خرید طلای ایران توسط اتباع بیگانه تهدیدی برای معیشت مردم / موجب افزایش قیمت از نخود و لوبیا تا رکود بازار مسکن + راهکار

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ، خرید طلا توسط اتباع خارجی در هر کشور یک امر عادی است اما وقتی غیرعادی می شود و می تواند به زندگی شهروندان کشور صدمه بزند که مسیر سامان یافته ای از سوی دولت نداشته باشد. این روزها خرید طلا از سوی اتباع بخصوص اتباعی که کارت بانکی ندارند و با استفاده از پول نقد یا دلار خرید می کنند در بازار طلا مشاهده می شود که صدمه این روند اگر مورد رصد و ساماندهی صورت نگیرد به زودی در سفره زندگی و در کسب و کار ایرانیان و اقتصاد کشور نمود خود را نشان خواهد داد.

در کنار این مسائل، خروج طلا از کشور به مقصد کشورهای همسایه، تهدیدی جدی برای اقتصاد ایران به شمار می‌آید. این پدیده، علاوه بر ایجاد ناترازی در بازار طلا، به کاهش ذخایر داخلی و تشدید بحران‌های اجتماعی و  اقتصادی منجر می‌شود. در نهایت، این شرایط باعث کاهش قدرت خرید خانوارهای ایرانی و ایجاد مشکلات بیشتر در معیشت آن‌ها خواهد شد.
ماجرا از آنجا شروع شد که طلاهایی وارد کشور کرده‌ایم که احتمالا به بانک مرکزی منتقل می‌شود، و بخشی از آن‌ها برای خرید و فروش به بازار می‌آید. سوالی که در اینجا مطرح است این است که وقتی طلا وارد می‌شود، بخشی از آن به بانک مرکزی می‌رود و از آنجا به صورت سکه به بازار وارد می‌شود. این سکه‌ها معمولاً با دلار پیش‌فروش می‌شوند. مردم به طور عمده خریدهای خود را از طریق کارت‌های بانکی انجام می‌دهند که قابل ردیابی است و بنابراین میزان خرید و فروش، مالیات‌ها و تراکنش‌ها کاملاً مشخص است. اما در همین زمان، باید به اتباع خارجی توجه کنیم که کارت بانکی ندارند. این اتباع ممکن است طلا را بخرند و به جایی خارج از کشور ببرند، و این مسئله ممکن است مشکلاتی در بازار ایجاد کند. حالا سوال این است که دولت باید چه اقداماتی انجام دهد تا از ایجاد ناترازی بیشتر جلوگیری کند؟

پشت پرده افزایش قیمت طلا: از "خالی فروشی" تا بحران‌های اقتصادی ناشی از ورود اتباع خارجی به بازار طلا

دکتر مجتبی توفیق، استاد دانشگاه علامه طبرسی و کارشناس مسائل اقتصادی و فعال در حوزه طلا و جواهر در این خصوص به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت : در این زمینه دو جنبه مهم وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنیم. ابتدا، باید به کسری بودجه اشاره کنیم که باعث شده طلا وارد کشور شود. طلا وارد شده به بانک مرکزی تحویل داده می‌شود، اما بانک مرکزی این طلا را به شکل سکه درمی‌آورد و این سکه‌ها را به صورت پیش‌فروش به مردم می‌فروشد. نکته اینجاست که این سکه‌ها ابتدا با دلارهای پایین‌تر وارد کشور شده‌اند، اما حالا با قیمت دلار بالاتر پیش‌فروش می‌شوند. این تغییرات باعث کاهش ناترازی مالی بانک مرکزی می‌شود، اما در عین حال باعث افزایش قیمت طلا در بازار می‌شود. چرا؟ چون وقتی سکه‌ها به مردم تحویل داده می‌شوند، آن‌ها یا سکه‌ها را نگه می‌دارند یا می‌فروشند. این عمل می‌تواند باعث افزایش تقاضا در بازار و در نتیجه افزایش قیمت طلا شود. همچنین، افرادی که سکه‌ها را خریداری کرده‌اند، به دلیل اینکه قیمت طلا به طور طبیعی بالا می‌رود، انگیزه دارند تا سکه‌های خود را نگه دارند، که این خود باعث کاهش عرضه در بازار و افزایش قیمت می‌شود.

