کارگر متخصص در استارتاپ، نه قرارداد دارد، نه حقوق مکفی!/وقتی تشکل کارگری، تریبون دولت است نه کارگر

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سیمین یعقوبیان، فعال کارگری در گفت و گو با رکنا گفت: یکی از مسائل مهم در حوزه کارگری که می بایست نسبت به آن توجه ویژه ای داشت موضوع کارگران متخصصی است که با حقوق پایین در استارتاپ ها و صنایع نوظهور کار می‌کنند. این گروه از کارگران معمولاً دانش، مهارت یا تجربه تخصصی لازم را دارند؛ اما به دلایل مختلفی مجبور به پذیرش شرایط کاری نامناسب می شوند.

وی با اشاره به دلایل اصلی پایین بودن حقوق این گروه از کارگران گفت: نبود ساختارهای حمایتی و صنفی در استارتاپ‌ها یکی از مهم ترین این دلایل است. اگر تشکلی هم باشد به گونه ای ذوب شده در سیاست های دولتمردان است که در مطالبه نیازهای جامعه هدف مسامحه می کنند. همچنین در اکثر استارتاپ‌ها، ساختارهای رسمی کارگری وجود ندارد و از انعقاد قراردادهای شفاف خبری نیست و اغلب کارگران از حداقل‌های قانونی هم بی‌بهره‌ هستند.

سیمین یعقوبیان با تاکید بر اینکه جذابیت فضای نوآوری و امید به رشد در آینده یکی دیگر از دلایل این پایین بودن سطح حقوق است گفت: بسیاری از کارگران متخصص به امید موفقیت و سودآوری آینده شرکت، حاضر به پذیرش حقوق پایین در ابتدا می‌شوند.

این فعال کارگری در ادامه افزود: فشار رقابتی با سایر رقبا و نبود امنیت شغلی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در فضای رقابتی استارتاپ‌ها، شرکت‌ها اغلب توانایی مالی برای پرداخت حقوق بالا را ندارند یا اولویت آنها سرمایه‌گذاری در مباحث فنی است نه سرمایه های انسانی. از سویی دیگر، نداشتن اتحادیه‌های مستقل یا شوراهای کارگری در صنایع نوظهور و نبود سازمان‌دهی صنفی مؤثر باعث می شود حقوق کارگران توسط کارفرما تعیین شود نه از طریق مذاکره جمعی و تبعیت از قوانین لذا در این میان مشکلات مهمی به وجود می آید. از جمله این مشکلات می توان به فرسودگی شغلی و روانی، افزایش مهاجرت نیروهای متخصص، افت بهره‌وری در بلندمدت به دلیل فشار بالای کار و کاهش و یا از دست رفتن اعتماد به فضای نوآوری و کار جمعی اشاره کرد.

سیمین یعقوبیان با اشاره به راهکارهایی که می توان پیش گرفت تا چنین مشکلاتی پیش نیاید گفت: تشکیل شوراها یا نهادهای صنفی کارگری ویژه صنایع نوظهور، تصویب قوانین حمایتی جدید برای تنظیم روابط کار در استارتاپ‌ها، افزایش شفافیت قراردادها و حقوق متناسب با تخصص و آموزش و آگاهی‌رسانی به کارگران درباره حقوق مشخص شده برای آنها باید مورد توجه قرار گیرد.

این فعال کارگری در ادامه تاکید کرد: مشکلات بانوان در استارتاپ‌ها را نیز نباید از یاد برد. مشکلات بانوان در استارتاپ ها هم به مسائل ساختاری بازار کار مربوط می شود و هم به فرهنگ سازمانی حاکم بر این فضا. حضور زنان در عرصه نوآوری و کارآفرینی با موانع و چالش‌هایی روبه‌رو است که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر رشد شغلی، امنیت روانی و انگیزه‌ آنها داشته باشد.

وی با اشاره به بخشی از مشکلات زنان در استارتاپ ها گفت:  تبعیض جنسیتی مستقیم و غیرمستقیم، انتخاب نشدن زنان در اکثر مواقع برای پست‌های مدیریتی یا تصمیم‌گیری، کم بودن درآمد و مزایا نسبت به هم‌رده‌های مردشان و عدم استفاده از ایده‌ها یا مشارکت آنها در جلسات از جمله این موارد است.

یعقوبیان گفت: فرهنگ مردسالارانه و فضای کاری سمی که موجب می شود فضای امن برای بیان مشکلات یا اعتراض زنان وجود نداشته باشد نیز باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین چالش تعادل کار و زندگی شخصی، ساعات کاری انعطاف‌ناپذیر، عدم وجود درک درست از نیازهای زنان دارای فرزند یا مسئولیت‌های خانوادگی، عدم در نظر گرفتن مرخصی‌های مناسب زایمان یا حمایت از مادران و... را نیز نباید نادیده گرفت. همچنین نداشتن الگوی مناسب و یا نداشتن مربیان زن، عدم ایجاد فرصت‌های آموزشی، مربی‌گری و رشد حرفه‌ای برای زنان، وجود مشکلات مختلفی در جذب سرمایه برای زنان بنیان‌گذار، اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران به بنیان‌گذاران مرد، نگاه شک‌آلود به توانایی‌های رهبری زنان در فضای رقابتی و... نیز قابل توجه است.

این فعال کارگری در ادامه تاکید کرد: راه هایی برای خارج شدن از این مشکلات وجود دارد. ایجاد آیین‌نامه‌های داخلی علیه تبعیض و نگاه جنسیتی، تشویق و اعتقاد به حضور زنان در رده‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری های آنها، برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط با مباحث جنسیتی برای کارکنان، توسعه شبکه‌های حمایتی از بانوان و تنظیم ساعت‌های کاری انعطاف‌پذیر و دورکاری برای زنان دارای فرزند، راه های خروج از این بن بست حضور بانوان در استارتاپ هاست.