قرص ضد کرونا مجوز مصرف گرفت/ دکتر هاشمیان: از دی ماه 99 می توانستیم "مولنوپیراویر" را در ایران عرضه کنیم + صوت

مولنوپیراویر یکی از اولین داروهای خوراکی ضد کروناست که احتمالا به زودی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید می شود. مولنوپیراویر یک قرص ضد ویروس است که با ایجاد اختلال در کدهای ژنتیکی کووید-19 تا 50 درصد احتمال بستری یا مرگ بر اثر ابتلا به کرونا را کاهش می دهد. دکتر محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری در گفت و گو با رکنا تاکید کرد در شرایطی که اکنون بسیاری از کشورها به موثر بودن داروی مولنوپیراویر در درمان بیماران کرونایی پی برده اند، او و همکارانش از دی ماه سال 99 با تهیه یک پروپوزال از وزارت بهداشت درخواست کردند که مولنوپیراویر به صورت عمومی در کشورمان عرضه شود، اما این درخواست با مخالفت مسئولان وقت وزارت بهداشت روبه‌رو شد و به این صورت، شرکت های ایرانی که قصد تولید مولنوپیراویر را داشتند، به ناچار از تلاش برای تولید آن عقب کشیدند و مردم ایران حدود یک سال از داشتن دارویی موثر در درمان کرونا محروم ماندند.

مولنوپیراویر چیست؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در روزهای اخیر خبر احتمال تایید داروی «مولنوپیراویر» یا همان قرص ضد کرونا توسط سازمان غذا و داروی آمریکا، به تیتر اول رسانه های حوزه سلامت سراسر جهان تبدیل شده است. ماجرا از این قرار است که شرکت داروسازی آمریکایی مرک که در یک سال گذشته روی ساخت دارویی خوراکی برای درمان بیماران کرونایی فعالیت کرده، توانسته است کپسولی را بسازد که تحقیقات اولیه نشان می دهد مصرف آن خطر بستری شدن یا مرگ بر اثر ابتلا به کووید-19 را به میزان 50 درصد کاهش می دهد.

البته باید توجه داشت که پیش از این از کپسول «مولنوپیراویر» برای درمان بیماری آنفولانزا استفاده می شد و حالا با تغییر اندکی در ساختار این دارو که در حقیقت از همان داروی «فاویپیراویر» مشتق شده است، این قرص به دارویی تبدیل شده است که می تواند با ایجاد اختلال در کدهای ژنتیکی ویروس، تا حد زیادی به درمان بیماران کرونایی کمک کند.

بنابراین مولنوپیراویر که مراحل ساخت و عرضه محدود آن در سطح جهان از سال گذشته توسط شرکت دارویی مرک آغاز شده بود و آزمایشات بالینی آن هم در استرالیا با موفقیت سپری شده و مورد تایید مقامات بهداشتی این کشور قرار گرفته است، احتمالا به‌زودی به عنوان یک داروی مهم خوراکی برای درمان عمومی کرونا در سطح جهان عرضه خواهد شد.

در روزهای اخیر، پرفسور علیرضا ناجی، رئیس پژوهشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری نیز در گفت و گو با رکنا با تاکید بر تاثیر شگفت انگیز مولنوپیراویر در درمان بیماران مبتلا به کووید-19، از تلاش دو شرکت مهم داروسازی داخلی برای واردات مواد اولیه مورد نیاز برای تولید این دارو خبر داده و ابراز امیدواری کرده بود که مولنوپیراویر در آینده ای نزدیک با قیمتی مناسب در ایران و جهان عرضه شود.

