نکرده بودم چون فکر نمی کردم این حادثه رخ دهد. تعدادی از مغازه ها که بیمه بودند تا سقف بیمه ای که داشتند توانستند خسارت بگیرند. اما تعداد این مغازه ها بسیار کم بود.

به شخصه 300 میلیون تومان شب حادثه جنس داشتم. گفتند در پاساژ نور به کسبه مغازه می دهیم اما به دلیل شرایط پاساژ و مبلغ اجاره نتوانستیم کار کنیم. به ما گفتند طی دو سال پلاسکو ساخته می شود. اما در حال حاضر بیش از 5 سال می شود که هنوز مغازه ای واگذار نشده است و معلق مانده ایم.

وی درخصوص واگذاری مغازه های جدید گفت: به اسم تحویل مغازه، یک مغازه خام به ما تحویل دادند. که برق کشی، رنگ و نصب سقف با ما است. هزینه های متفرقه ای که حدود 30 میلیون تومان می شود.

به دلیل مشاعاتی که قائل شدند، متراژ مغازه ها بین 20 تا 25 درصد کاهش یافته است. بر همان مبنا اگر 10 سانت اضافه شده است به نرخ روز پول آن را می گیرند و اگر کمتر شده است قول داده اند بعدا می دهند.

اگر بدهکار شویم همان لحظه باید چک بدهیم و اگر طلبکار شویم، می گویند پرداخت خواهد شد. اما هیچ سند و مدرکی دست ما نیست. حداقل این بود که مغازه ها را تکمیل می کردند و بعد تحویل می دادند. از اول آذر ماه امسال هم گرفتن اجاره را آغاز کرده اند. اجاره یک ساختمان خالی که هنوز فن هم نصب نشده است.

ابتدا یک شرکتی را برای نصب فن معرفی کردند که هزینه هر مغازه را 3 میلیون تومان اعلام کرد و الان گفتند 6 میلیون تومان شده است. یک شرکت معرفی کردند برای نصب سقف و سیم کشی که گفتند 10 میلیون تومان می شود، الان گفتند 30 میلیون تومان می شود.

500 کسبه آسیب جدی دیدند / بالغ بر 20 نفر سکته کردند

مغازده دار دیگری که بیش از 30 سال است در پلاسکو کار می کند، به خبرنگار رکنا گفت: پلاسکو مجموعه ای بود که حدود 600 کسبه داشت. همه این کسبه از نظر اقتصادی در یک سطح نبودند. از این تعداد حدود 100 کسبه آسیب زیادی ندیدند و به دلیل شرایط مالی که داشتند توانستند ادامه مسیر دهند.

500 کسبه آسیب جبران ناپذیر دیدند. 100 کسبه کارشان به بیکاری و کار با تاکسی های اینترنتی کشید. بالغ بر 20 نفر براثر فکر و خیال و بیماری اعصاب سکته کردند و فوت کردند. کاسبانی که شب رفتند و صبح آمدند و زندگی خود را از دست رفته دیدند. تعدادی خانه نشین شدند. این 5 سال خیلی بر ما تلخ گذشت.

وی ادامه داد: 10صبح پنجشنبه که این اتفاق رخ داد، از ساعت 2 بعداظهر به بعد تمام مسئولین از شورای شهر، وزیر و مسئول و رئیس جمهور به پلاسکو آمدند. هر مسئولی یک وعده داد و هیچ کدام از این وعده ها عملی نشد.

گفتند به کسبه وام 4 درصدی می دهیم. این وام به 100 نفر پرداخت شد و شرایطی را گذاشتند که 500 نفر دیگر نتوانند آن را بگیرند. دوباره یک وام 300 میلیون تومانی با سود 22 درصد اعلام کردند، که همین الان هم به بازار مراجعه کنیم به ما می دهند. هیچ کسبه ای این وام را نگرفت. چرا یک کاسبی که تمام زندگی خود را از دست داده است، دوباره باید برود زیر نزول بانک؟

از بنیاد شکایت کردیم

وی افزود: وعده دادند که طی دو سال پلاسکو ساخته می شود. بعد از دو سال مدعی بودند که باید کل ساختمان خراب شود. اگر تجمعات و شکایت کسبه قسمت حیاط که سالم مانده بود از بنیاد نبود، تاییدیه مقاوم سازی ساختمان را نمی گرفتیم. آن را در دانشگاه امیرکبیر تایید نمی کردیم و وکیل نمی گرفتیم، نمی توانستیم در دادگاه برنده شویم.

شکایت کردیم. آخرین حرف رئیس بنیاد و مسئولین وقت این بود که به طور کلی ساختمان پلاسکو باید تخریب شود. چون این ساختمان مقاوم نیست. بسیاری جلسات را با بنیاد و استانداری برگزار کردیم. بعد از این جلسات که منجر به تجمعات کسبه بخش سالم پلاسکو شد و بنیاد در دادگاه شکست خورد و حکم به نفع ما آمد، قرار بر این شد که یا ساختمان را به طور کلی به بنیاد بدهیم تا به طور کلی تخریب شود و به یک باره ساخته شود. یا به هزینه خود کسبه حیاط پلاسکو مغازه ها مقاوم سازی شود.

کسبه با آن گرفتاری که داشتند نفری 90 میلیون تومان جمع کردند و کل هزینه مقاوم سازی قسمت شمالی پلاسکو را خود کسبه پرداخت کردند و بنیاد حتی یک ریال هم کمک نکرد.

تنها مساله ای که هیچ وقت رسیدگی نمی کردند، امنیت ساختمان بود

این کسبه درخصوص عدم ایمن سازی ساختمان توسط بنیاد گفت: با این که نماینده های بیمه در ساختمان پلاسکو حضور داشتند به تنها مساله ای که هیچ وقت رسیدگی نمی کردند، امنیت ساختمان بود. در مغازه من حدود 500 سیم برق از سقف عبور داده شده بود. بارها و بارها به دفتر بنیاد مستقر در پلاسکو مراجعه کردم و هشدار دادم. تنها کاری که کردند این بود که دور سیم ها را لنت پیچیدند.

هیچ احساس مسئولیتی از سوی بنیاد به عنوان یک مالک و این که ساختمانی است که 40 سال پیش ساخته شده و در حال فرسودگی است و به رسیدگی نیاز دارد، وجود نداشت. برخی از مغازه ها بیمه بودند. اما از کل خسارت 20 درصد پرداخت کردند. بنیاد موظف بود کل ساختمان را بیمه بدنه کند.

وی در آخر گفت: در ساختمان جدید آسانسورها، راه پله، پله برقی و اتاق امن ساخته شده است و مشاعات تغییر کرده است. مغازه ها نسبتا کوچک شده است. بنیاد بابت این مشاعات گفته است که مغازه ها باید 20 درصد کوچک تر تحویل داده شود اما اگر این 20 درصد کوچک نشد باید مابه التفاوت آن را مغازه دار بدهد و بابت این مساله از هر مغازه 500 میلیون تا 2/5 میلیارد تومان طلبکار است و تنها کمکی که در این خصوص انجام شد این است که این هزینه را 3 ساله می گیرد.