دکترناجی: دُز سوم دریافت کنندگان واکسن سینوفارم، آسترازنکا یا پاستور باشد / آسترازنکا و اسپوتنیک با کیفیت تر از سینوفارم+ صوت

واکسن سینوفارم یکی از واکسن های کروناست. واکسن سینوفارم در کشور چین تولید شده است. حدود سه چهارم واکسن های وارداتی به ایران واکسن سینوفارم هستند. اخیرا بحث زیادی درباره ایمنی زایی اندک واکسن سینوفارم شکل گرفته است. حتی این گمانه زنی وجود دارد که جمیعت هلال احمر به واردات نوع کم کیفیت واکسن سینوفارم به کشورمان می پردازد.

آیا واکسن سینوفارم کم کیفیت به ایران وارد می شود؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، از مجموع 28 میلیون و 899 هزار و 610 دُز واکسن کرونا که تا کنون وارد کشورمان شده است، 22 میلیون و 350 هزار دُز یعنی 77.3 درصد از واکسن های وارداتی، مربوط به واکسن سینوفارم چین بوده که از این میان 19 میلیون و 280 هزار دُز سینوفارم توسط جمعیت هلال احمر وارد کشورمان شده است.

اما در حالی بیش از سه چهارم واکسن های کرونای واردشده به کشورمان مربوط به واکسن سینوفارم است که میزان کارآیی این واکسن در خود کشور چین حدود 70 درصد اعلام شده است و بسیاری از واکسن های موجود در بازارهای جهانی کارآیی بالاتر از 80 و 90 درصد دارند.

در این میان اخیرا برخی رسانه ها گزارش داده اند که دو نوع واکسن سینوفارم در چین تولید شده است که یکی از آنها در پکن و دیگری در شهر ووهان تولید می شود و ظاهرا کیفیت واکسن پکن با نرخ 25 دلار در هر دُز بسیار بالاتر از واکسن ووهان با نرخ 10 دلار در هر دُز است است.

براساس این گزارش های رسانه ای، گویا جمعیت هلال احمر به دلیل شرایط تحریمی کشور صرفا به واردات واکسن سینوفارم کم کیفیت از ووهان پرداخته است. البته باید توجه داشت که جمعیت هلال احمر به دلیل مسائلی که به دور زدن تحریم ها مربوط می شود، هیچ گاه نوع واکسن وارداتی خود را اعلام نکرده است.

تمام این مسائل به همراه نمونه هایی از ابتلای افرادی که حتی دو دُز واکسن سینوفارم دریافت کرده اند، این نگرانی را در مردم ایجاد کرده که آیا ایمنی بخشی واکسن سینوفارم کافی نیست و اگر پاسخ این سوال مثبت است، چرا برنامه ریزی ها به گونه ای بوده است که تا کنون بیشتر افراد واکسینه شده در ایران، این واکسن را دریافت کرده اند؟

کارآیی پایین واکسن سینوفارم برای سالمندان

این سوال را بادکترعلیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور در میان گذاشتیم و او نیز در گفت و گو با رکنا ضمن ابراز بی اطلاعی از این که کدام یک از واکسن های سینوفارم تولیدی در چین وارد کشورمان شده اند، عنوان کرد: واکسن سینوفارم در مجموع واکسن مناسبی است، اما برخی مطالعات نشان داده است که این واکسن برای سالمندان عملکرد خوبی ندارد، اما هم در کاهش میزان مرگ و میر و هم در کاهش احتمال بستری بر اثر ابتلا به کرونا در گروه های سنی دیگر دیگر بسیار موثر است.

وی افزود: اساسا کشورهای بسیاری از جمله کشور همسایه خودمان یعنی بحرین از واکسن سینوفارم استفاده کرده اند و پاسخ مناسبی هم از واکسیناسیون عمومی مردم خود با استفاده از این واکسن دریافت کرده اند. البته طبیعتا ایمنی زایی سینوفارم از واکسن های فایزر، مدرنا و اسپوتنیک کمتر است، اما مطالعات نشان می دهد که واکسن سینوفارم می تواند از ابتلا به نوع شدید کرونا و مرگ و میر بیشتر افراد گروه های سنی زیر 60 سال جلوگیری کند که البته این مساله صد در صد نیست.

این عضو کمیته ملی واکسن کرونا ادامه داد: مواردی هم که تا کنون درباره ابتلای افراد جوان دریافت کننده هر دو دُز واکسن سینوفارم گزارش شده است، موارد محدودی محسوب می شوند. البته اکنون با توجه به شیوع کرونای دلتا، حتی کسانی که هر دو دُز واکسن های مدرنا، فایزر، اسپوتنیک یا آسترازنکا را دریافت کرده اند نیز ممکن است به کرونا مبتلا شوند و طبیعتا واکسن سینوفارم نیز همین مشکل را دارد.

کاهش محسوس کارآیی فایزر و مدرنا در برابر کرونای لامبدا

دکترناجی با اشاره به گسترش کرونای لامبدا در سطح جهان اظهار داشت: مطالعات زیادی درباره کاهش اثربخشی واکسن ها در برابر کرونای لامبدا منتشر نشده است، اما در واکسن های فایزر و مدرنا دیده شده است که کارآیی آنها نسبت به سویه ووهان ویروس کرونا به ترتیب 2.3 و 3.3 برابر در برابر کرونای لامبدا کاهش می یابد، چون اساسا کرونای لامبدا یک سویه ایمنی گریز محسوب می شود.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور تاکید کرد: این که ما از همین حالا گمان کنیم که کرونای لامبدا قطعا وارد کشورمان می شود، تفکر صحیحی نیست. ما حتما باید اقدامات مناسبی را برای جلوگیری از ورود این سویه کرونا به کشورمان انجام دهیم و این خطر را از کشور رفع کنیم و مانند کرونای آلفا و دلتا، این بار نگذاریم که کرونای لامبدا وارد ایران شود.