وزارت بهداشت قبلی نگذاشت مولنوپیراویر در ایران تولید شود

در این میان اما، دکتر محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری در گفت و گو با رکنا تاکید کرد که پیش از این برخی پزشکان در ایران از جمله خود او داروی مولنوپیراویر را برای بیماران کرونایی تجویز کرده و نتایج مناسبی از آن گرفته بودند، اما مخالفت های مسئولان وقت وزارت بهداشت در سال گذشته باعث شد که این دارو در پروتکل درمانی کرونا در کشورمان وارد نشود و به همین دلیل، شرکت های ایرانی که قصد تولید این دارو در داخل را داشتند نیز به ناچار از تلاش برای تولید مولنوپیراویر عقب کشیدند.

هاشمیان در توضیح بیشتر درباره قرص ضد کرونا گفت: داروی «مولنوپیراویر» که اکنون در کشورهایی مثل آمریکا و استرالیا مطرح شده است، داروی جدیدی برای ما نیست و اساسا موضوع استفاده از داروهای خوراکی برای درمان بیماران کرونایی چندان برای ما جدید نیست؛ به عنوان مثال، ما در ابتدا از داروی ضد ایدز «کلترا» برای درمان کرونا استفاده کردیم و بعدا متوجه شدیم که این دارو تاثیری در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 ندارد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: از ماه های ابتدایی شروع همه گیری کرونا، کشورهای مختلف به دنبال آن بودند که به یک داروی خوراکی موثر برای درمان کرونا دست یابند. در دو سال گذشته نیز داروهای مختلفی که برای درمان بیماری های دیگر استفاده می شوند، برای درمان کرونا در سطح جهان تست شده که البته بسیاری از آنها به نتیجه مطلوب نرسیده است.

تعلل چند ماهه وزارت بهداشت در تایید استفاده از دگزامتازون برای درمان کرونا

هاشمیان با بیان این که «فاویپیراویر» یکی از داروهای خوراکی ضدویروس است که برای درمان کرونا در سطح جهان تست شده است، عنوان کرد: شاید بتوان فاویپیراویر را به عنوان پرچالش‌ترین داروی کرونا در دو سال اخیر معرفی کرد. فاویپیراویر دارویی است که اگر در اوایل ابتلا به کرونا مصرف شود، می تواند تعداد ویروس ها را در بدن بیماران کم کند و نقش مهمی در درمان آنها داشته باشد.

البته به گفته این فوق تخصص ICU، فاویپیراویر زمانی اثربخش خواهد بود که به همراه دگزامتازون یا دیگر کورتون و البته سایر داروهای ضد ویروس تجویز شود. در ایران نیز برای اولین بار هاشمیان و همراهان او از تجویز همزمان فاویپیراویر و دگزامتازون بهره بردند و برخی بیمارستان های دیگر نیز این دارو را همراه بعضی کورتون های دیگر تجویز کردند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر تاثیر مناسب استفاده از دگزامتازون در درمان بیماران کرونایی تصریح کرد: متاسفانه با وجود این که آزمایش های ما در مسیح دانشوری و برخی همکاران در بیمارستان های دیگر حاکی از تاثیر مثبت دگزامتازون در درمان بیماران کرونایی بود، اما کمیته علمی کشوری کرونا، در ابتدا استفاده از این دارو را برای درمان کووید-19 بسیار مرگبار خواند و اجازه نداد که دگزامتازون وارد پروتکل درمانی کرونا شود.

این در حالی است که به گفته این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری، بعدها نتایج آزمایش های بیشتر نشان داد که استفاده از دگزامتازون نقش موثری در کاهش مرگ و میر بیماران کرونایی دارد و به همین دلیل، کمیته علمی کشوری کرونا با چند ماه تاخیر حاضر شد که این دارو را در پروتکل درمانی کرونا وارد کند، آن هم در شرایطی که در آن چند ماه فرصت بسیاری از بیماران کرونایی از دست رفته بود.

