رکنا در گفت و گو با سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی بررسی کرد
دریاچه ارومیه کمتر از 9 درصد حجم ایده آل آب دارد / کاهش 39 درصدی حجم آب دریاچه ارومیه در یک سال گذشته
رکنا: در شرایطی که بیش از هشت سال از فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه می گذرد، برآورد رکنا از اظهارات سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نشان می دهد که هم اکنون دریاچه ارومیه تنها به میزان 8.7 درصد حجم حداکثری یا ایده آل خود آب دارد، زیرا آن طور که سعید شهند به رکنا می گوید، حجم آب دریاچه ارومیه در شرایط ایده آل 36 میلیارد متر مکعب بوده، اما هم اکنون حجم این دریاچه به 3.14 میلیارد متر مکعب تقلیل یافته است. همچنین صحبت های ارشدترین مقام زیست محیطی آذربایجان غربی از این حکایت دارد که حجم آب دریاچه ارومیه از دهم اردیبهشت 1400 تا دهم اردیبهشت 1401 به میزان 2 میلیارد متر مکعب یعنی در حدود 38.9 درصد کاهش یافته است.
اظهارات سعید شهند، سرپرست اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی از این حکایت دارد که با وجود گذشت بیش از هشت سال از فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه، هم اکنون تراز دریاچه ارومیه به میزان 3.32 متر از تراز اکولوژیکی نرمال آن پایین تر است. این درحالی است که به گفته عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان محیط زیست، در هشت سال گذشته حداقل 15 هزار میلیارد تومان برای احیای دریاچه ارومیه هزینه شده است.
کاهش 2 میلیارد متر مکعبی حجم آب دریاچه ارومیه در یک سال اخیر
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، احیای دریاچه ارومیه اولین دستور حسن روحانی در دوران ریاست جمهوری خود در مرداد 1392 بود، اما عملا تا بهمن 1392 طول کشید تا ستاد احیای دریاچه ارومیه شکل بگیرد. البته فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه رسما از شروع سال 1393 آغاز شد و تا کنون که بیش از هشت سال از آغاز تشکیل این ستاد می گذرد، براساس اظهارات عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط زیست، حداقل 15 هزار میلیارد تومان برای احیای دریاچه ارومیه هزینه شده، اما مطابق برآوردهای رکنا از اظهارات سعید شهند، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، حجم کنونی آب دریاچه ارومیه کمتر از 9 درصد حجم حداکثری آن است.
سعید شهند در همین راستا درباره وضعیت کنونی تراز آب دریاچه ارومیه به خبرنگار رکنا گفت: در شرایط کنونی تراز دریاچه ارومیه 1270.78 متر است که نسبت به زمان مشابه سال گذشته حدود 59 سانتی متر پایین تر است. همچنین مساحت این دریاچه نیز نسبت به دهم اردیبهشت پارسال 1014 کیلومتر مربع کمتر است و حجم آب دریاچه ارومیه نیز نسبت به زمان مشابه سال گذشته حدود 2 میلیارد متر مکعب کاهش یافته است. یعنی در حالی که در تاریخ دهم اردیبهشت 1400، حجم آب دریاچه ارومیه حدود 5.14 میلیارد متر مکعب برآورد می شد، اکنون حجم آب این دریاچه حدود 3.14 میلیارد متر مکعب است که این آمار از کاهش 38.9 درصدی حجم آب دریاچه ارومیه در یک سال اخیر حکایت دارد.
فاصله 3.32 متری تراز فعلی دریاچه ارومیه با تراز اکولوژیک نرمال
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی درباره مهمترین دلایل کاهش محسوس حجم آب دریاچه ارومیه در یک سال اخیر توضیح داد: متاسفانه در سال آبی گذشته میزان بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به شدت کاهش یافته و همین موضوع باعث افت محسوس حجم آب ورودی به این دریاچه شده است. همچنین بروز گرمای زودهنگام در منطقه، منجر به افزایش میزان تبخیر از سطح دریاچه ارومیه شده و تمام این مسائل در کنار تداوم خشکسالی در دو سال گذشته منجر به کاهش سطح تراز دریاچه ارومیه شده است.
وی در ادامه تاکید کرد: پایین ترین سطح تراز دریاچه ارومیه در مهرماه 94 رخ داد که آن زمان تراز این دریاچه به 1270.04 متر رسید و اکنون که تراز دریاچه ارومیه به 1270.78 متر رسیده است، عملا تراز این دریاچه نسبت به پایین ترین رقم تاریخی خود به میزان 74 سانتی متر بیشتر است. البته تراز اکولوژیکی نرمال دریاچه ارومیه 1274.10 محسوب می شود و اکنون سطح آب این دریاچه با تراز اکولوژیکی آن 3.32 متر فاصله دارد.
تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه چه فایده ای داشت؟
نکته دیگری که شهند در میان صحبت های خود به آن اشاره کرد، این است که حجم ایده آل دریاچه ارومیه در حداکثر تراز طبیعی خود حدود 36 میلیارد متر مکعب برآورد شده است و این مساله نشان می دهد که هم اکنون دریاچه ارومیه عملا به میزان 8.7 درصد میزان ایده آل خود آب دارد. این یعنی با وجود گذشت بیش از هشت سال از فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه، عملا این دریاچه هنوز حتی به میزان 9 درصد حجم حداکثری خود هم آب نگرفته است. در چنین شرایطی سوال مهم افکار عمومی این است که در هشت سال اخیر، ستاد احیای دریاچه ارومیه عملا چه اقدام موثری برای حفظ این دریاچه مهم کشورمان انجام داده است؟
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در پاسخ به این سوال توضیح داد: در هشت سال گذشته پروژه های زیادی برای احیای دریاچه ارومیه انجام شده است که مهترین آنها، تعیین حقابه زیست محیطی و تلاش برای تامین این حقابه در تمام سال های اخیر بوده است. همچنین باید توجه داشت که تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه، منجر به جلب شدن توجهات ملی و بین المللی زیادی به این دریاچه شده و وجود این ستاد باعث شده است که دیگر شاهد افزایش سدهای کشاورزی یا تبدیل مزارع دیم به مزارع آبی در حوضه آبریز دریاچه نباشیم.
وی در ادامه تاکید کرد: تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه قطعا بدون فایده نبوده، بلکه باعث شده است که مساله تامین حقابه این دریاچه جایگاهی کاملا قانونی و عملی پیدا کند. همچنین در این ستاد پروژه های مختلفی تعریف شده که بسیاری از آنها هنوز به بهره برداری نرسیده است. البته بخش زیادی از این پروژه ها پیشرفت فیزیکی بسیار بالایی داشته اند و در این میان، مهمترین پروژه برای تامین حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه، اجرای تونل کانی سیب بوده که بیش از 98 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. همچنین تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه باعث شده است که وضعیت این دریاچه از شرایط امروز بدتر نشود و فعالیت های این ستاد نقش مهمی در حفظ حیات وحش دریاچه ارومیه داشته است.
آب هنوز از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه نرسیده است
موضوع قابل توجه دیگر این است که در یک سال و نیم گذشته، مسئولان دولت قدیم و جدید، بارها وعده داده اند که به زودی تونل انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه به عنوان مهمترین پروژه تامین حقابه زیست محیطی این دریاچه اجرایی خواهد شد و با اجرای این پروژه، سالیانه حداقل یک میلیارد متر مکعب آب به دریاچه ارومیه می رسد. در این میان حجت جباری، سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه نیز آذرماه سال گذشته از نهایی شدن این تونل تا سه ماه بعد خبر داد و این در حالی است که با وجود گذشت بیش از چهار ماه از این وعده جباری، هنوز هم پروژه تونل کانی سیب تکمیل نشده است.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در پاسخ به سوال رکنا درباره علت عدم تکمیل تونل کانی سیب گفت: هم اکنون بیش از 98 درصد از مراحل ساخت تونل کانی سیب به پایان رسیده است و ما امیدواریم که تا هفته دولت یعنی شهریور 1401 این پروژه به بهره برداری برسد. طولانی شدن زمان تکمیل این پروژه نیز در مسائل فنی مختلفی ریشه دارد و با توجه به این که این تونل کیلومترها زیر زمین کشیده شده است، تکمیل آن با دشواری های بسیاری همراه است.
وی در پایان تصریح کرد: با وجود این که هم اکنون حجم آب موجود در دریاچه ارومیه حدود 33 میلیارد متر مکعب با شرایط ایده آل فاصله دارد، ولی تلاش اصلی ما رساندن سطح تراز دریاچه به میزان حداکثری نیست، بلکه می خواهیم در درجه اول می خواهیم سطح دریاچه ارومیه را به تراز اکولوژیک نرمال آن یعنی 1274.10 متر برسانیم. این اقدام نیز جز با تکمیل تونل کانی سیب، اجرای پروژه تصفیه خانه های آب تبریز و ارومیه و سایر پروژه های مربوط به تامین حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه ممکن نخواهد شد. در مجموع به نظر می رسد در صورت اجرای این پروژه ها و البته به شرط این که عوامل اقلیمی تاثیری منفی روی سطح آب دریاچه ارومیه نگذارند، بازهم حداقل چهار سال دیگر زمان خواهد برد تا این دریاچه به سطح تراز اکولوژیکی نرمال خود برسد.
ارسال نظر