بحران محیط زیستی در ساحل دریاچه ارومیه / مسئولان احیا نمی کنند؛ مردم زباله می ریزند! + عکس

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، دریاچه ارومیه، این نگین آبی ایران که روزگاری بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور و ششمین دریاچه بزرگ آب شور دنیا بود، امروز به سایه‌ای از گذشته‌های پرشکوه خود بدل شده است. این دریاچه که در شمال غربی ایران، میان دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار دارد، در دهه‌های اخیر با بحران‌های محیط‌زیستی مواجه بوده و به یکی از دردناک‌ترین موضوعات زیست‌محیطی کشور تبدیل شده است.

تا سال ۱۴۰۱، حدود ۹۵ درصد از سطح آب دریاچه ارومیه خشک شده است و در حالی که سخن از احیای این دریاچه برای سال‌ها مطرح شده، نه تنها احیای آن به‌طور عملی محقق نشده بلکه وضعیت زیست‌محیطی و اجتماعی اطراف آن نیز به شدت رو به وخامت گذاشته است.

در دهه ۷۰، این دریاچه با مساحتی بالغ بر شش هزار کیلومتر مربع، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های داخلی ایران و بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه شناخته می‌شد. در سال ۱۳۷۴، حجم آب دریاچه ارومیه به ۳۲ میلیارد متر مکعب رسید و این دریاچه یکی از منابع آبی حیاتی برای منطقه و حتی کشور بود. اما در سال‌های اخیر، به دلیل فعالیت‌های انسانی، تغییرات اقلیمی و سیاست‌های غلط مدیریتی، دریاچه به مرز نابودی رسیده است.

اگرچه در سال‌های گذشته برنامه‌هایی برای احیای دریاچه ارومیه از سوی مسئولان اعلام شده، اما این برنامه‌ها نه تنها نتواسته‌اند دریاچه را به وضعیت سابق خود بازگردانند، بلکه وضعیت محیط‌زیستی و اجتماعی در اطراف دریاچه به شدت بدتر شده است. از طرفی، سطح آب دریاچه روز به روز کمتر می‌شود و از سوی دیگر، وضعیت ساحل دریاچه نیز به شدت نامطلوب است.

یکی از مشکلات جدی در اطراف دریاچه ارومیه، بی‌توجهی مردم به نظافت و حفظ محیط زیست است. در حالی که دریاچه در حال مرگ است، ساحل آن تبدیل به محل دپوی زباله‌های شخصی مردم تبدیل شده است. مردم نه تنها به طور عمومی به حفظ نظافت ساحل اهمیت نمی‌دهند، بلکه در برخی موارد زباله‌های خود را حتی کنار سطل‌های زباله می‌اندازند و از جمع‌آوری آن‌ها اجتناب می‌کنند. این وضعیت، نمادی از بی‌تفاوتی عمومی به یکی از ارزشمندترین منابع طبیعی کشور است.

شواهد نشان می‌دهند که عدم همکاری مردم و بی‌توجهی مسئولان به وضعیت نظافت و حفظ دریاچه، شرایط را بحرانی‌تر کرده است. به نظر می‌رسد که دریاچه ارومیه نه تنها از سوی دولت، بلکه از سوی مردم نیز به فراموشی سپرده شده است. مسئولان تا زمانی که بحران به نقطه اوج خود نرسیده، هیچ اقدام جدی و اساسی برای حل این معضل انجام نمی‌دهند و این بی‌تفاوتی، به روند نابودی این دریاچه تسریع می‌بخشد.

دریاچه ارومیه، این گوهر دیرین ایران، در حال حاضر تنها شاهدی بر بی‌توجهی‌ها و ناتوانی‌هاست؛ بی‌توجهی مسئولان به احیای آن و ناتوانی مردم در حفظ و نگهداری نظافت و محیط زیست اطراف آن. دریاچه‌ای که روزگاری نه تنها به عنوان یک اکوسیستم حیاتی برای منطقه، بلکه به عنوان یک نماد ملی برای ایران شناخته می‌شد، اکنون در حال از دست دادن جایگاه خود است.

اگر این روند ادامه یابد، شاید روزی دریاچه ارومیه تنها در تاریخ‌نگاری‌ها و کتاب‌های درسی باقی بماند، در حالی که امروزه می‌توان با اقدامات جدی و هماهنگ، فرصتی برای بازگرداندن حیات به این دریاچه فراهم آورد. اما آیا این اقدام‌ها از سوی مسئولان و مردم در نهایت به نتیجه خواهد رسید؟ سؤال بزرگی است که هنوز بی‌پاسخ مانده است.