کاهش استحکام ساختمان ها با رواج استفاده از تیرآهن و میلگرد سبک/ نظارت ضعیف سازمان استاندارد + فیلم

با وجود این که بررسی های رکنا از کارشناسان بازار فولاد نشان می دهد که فیلم بالا مربوط به حدود پنج سال قبل است، اما متاسفانه به دلیل کاهش کیفیت بخش زیادی از  مقاطع فولادی تولیدی چند سال گذشته، بسیاری از مصالح ساختمانی مورد استفاده در ساخت بناها، مانند آنچه در فیلم بالا مشاهده می شود، از استحکام لازم برخوردار نیستند؛ اتفاقی که ریشه آن را می توان در گرانی شدید فولاد در چند سال گذشته و تمایل ساختمان سازان به استفاده از مصالح سبک تر، کم فروشی برخی تولیدکنندگان محصولات فولادی و البته ضعیف شدن نظارت سازمان ملی استاندارد بر تولید محصولات فولادی کم کیفیت در سال های اخیر جست و جو کرد.

احداث ساختمان های ناایمن‌ با استفاده از محصولات فولادی بی کیفیت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در هفته های گذشته، فرو ریختن ساختمان متروپل در آبادان به علت وجود اشکال متعدد در ساخت این سازه و البته دور زدن قانون و ساختن شش طبقه اضافه به واسطه وجود رانت در شهرداری آبادان و پرداخت رشوه از سوی مالک متوفی این ساختمان به برخی افراد مسئول، به ایجاد بحث های جدید درباره وجود اشکالات مهم در فرآیند ساختمان سازی در کشورمان دامن زده است.

بسیاری از کارشناسان حوزه ساختمان سازی در چند روز گذشته گفته اند که با وجود مقررات گوناگون مربوط به ایمنی ساختمان ها در ایران، به دلیل ضعف نظارت و وجود فساد در حوزه ساختمان سازی، در سال های اخیر شاهد احداث بناهای ناایمن بسیاری بوده ایم که بسیاری از آنها یا از نظر استحکام سازه ضعف دارند و هر آن ممکن است مانند متروپل روی سر مردم خراب شوند، یا از نظر اصول ایمنی بنا دچار مشکل هستند و می توانند حوادث جدیدی را مانند آنچه در سال 95 در ساختمان پلاسکو مشاهده کردیم، به وجود آورند. 

در این میان برخی کارشناسان حوزه ساختمان تاکید دارند که نه تنها بعضی سازندگان بنا برای کسب منافع مالی بیشتر در حین احداث ساختمان های خود اصول استحکام بنا و ایمنی سازه را زیر پا می گذارند، بلکه برخی از تولیدکنندگان مصالح ساختمانی به‌ویژه محصولات فولادی نیز برای کسب سود بیشتر، توجه لازم را برای تولید مصالح استاندارد به خرج نمی دهند؛ به نحوی که در چند سال گذشته شاهد ورود انواع میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و ... به بازار ساختمان سازی کشور بوده ایم که مقاومت لازم را در برابر حوادث ندارند و همین مساله به کاهش استحکام بسیاری از ساختمان ها در کشورمان دامن زده است. 

رواج استفاده از مقاطع فولادی سبک در میان سازندگان ساختمان 

محمد اصفهانی، کارشناس بازار فولاد در تحلیل علت افزایش احداث ساختمان های ناایمن در نقاط مختلف کشور و ارتباط آن با تولید محصولات فولادی کم کیفیت به خبرنگار رکنا توضیح داد: متاسفانه سال هاست که موضوع استانداردسازی محصولات فولادی در ایران نادیده گرفته می شود؛ به طور مثال، بررسی های فعالان بازار فولاد نشان می دهد که تنها کارخانه ای که در کشورمان به تولید ورق های فولادی استاندارد می پردازد، مجتمع فولاد مبارکه است و در بسیاری از موارد ما شاهد عرضه گسترده ورق های ساختمانی تولیدشده کارخانجات متفرقه در بازار هستیم که از استحکام لازم برخوردار نیستند. 