مجوز فاویپیراویر را هم دیر صادر کردند

هاشمیان با بیان این که چالش های مشابهی نیز بر سر عرضه عمومی فاویپیراویر در ایران پیش آمد، گفت: در شرایطی که برخی پزشکان ایرانی تاکید داشتند که آزمایش های آنها نشان می دهد که استفاده از فاویپیراویر تاثیر مهمی در درمان بیماران کرونایی دارد، اما مسئولان وزارت بهداشت صدور مجوز عرضه و تولید این دارو را چند ماه به تاخیر انداختند.

این فوق تخصص ICU ادامه داد: در شرایطی ما در صدور مجوز فاویپیراویر تاخیر داشتیم که کشورهایی مثل ترکیه و هندوستان توانسته بودند با استفاده از این دارو، آمار مرگ ناشی از کرونای خود را به شدت کاهش دهند. این در حالی است که تُرک ها استفاده از فاویپیراویر را از خود ما یاد گرفتند، ولی مسئولان وزارت بهداشت خیلی دیر به تجربه ما اعتماد کردند و به فاویپیراویر مجوز دادند.

آمریکا به جای استفاده از فاویپیراویر، مولنوپیراویر را ساخت

فاویپیراویر یک داروی ژاپنی است و به گفته هاشمیان، با توجه به این که در آمریکا داروهای مشابهی تولید می شود، سازمان غذا و داروی آمریکا هیچ گاه به این دارو مجوز نداده است. همین مساله نیز باعث شد که شرکت دارویی آمریکایی مرک تغییراتی را در فرمول این دارو ایجاد کند و با اندکی تغییرات ساختاری در فاویپیراویر، مولنوپیراویر را تولید کند و بعد هم به انجام آزمایش های انسانی این دارو در استرالیا بپردازد.

آن طور که هاشمیان تعریف کرد، در ماه های اخیر وقتی آزمایش های انجام شده در استرالیا نشان داد که مولنوپیراویر تاثیر مناسبی در درمان بیماران کرونایی دارد، استرالیا این دارو را وارد پروتکل درمانی خود کرد و سپس نتایج مطالعات مختلف در آمریکا و انگلستان نشان داد که حتی می توان از این دارو برای پیشگیری از ابتلا به کرونا استفاده کرد و اکنون هم آمریکایی ها به زودی به عرضه عمومی این دارو مجوز خواهند داد.

ایرانی ها زودتر از استرالیایی ها مولنوپیراویر را تایید کردند

اما در شرایطی اکنون کشورهایی مانند آمریکا و استرالیا قصد دارند که مولنوپیراویر را به صورت عمومی عرضه کنند که به گفته هاشمیان، این پزشکان ایرانی بودند که اولین بار در دی ماه سال 99 آزمایش های مختلف را روی این دارو انجام دادند و تاثیر آن بر درمان بیماران کرونایی و حتی پیشگیری از ابتلا به کرونا را تایید کردند و به نوعی ایرانی ها زودتر از استرالیایی ها مولنوپیراویر را تایید کردند.

فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری در توضیح بیشتر گفت: در دی ماه 99 یعنی پیش از این که مجوز استفاده از مولنوپیراویر در استرالیا صادر شود، من و همکارانم از این دارو در دو بیمارستان مسیح دانشوری و شهید لبافی نژاد استفاده کردیم و یک پروپوزال علمی برای آن تهیه کردیم و با وجود این که بیمارستان مسیح دانشوری مجوز اخلاقی این دارو را صادر کرد، اما مسئولان وقت وزارت بهداشت هیچ گاه اجازه شروع کار تحقیقاتی در سطح گسترده درباره مولنوپیراویر را ندادند.

