مدیران اقتصادی کشور، کسب های کوچک را ورشکست و موج بیکاری ایجاد کردند/ فرار سرمایه حاصل تصمیم های فی البداهه

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، فرار سرمایه در اقتصاد زمانی اتفاق می افتد که پول یا دارایی ها در نتیجه یک پیامد اقتصادی به سرعت از کشور خارج می‌شوند. این امر سبب ناپدید شدن ثروت می‌شود و اغلب با افت شدید نرخ ارز کشور تحت تأثیر همراه است. این کاهش هنگامی که سرمایه متعلق به مردم کشور تحت تأثیر باشد، بسیار زیان آور است؛ زیرا در این حالت شهروندان نه تنها با ضرر و زیان در اقتصاد و کاهش ارزش ارز خود مواجه هستند بلکه احتمالاً دارایی‌های آنها نیز بیشتر ارزش اسمی خود را از دست داده‌اند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر دولت‌ها می‌توانستند بستری امن و اطمینان بخش برای تجارت ایرانی‌ها در داخل کشور ایجاد کنند، هرگز اقتصاد ایران متحمل این حد از فرار سرمایه نمی‌شد. برای اینکه سرمایه در کشور بماند ابتدا باید سودآوری آن تضمین شود. برای این مقصود لازم است ایران ارتباط سالم با بانک جهانی و کشورهای جهان ایجاد کند. چراکه هیچ نهادی جز دولت توان و وظیفه این اقدام را ندارد.

تصویر زیر روند ورود (خروج) سرمایه را به ایران در طی ۲۴ سال اخیر نشان می‌دهد.

تنها در هفت سال از ۲۴ سال مورد بررسی شاهد ورود سرمایه به اقتصاد ایران بوده‌ایم. (در مجموع ۲۰.۷ میلیارد دلار، پنج سال از هفت سال مورد بررسی در دولت خاتمی و دو سال آن نیز در دولت روحانی بوده است).

حال سوال این است که این خروج سرمایه چه آسیب هایی به زندگی خانوارهای ایرانی می زند و اقتصاد خانواده ها که در اقشار مختلف کشور قرار دارند و زندگی می کنند  دچار چه ضررها و زخم هایی می کند. در ادامه رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران به این سوالات در گفت و گو با رکنا پاسخ داد.

منطقی است که در شرایط بحرانی، سرمایه گذاران مسیر خروج از کشور را انتخاب کنند

در این راستا، بابک عابدین، نایب رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران ، به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: باید توجه داشت که تصمیمات اقتصادی منجر به فرار سرمایه از کشور می شود. در شرایط بحران اقتصادی اگر تصمیماتی گرفته شود که منجر به شکست خوردن انواع سرمایه گذاری در کشور شود، سرمایه گذاران، مسیر خروج از کشور را جست و جو کرده و منطقی است که دلیلی برای حضور نداشته باشند. مثلا وقتی فشاری مضاعف بر واحدهای تولیدی صنفی از جمله اخذ انواع مالیات ها، اعمال مالیات های بیشتر بر کارخانه ها و واحدهای صنفی، آن هم زمانی که همه با مشکلات اقتصادی مواجه هستند، تقاضا از نظر سفارشات تولیدی پایین آمده است و هزینه های تولید هم به دلایل مختلف از جمله افزایش نرخ ارز، افزایش شرایط دشوار واردات کالا و شرایط تخصیص ارز برای وارد کردن مواد اولیه تولید بالا رفته است، منجر به بی انگیزگی ماندن سرمایه ها در کشور شود.

وی با تاکید بر اینکه وقتی نرخ تمام شده تولیدات داخلی سودی برای تولید کننده نداشته باشد و به جایش هزینه های سر بار روز رو به افزایش یابد و دولت هزینه هایش را از طریق جریمه های مالیاتی از واحدهای صنفی کسب کند، مسلما حرکت سرمایه به سمت خروج از ایران مدنظر مالکان سرمایه قرار می گیرد، ادامه داد: اگر دولت بخواهد فشار بیشتری بر سرمایه گذاران داخلی بیاورد، به گونه ای که دولت هزینه هایش را از طریق جریمه های مالیاتی و دریافت مالیت های بیشتر و فشارهای مالیاتی بر کسبه و افراد بگذارد باعث دلسردی بیشتر و فرار سرمایه بیشتر در کشور می شود.

پیشرفت کشورهای منطقه به دلیل مشوقات اقتصادی برای تولید کننده ها نه فقط داشتن نفت

وی چنین ادامه داد: عده ای بر این باور هستند که برخی از کشورهای منطقه به خاطر نفت و گاز  پیشرفت کرده اند؛ اما همه ماجرا این نیست بلکه تمهیدات مشوق اقتصادی برای تولید کننده های داخلی  یا جذب سرمایه گذاری خارجی در کشورهایی از جمله امارات باعث شده که بعد از سالها، تنها 5 درصد مالیات بر ارزش افزوده در این کشور اعمال شود. این باعث می شود که برای سرمایه های داخلی این کشور، انگیزه ماندگاری در سرزمینشان ایجاد شود. این انگیزه، مسیر تولید و پیشرفت را ساده می کند.