خرید طلا برای حفظ ارزش پول، اما در دام پیش‌بینی‌های اشتباه و ضررهای بزرگ!

دکتر مجتبی توفیق، کارشناس حوزه طلا و جواهر در ادامه گفت: در این شرایط، مسئله دیگری که باید بررسی کنیم این است که مردم برای حفظ ارزش پول خود به اقدامات مختلف دست می زنند. مردم تمایل دارند که پول خود را به واحدهای پولی مانند طلا یا دلار تبدیل کنند. این مسئله باعث افزایش تقاضا برای طلا و دلار می‌شود، چرا که هر دو واحد به نوعی می‌توانند از کاهش ارزش ریال جلوگیری کنند. برای مثال، اگر دو سال پیش شما 100 میلیون تومان طلا می‌خریدید، آن زمان می‌توانستید حدود 200 گرم طلا بخرید. اما حالا برای خرید همین مقدار طلا باید 1 میلیارد و 400 میلیون تومان پرداخت کنید. این نشان‌دهنده آن است که با همان 100 میلیون تومان قبلی، فقط ارزش پول خود را حفظ کرده‌اید و هیچ سودی نکرده‌اید.

دکتر توفیق در ادامه گفت : در کنار این مسائل، باید به مشکلاتی که از طرف بنگاه‌های مجازی ایجاد می‌شود نیز اشاره کنیم. برخی از این بنگاه‌ها طلا را با قیمت‌های پایین‌تری می‌فروشند و این باعث ایجاد یک سری نادرستی‌ها و پیش‌بینی‌های اشتباه در بازار می‌شود. برای مثال، برخی افراد طلا می‌خرند با این پیش‌بینی که در ماه‌های آینده قیمت طلا افزایش می‌یابد. اما وقتی به موعد تحویل می‌رسند، می‌بینند که قیمت طلا کاهش پیدا کرده و قادر به فروش آن به قیمت مورد نظر نیستند. این افراد در نهایت به دلیل تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در بازار، ضرر می‌کنند و این خود باعث ناترازی در بازار می‌شود.در نهایت، باید گفت که این مسائل نشان‌دهنده یک وضعیت ناپایدار در بازار طلا است که می‌تواند منجر به بحران‌های مالی بیشتر شود. دولت باید سیاست‌های مناسبی برای کنترل این وضعیت اتخاذ کند، به ویژه در مورد نحوه پیش‌فروش سکه‌ها و مدیریت واردات طلا. این اقدامات می‌توانند به جلوگیری از ناترازی‌های اقتصادی و ایجاد ثبات در بازار کمک کنند.

خالی فروشی طلا؛ افزایش مصنوعی قیمت‌ها و بحران‌های جدید در بازار طلا!

دکتر مجتبی توفیق در ادامه سخنان خود اشاره می‌کنند : در حال حاضر یکی از چالش‌های جدی در بازار طلا و جواهر  پدیده‌ای به نام "خالی فروشی".  وقتی برخی از افراد در بازار طلا به صورت کاذب اقدام به فروش طلا می‌کنند بدون اینکه در واقع طلا در اختیار داشته باشند، این مسئله تحت عنوان "خالی فروشی" شناخته می‌شود. این موضوع،بیشتر در بازار طلا مشاهده شده است و باعث ایجاد مشکلات جدی در این بازار و افزایش قیمت‌ها شده است.