هاشمیان در همین راستا تاکید کرد: این اقدام وزارت بهداشت نشان داد که متاسفانه در بیشتر مواقع برنامه ریزی ما برای استفاده از داروهای مختلف در درمان کرونا با تاخیری چند ماهه نسبت به دنیا انجام می شود و مسئولان ما همیشه منتظر می مانند تا کشورهای دیگر به مستندات علمی درباره یک دارو دست پیدا کنند تا بعد از آن ما براساس تجربه آنها، درمان خودمان را پیش ببریم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: در حالی اکنون به‌تازگی دو شرکت ایرانی مقدمات لازم برای تولید مولنوپیراویر را فراهم کرده اند که این شرکت ها از همان سال گذشته قصد داشتند که تولید این دارو را شروع کنند، اما وقتی دیدند که وزارت بهداشت حتی به انجام تحقیق درباره این دارو در ایران مجوز نمی دهد، این شرکت ها نیز به ناچار از موضع خود عقب کشیدند.

وی با تاکید بر این که پزشکان ایرانی از سال گذشته می دانستند که استفاده از مولنوپیراویر تاثیر مناسبی بر درمان بیماران کرونایی دارد، اظهار داشت: ما از دی 99 فهمیده بودیم که استفاده از مولنوپیراویر می تواند منجر به منفی شدن تست PCR از روز پنجم تا پانزدهم ابتلا به کرونا شود. بنابراین چون شرکت های داخلی ما تجربه تولید فاویپیراویر را داشتند، اگر وزارت بهداشت مجوز می داد، حتما این شرکت ها می توانستند به سرعت این دارو را هم تولید کنند.

مولنوپیراویر جای واکسن کرونا را نمی گیرد

هاشمیان با اشاره به فرمول مشابه مولنوپیراویر و فاویپیراویر گفت: این دو دارو تقریبا به صورت یکسان در درمان بیماران کرونایی نقش دارند، اما مولنوپیراویر به صورت دقیق تر و مطلوب تری می تواند در درمان بیماران کرونایی نقش ایفا کند و تاثیر آن هم بیشتر است. تا کنون نیز عوارض خاصی از مصرف مولنوپیراویر گزارش نشده است و ما هم که در ایران از این دارو در تعداد محدودی از این دارو استفاده کردیم، عوارض خاصی را درباره استفاده از آن مشاهده نکردیم.

فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: مولنوپیراویر هیچ گاه نمی تواند جای واکسن کرونا را بگیرد، چون اساسا در سیاست های بهداشتی عمده کشورهای جهان، پیشگیری از ابتلای عمومی به کووید-19 مقدم بر درمان بیماران کرونایی است. اما قطعا این دارو در ماه های آتی بیشتر در سطح دنیا مطرح خواهد شد و احتمالا پزشکان بسیاری از کشورها برای بیمارانی که در روزهای اول بیماری قرار دارند، به تجویز مولنوپیراویر خواهند پرداخت.

مسئولان قبلی وزارت بهداشت حتی درباره رمدسیویر هم تعلل کردند

نکته مهمی که این عضو هیات علمی بیمارستان مسیح دانشوری در میان صحبت های خود روی آن دست گذاشت، این است که ایران می توانست چه در استفاده از مولنوپیراویر و چه در سایر مسائل مربوط به درمان کرونا از سایر کشورهای دنیا جلوتر باشد، اما تعلل های مسئولان سابق وزارت بهداشت منجر به آن شد که ایران همواره در دستیابی به داروهای مختلف و قرار دادن آنها در پروتکل درمانی خود از سایر کشورها عقب بماند.

این فوق تخصص ICU در توضیح بیشتر گفت: ما در بیمارستان مسیح دانشوری، به دلیل آن که چینی ها تجربه خوبی در استفاده از رمدسیویر داشتند، حتی زودتر از آمریکایی ها استفاده از رمدسیویر را آغاز کردیم، ولی متاسفانه در این مورد هم مسئولان وزارت بهداشت ما بسیار تعلل کردند و چند ماه دیرتر از زمان لازم اجازه دادند که این دارو وارد پروتکل درمانی کشور شود.