کرونا مثال خوبی بود؛ به جای کمک به واحدهای تولیدی، بر آنها مالیات بیشتری اعمال شد

بابک عابدین با سخن گفتن از اینکه سهولت در کسب و کار یکی از المان های سرمایه گذاری موفق است، افزود: با تصمیمات غلط اقتصادی در شرایط بحرانی، فشار مضاعف بر واحدها و بنگاه های اقتصادی اعمال می شود. برای مثال زمانی که کرونا وضعیت بحرانی در ایران داشت، سرمایه گذاران دچار مشکلات زیادی در امر تولید شدند، در این شرایط، به جای اعمال تمهیدات تشویقی و کمک به جبران خسارات، مالیات های بیشتری بر واحدها اعمال شد. از سویی دیگر بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی به واسطه مشکلاتی که برای دسترسی به اینترنت در کشور به وجود آمد، به کلی از بین رفتند و این مهم باعث می شود کسی که بخواهد در این عرصه ها سرمایه گذاری کند، از سرمایه گذاری در ایران منصرف شود و سرمایه خود را از کشور خارج کند که متاسفانه بسیاری این تصمیم را گرفته و اجرایی هم کرده اند.

نایب رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: در شرایط بحران، باید کاری کرد که سرمایه گذار از سرمایه گذاری فراری نشود و به فعالیت در کشور ادامه دهد یا حداقل بتوانند سر پا بماند؛ اما در کشور کاری در این راستا دیده نمی شود. برای مثال، خیلی وقت ها در مجلس، قوانینی تصویب می شود که به علت تصمیمات فی البداهه اقتصادی که عموما نتیجه منفی برای بنگاه های اقتصادی در پی خواهد داشت، به سرمایه گذاری افراد صدمه می زنند و بعضا بسیاری از ضربه ها به این زیرساخت های اقتصادی، جبران ناپذیر هستند.

دولت در هدف گذاری ها از اقتصاددانان کمک بگیرد نه اینکه هدف غلطی را بگذارد

عابدین تاکید کرد: دولت، به جای اینکه در هدف گذاری های اقتصادی از تشکل های اقتصادی، اقتصاددانان، کارشناسان و سرمایه گذاران بخش خصوصی، استفاده کند باید از آنها و نظراتشان، برای برنامه ریزی های اقتصادی بهره بگیرد. دولت، هدف های غلطی را در نظر می گیرد و بعد از کارشناسان می خواهد که برای اجرایی کردن آن برنامه بنویسند که این به طور کلی یک مسیر اشتباه است.

وی در ادامه افزود: طبق قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، دولت مکلف است در مراحل بررسی موضوعات مربوط به محیط کسب و کار برای اصلاح و تدوین مقررات و آیین ‌نامه ‌ها، نظر کتبی اتاق ها و آن دسته از تشکل های ذی ‌ربطی که عضو اتاق ها نیستند، اعم از کارفرمایی و کارگری را درخواست و بررسی کند و هرگاه لازم دید آنان را به جلسات تصمیم‌ گیری دعوت کند؛ اما چنین چیزی را مشاهده نمی کنیم و حاصل آن، از بین رفتن سرمایه انسانی و همچنین سرمایه های نقدی از کشور و چرخه تولید می شود.

سر فعال اقتصادی درد نمی کند که با دستمال ببندد

عابدین با تاکید بر اینکه این موارد به صورت صد در صدی در توسعه یافتگی و عدم توسعه یافتگی کشور موثر است، گفت: یک فعال اقتصادی، در ابتدای امر، نیازهای بازار را می سنجد، تقاضا و عرضه را می بیند، هزینه هایی که باید بابت آن بپردازد ( چه به لحاظ مادی و چه معنوی) را محاسبه می کند؛ لذا سرمایه گذار با خودش می گوید این کار نه از نظر مالی سودآور است و نه از نظر روانی برای سرمایه گذار می صرفد. در آخر هم به راحتی سرمایه گذاری شکل نمی گیرد؛ لذا نباید انتظارتوسعه یافتگی کشور هم داشته باشیم. 

این عضو اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: در حال حاضر، یک سری واحدها که مربوط به تولید مایحتاج کشور هستند سرپا مانده اند؛ اما سایر بخش ها، از جمله کسب و کارهای کوچک و متوسط، که از دل کف جامعه بیرون آمده اند ناچار به تعدیل نیرو و در نهایت جمع کردن کسب و کار و در آخر فراری دادن سرمایه شان از بازار و یا از کشور می شوند.

عابدین افزود: از سویی دیگر، با این شیوه مدیریت، سرمایه گذاری مجدد هم در کشور نخواهیم داشت. کارخانه های بزرگ که سودآور هستند، به جای اینکه اضافه درآمدشان را در کشور مجددا سرمایه گذاری کنند، ترجیح می دهند آن را در خارج از کشور سرمایه گذاری کنند.

وی در پایان تاکید کرد: کسی که می خواهد وارد کسب و کار شود و یا به کسب و کارش ادامه دهد به آرامش نیاز دارد و اگر این را نداشته باشد؛ مسلما نمی تواند سرمایه گذاری هدفمندی داشته باشد. مدیر اقتصادی یک مجموعه نمی تواند 80 درصد وقتش را برای رفع موانع صرف کند. مدیر باید فکر کند، ایده بدهد و خلاق باشد؛ اما در ایران، شرایط به گونه ای شده است که مدیران اقتصادی به رفع سنگ های جلوی پایشان فکر می کنند.