دکتر توفیق در ادامه توضیح می‌دهند: این مسئله به نوعی یک روش بنگاه‌داری کاذب است. به این معنا که افرادی اقدام به ایجاد یک اتاق معاملاتی می‌کنند تا پول‌هایی جذب کنند و به طریقی باعث افزایش قیمت طلا شوند. به عبارت دیگر، بدون اینکه واقعاً طلا به فروش برسد، قیمت‌ها به‌طور مصنوعی و ناخواسته بالا می‌روند. این افزایش قیمت به ویژه زمانی رخ می‌دهد که یک فرد قصد خرید مقدار زیادی طلا را دارد، مثلاً درخواست خرید ۲۰۰ کیلو طلا دارد. در این شرایط، تأمین‌کننده طلا یا بانکدار وقتی متوجه می‌شود که چنین تقاضای بالایی وجود دارد، مجبور می‌شود طلا را از بازار تأمین کند و برای تأمین این میزان طلا، قیمت‌ها به‌طور غیرمستقیم افزایش پیدا می‌کنند. در واقع، این وضعیت نشان‌دهنده یک ناترازی در عرضه و تقاضا است که در نتیجه باعث افزایش بی‌رویه قیمت‌ها می‌شود.

دکتر توفیق همچنین اشاره کرد: در حال حاضر عمده طلاهایی که در دست بنکدارها و تأمین‌کنندگان قرار دارد، تبدیل به سکه شده‌اند و در دست بانک مرکزی قرار دارند. این وضعیت به‌ویژه در زمانی که تقاضا برای طلا به‌طور ناگهانی افزایش می‌یابد، باعث می‌شود که موجودی طلا در بازار کاهش یابد و این کاهش عرضه به‌طور غیرمستقیم باعث افزایش قیمت طلا می‌شود. در این شرایط، دکتر توفیق اشاره می‌کنند که قیمت طلا به‌طور مصنوعی افزایش می‌یابد و این افزایش قیمت، نه تنها برای بازار داخلی مشکلاتی ایجاد می‌کند، بلکه به‌ویژه برای افراد خارجی که از کشورهای همسایه وارد می‌شوند، شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.

خرید طلا توسط اتباع خارجی؛ تهدیدی برای بازار داخلی و افزایش قیمت‌ها در ایران

دکتر توفیق در ادامه در خصوص روش خرید و فروش طلا در ایران به اتباع و اثراتی که می تواند بر ناترازی بازار بگذارد اینگونه گفت:  اتباع خارجی که به ایران می‌آیند، معمولاً به صورت مستقیم از فروشنده طلا خرید نمی‌کنند، بلکه از طریق دلار یا ارزهای خارجی اقدام به خرید طلا می‌کنند. این افراد معمولاً بدون استفاده از کارت بانکی و از طریق انتقال ارزهای خارجی، طلا را خریداری می‌کنند. 

به گفته دکتر توفیق، سوال اصلی اینجاست که این دلارها از کجا آمده‌اند؟ به‌ویژه در شرایطی که ارزهای خارجی به راحتی در دسترس قرار دارند، آیا این ارزها از داخل کشور وارد شده‌اند یا از کشورهای همسایه؟ دکتر توفیق به‌ویژه از این منظر اشاره می‌کنند که در کشورهای همسایه مانند افغانستان، قیمت طلا معمولاً پایین‌تر از قیمت جهانی است و اگر اتباع این کشورها بتوانند طلا را از ایران با قیمت پایین‌تر خریداری کنند، این امر باعث می‌شود که طلا از ایران به کشورهای همسایه منتقل شود. این مسئله باعث می‌شود که تقاضا برای طلا در داخل کشور افزایش یابد و قیمت‌ها به‌طور طبیعی بالا بروند.

ناترازی طلا و تورم انفجاری: از بحران قیمت‌ها تا رکود در بازار مسکن

توفیق با گفتن از اینکه در این شرایط، دو حالت ممکن است به وجود آید تشریح کرد:  یکی از این حالت‌ها این است که به دلیل افزایش تقاضا و کاهش عرضه، قیمت طلا در داخل کشور به‌شدت بالا می‌رود و این امر منجر به ایجاد بحران‌های اقتصادی و ناترازی‌های بیشتر می‌شود. در این وضعیت، دکتر توفیق به این نکته اشاره می‌کنند که در صورتی که عرضه طلا در بازار داخلی کافی نباشد، قیمت‌ها به‌طور غیرمستقیم افزایش می‌یابند و این امر باعث می‌شود که قیمت‌ها به سطحی برسند که توان خرید مردم کاهش یابد و در نهایت مردم مجبور به خرید طلا با قیمت‌های بالا شوند. این مسئله به‌ویژه در شرایطی که تورم نیز وجود دارد، می‌تواند به مشکلات اقتصادی بزرگ‌تری منجر شود.