وی افزود: متاسفانه در سال های اخیر موضوع تولید ورق های فولادی غیراستاندارد، به حوزه مقاطع فولادی شامل میلگرد، تیرآهن، نبشی و ... نیز کشیده شده است و عملا ما در تولید محصولات فولادی استاندارد رو به زوال رفته ایم. توجیه بعضی تولیدکنندگان مقاطع فولادی درباره کاهش وزن و کیفیت این محصولات، این است که آنها به دنبال ایجاد تنوع در محصولات تولیدی خود هستند، به طور مثال، در حالی که تا سه سال پیش وزن استاندارد تیرآهن 14 حدود 153 کیلوگرم بود، اکنون شاهد تولید تیرآهن 14 با وزن 120 کیلوگرم هستیم. بسیار طبیعی است که وقتی وزن یک مقطع فولادی پرکاربرد مثل تیرآهن 14 بیش از 30 کیلوگرم کاهش می یابد، استحکام بناهایی هم که با این تیرآهن ساخته می شود به شکل محسوسی کمتر می شود.  

این کارشناس بازار فولاد تاکید کرد: تولیدکنندگان مقاطع فولادی در توجیه علت کاهش وزن محصولات خود می گویند که ما می خواهیم تنوع محصولاتمان زیاد باشد و خود سازندگان باید بدانند که برای حفظ استحکام بناهای خود باید از چه مقاطعی استفاده کنند. اما متاسفانه گرانی های شدید بازار فولاد در سال های اخیر، بسیاری از ساختمان سازان را به استفاده از مقاطع ساختمانی سبک تر سوق داده است و این افراد می خواهند که با استفاده از مقاطع فولادی کم کیفیت، عملا هزینه احداث ساختمان را برای خود کاهش دهند. 

ضعیف شدن نظارت سازمان استاندارد بر تولید محصولات فولادی در سال های اخیر 

اصفهانی با انتقاد از نظارت پایین دستگاه های مسئول به تولید محصولات فولادی کم کیفیت در نقاط مختلف کشور گفت: متاسفانه حلقه اتصال بین مهندسان ناظر و محصولات فولادی تولیدی در کشور قطع شده است و به همین دلیل، هیچ کس نه جلوی تولیدکنندگان محصولات فولادی غیراستاندارد را می گیرد، نه با سازندگانی که این محصولات را مورد استفاده قرار می دهند، برخورد می کند. همچنین متاسفانه بسیاری از مهندسان ناظر در حین نظارت بر ساختمان ها، به وزن آهن آلات توجهی ندارند و تنها سایز آنها را مورد توجه قرار می دهند؛ همین مساله باعث می شود که یک ساختمان ساز از تیرآهن 14 سبک و غیراستاندارد استفاده کند، اما مهندس ناظر اصلا متوجه آن نشود. 

این کارشناس بازار فولاد ادامه داد: تولید مقاطع فولادی سبک به‌ویژه محصولاتی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند، عملا نوعی کم فروشی است که متاسفانه در چند سال گذشته در صنعت فولاد کشور رایج شده است؛ زیرا برخی تولیدکنندگان ما به اسم تیرآهن 14، میلگرد 14 و بسیاری از محصولات دیگر، عملا آهن آلات سبکی را تحویل مشتری می دهند که شاید قطر و طول آنها استاندارد باشد، ولی وزن آنها به هیچ وجه استاندارد نیست و استفاده از این مصالح قطعا باعث کاهش استحکام ساختمان می شود. 

وی در پایان تصریح کرد: در شرایطی در سال های اخیر شاهد رواج تولید محصولات فولادی غیراستاندارد در کشورمان هستیم که تا همین چهار سال پیش، سازمان ملی استاندارد به شدت با تولیدکنندگانی که محصولی را با وزنی سبک تر از وزن متعارف می ساختند، برخورد می کرد. اما متاسفانه چند سالی است که نظارت این سازمان بر تولید محصولات فولادی کم کیفیت کاهش یافته و همین مساله منجر به افزایش استفاده از مصالح ساختمانی نامناسب در احداث بناهای مختلف شده است؛ بناهایی که ریزش بسیاری از آنها می تواند فاجعه ای دیگر مانند متروپل آبادان را به همراه داشته باشد.