وی در پاسخ به این سوال که کدام یک از واکسن های موجود در چرخه عمومی واکسیناسیون کشور از سایر واکسن ها بهتر است، عنوان کرد: تولیدکنندگان واکسن برکت اعلام کرده اند که کارآیی این واکسن بیش از 90 درصد است که البته این صحبت تا زمان اعلام نتایج فاز سوم کارآزمایی واکسن برکت اثبات نخواهد شد. اما در بین سایر واکسن ها، قطعا واکسن های آسترازنکا و اسپوتنیک از کارآیی بهتری از واکسن سینوفارم برخوردار هستند.

ایمنی جمعی با تزریق واکسن کرونا به 90 درصد جمعیت حاصل می شود

در این میان باید توجه داشت در حالی واکسن سینوفارم برای سالمندان کارآیی کافی ندارد که بیشتر سالمندان کشور با استفاده از این واکسن، واکسینه شده اند و با توجه به احتمال تداوم واردات انبوه واکسن سینوفارم، به نظر می رسد در آینده نیز بازهم ایرانیان بیشتری این واکسن را دریافت خواهند کرد.

این در حالی است که اخیرا مسئولان کمیته ملی اپیدمیولوژی کرونا اعلام کرده اند که برای دست یافتن به ایمنی جمعی و به حداقل رساندن احتمال مرگ بر اثر کرونا، باید حداقل 80 درصد جمعیت کشور واکسن کرونا دریافت کنند و با توجه به کارآیی پایین واکسن سینوفارم بخصوص برای سالمندان این نگرانی وجود دارد که حتی با تزریق واکسن کرونا به 80 درصد جمعیت کشور به نحوی که بخش زیادی از آنها واکسن سینوفارم دریافت کنند، بازهم ایران به ایمنی جمعی در برابر کووید-19 نرسد.

دکترناجی ضمن اشاره به این مساله گفت: با توجه به گسترش سویه های جدید کرونا در جهان به نظر می رسد که با واکسن های موجود، از فایزر و مدرنا گرفته تا همین واکسن سینوفارم، نمی توان به راحتی و در یک بازه زمانی کوتاه به ایمنی جمعی دست یافت و ما باید حداقل 90 درصد جمعیت کشور را در برابر کرونا واکسینه کنیم تا ایمنی جمعی حاصل شود. تا آن زمان هم ما چاره ای نداریم جز این که اقدامات غیردرمانی برای مقابله با کرونا را در کشورمان تشدید کنیم.

رئیس مرکز ویروس شناسی کشور با تاکید بر لزوم برنامه ریزی مناسب برای تزریق دُز یادآور واکسن کرونا به گروه های پرخطر عنوان کرد: با توجه به این که بیشتر سالمندان واکسن سینوفارم را دریافت کرده اند و این واکسن برای گروه های سنی بالا ایمنی زایی کافی ندارد، بهتر است برای دُز یادآور سالمندان از واکسن هایی استفاده شود که ایمنی بدن آنها به اندازه کافی در برابر کرونا تقویت شود.

این متخصص ویروس شناسی ادامه داد: بر این اساس بهتر است که برای دُز یادآور سالمندانی که دو دُز قبلی خود را از واکسین سینوفارم استفاده کرده اند، از واکسن آسترازنکا استفاده کرد. البته می توان از دُز سوم واکسن پاستور نیز به عنوان دُز یادآور دریافت کنندگان واکسن سینوفارم استفاده کرد و حتی شاید بتوانیم در این زمینه از واکسن برکت نیز استفاده کنیم.

کادر درمان اولویت اصلی دریافت دُز یادآور هستند

عضو کمیته ملی واکسن کرونا درباره آخرین برنامه ریزی ها برای تزریق دُز یادآور واکسن کرونا به کادر درمان توضیح داد: با توجه به این که بیشتر اعضای کادر درمان واکسن اسپوتنیک را دریافت کرده اند، در کمیته ملی واکسن صحبت شده است که برای دُز یادآور واکسن این دسته از افراد از واکسن آسترازنکا استفاده شود و البته با توجه به این که تزریق واکسن آسترازنکا برای زنان زیر 40 سال محدودیت دارد، احتمالا از واکسن سینوفارم برای این افراد استفاده خواهد شد. برای دُز یادآور اعضای کادر درمان که تا کنون واکسن آسترازنکا دریافت کرده اند نیز می توان از همین واکسن سینوفارم استفاده کرد.

وی در پایان تصریح کرد: در حال حاضر اولویت اصلی ما برای تزریق دُز یادآور کادر درمان هستند که هم زمان زیادی از واکسیناسیون آنها گذشته است و هم مواجهه بیشتری با کرونا دارند. البته قطعا برای تزریق دُز یادآور به سالمندان و سایر گروه های پرخطر نیز برنامه ریزی خواهد شد. اما پیش از این مساله حتما باید ایرانیانی که تا کنون واکسن کرونا دریافت نکرده اند، واکسن کرونای خود را دریافت کنند.