آسیب دیگری که توفیق در این خصوص به آن اشاره می‌کنند، مربوط به افزایش نقدینگی در کشور است و توضیح می‌دهد: افزایش نقدینگی می‌تواند به افزایش تورم منجر شود. در این شرایط، تورم به تدریج در جامعه گسترده‌تر می‌شود و در نهایت تأثیرات آن را می‌توان در قیمت‌های کالاها و خدمات مختلف مشاهده کرد. از آنجا که پشتوانه پول هر کشور طلا است، کاهش ذخایر طلا در کشور می‌تواند به معنای کاهش ارزش پول ملی باشد و این موضوع در نهایت به افزایش تورم منجر می‌شود.

دکتر توفیق اضافه می‌کنند: این تورم، در نهایت به بازار مسکن و سایر بخش‌های اقتصادی کشور نان قیمت کالاهای اساسی سرایت می‌کند و باعث رکود در بازار ملک خواهد شد.

دکتر توفیق به‌ویژه به این نکته اشاره می‌کنند که افزایش هزینه‌های تولید و واردات کالاها نیز تأثیر زیادی بر تورم دارد. به عنوان مثال، کشاورزان برای خرید سموم و ابزار کشاورزی، مجبور به پرداخت دلار هستند. این افزایش هزینه‌ها، حتی اگر کالاها در داخل کشور تولید شوند، باعث افزایش قیمت‌ها در بازار می‌شود و در نهایت تورم به بخش‌های مختلف اقتصادی سرایت می‌کند. به همین دلیل، کنترل قیمت‌ها و کاهش هزینه‌های تولید برای جلوگیری از تورم ضروری است.

راهکار چیست؟

در راستای مقابله با این بحران‌ها، دکتر توفیق پیشنهاداتی برای ساماندهی بازار طلا دارند. یکی از این پیشنهادات این است که دولت باید قوانینی را وضع کند که فروش طلا به اتباع خارجی به صورت آب‌شده ممنوع شود و طلا تنها به صورت سکه  به فروش برسد. این کار باعث می‌شود که طلا به‌طور مستقیم از کشور خارج نشود و در عین حال سود ناشی از فروش طلا به جای اینکه به جیب اتباع خارجی برود، به اقتصاد داخلی کشور وارد شود. 

همچنین، دکتر توفیق اشاره می‌کنند که باید تدابیری برای کنترل و نظارت دقیق بر این فروش‌ها اتخاذ شود تا از خروج بی‌رویه طلا و افزایش قیمت‌ها جلوگیری شود.

دکتر توفیق همچنین بر اهمیت کنترل قیمت دلار تأکید می‌کنند و می‌گویند که قیمت دلار تأثیر زیادی بر قیمت طلا دارد. به عبارت دیگر، اگر قیمت دلار در داخل کشور کنترل شود، این امر می‌تواند به طور غیرمستقیم باعث کنترل قیمت طلا نیز شود. 

دکتر توفیق تأکید می‌کنند که کنترل قیمت دلار در داخل کشور از دست برخی مافیاهای اقتصادی خارج شده است و دولت باید اقدامات لازم را برای کنترل بازار دلار انجام دهد تا از افزایش قیمت‌ها در بازار طلا جلوگیری شود.

در نهایت، دکتر توفیق نتیجه‌گیری می‌کنند که برای مقابله با مشکلات اقتصادی ناشی از ناترازی در بازار طلا، دولت باید اقدامات هوشمندانه‌ای انجام دهد تا از بروز بحران‌های اقتصادی جلوگیری کند. این اقدامات باید شامل کنترل قیمت طلا، نظارت بر صادرات و واردات طلا و همچنین ساماندهی بازار ارز باشد تا از افزایش تورم و بحران‌های اقتصادی در کشور جلوگیری شود.