از سال گذشته می توانستیم مولنوپیراویر را تولید کنیم

هاشمیان در ادامه تاکید کرد: ما پروپوزال خودمان درباره مولنوپیراویر را از دی 99 تهیه کردیم و برخی داروسازان ایرانی نیز قصد داشتند که از همان زمان به سرعت به تولید داخلی این دارو بپردازند، اما مسئولان وقت وزارت بهداشت اعلام کردند تا زمانی که کُد اخلاق برای این دارو صادر نشود، نه تنها هیچ شرکتی حق تولید آن را نخواهد داشت، بلکه حتی آزمایش های بالینی مولنوپیراویر در ایران نیز انجام نخواهد شد.

وی افزود: وقتی مسئولان وقت وزارت بهداشت حتی اجازه ندادند که آزمایش های بالینی مولنوپیراویر در کشورمان انجام شود، داروسازان نیز چاره ای نداشتند جز این که از تلاش خود برای تولید این دارو دست بکشند؛ این در حالی است که اگر مسئولان وقت وزارت بهداشت مجوز می دادند، ما از همان دی ماه 99 می توانستیم مقدمات تولید مولنوپیراویر را در کشورمان فراهم کنیم.

مرگ هزاران بیمار کرونایی، به دلیل در دسترس نبودن مولنوپیراویر

هاشمیان روند طی شده درباره تعلل در صدور مجوز برای تولید و عرضه مولنوپیراویر و سایر داروهای موثر در درمان کرونا را ناشی از اشتباهات مسئولان قبلی وزارت بهداشت دانست و تاکید کرد: در شرایطی که مسئولان قبلی وزارت بهداشت حاضر نبودند که برای مولنوپیراویر مجوز صادر کنند، هزاران بیمار در ماه های اخیر به دلیل در دسترس نبودن این دارو از بین رفتند و قطعا شرکت هایی دارویی هم که می توانستند زودتر این دارو را تولید کنند و به مردم بدهند، ضرر کردند.

فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری تاکید کرد: قطعا افراد بسیاری در ایران به دلیل در دسترس نبودن مولنوپیراویر بخصوص در پیک پنجم کرونا جان خود را از دست دادند و مسئولان قبلی وزارت بهداشت باید پاسخگوی جان های از دست رفته باشند. مدارک پروپوزالی که ما درباره مولنوپیراویر تهیه کردیم و آزمایش هایی که انجام دادیم، موجود است و ما از دی ماه 99 از وزارت بهداشت می خواستیم که به تولید و عرضه عمومی این داروی ضد کرونا مجوز بدهد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: ما بسیار زودتر از استرالیا می توانستیم مولنوپیراویر را در کشورمان داشته باشیم، اما متاسفانه مسئولان قبلی وزارت بهداشت همیشه درباره استفاده از داروهای موثر در درمان کرونا جلوی ما را می گرفتند. اکنون هم افرادی که در کمیته های دارویی کشور هستند باید جلوی ما بنشینند و به سوالات ما پاسخ بدهند تا مشخص شود چرا نگذاشتند که از مولنوپیراویر در کشورمان استفاده کنیم.

هاشمیان در ادامه گفت: من حاضر به مناظره تلویزیونی با تمام این آقایان هستم، زیرا تصمیمات آنها درباره جلوگیری از تولید و عرضه داروهای مختلف موثر در درمان کرونا از جمله مولنوپیراویر، منجر به مرگ بسیاری از هموطنان ما شد.

وی در پایان تصریح کرد: متاسفانه مسئولان قبلی وزارت بهداشت بسیار جدی جلوی عرضه عمومی مولنوپیراویر را گرفتند، چون ما بسیار جدی درخواست عرضه این دارو را مطرح کردیم، اما آنها به شدت با صدور کُد اخلاق برای این دارو مخالفت کردند. آقایان اکنون باید پاسخگو باشند که چرا اجازه ندادند که مردم ایران از دی ماه سال گذشته تا کنون از مولنوپیراویر استفاده کنند؛ این در حالی است که اکنون بسیاری از کشورها به موثر بودن این دارو پی برده اند.

آزاده مختاری