آغاز فصل جفت‌گیری یوزپلنگ‌های ایرانی؛ امیدها برای حفظ این گونه در خطر انقراض

به گزارش رکنا، یوزپلنگ ایرانی به عنوان سومین گربه سان زیبای آسیایی شناخته می شود که در آستانه انقراض قرار دارد و بیم آن می رود که برای همیشه نه تنها ایران بلکه جهان این گونه جانوری را از دست بدهد و اینگونه محیط زیست و گنجینه حیات وحش کشور دچار نقصانی بزرگ شود.

از این رو یوزپلنگ ایرانی در فهرست اتحادیه بین‌ المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد، به معنای اینکه گونه‌ای در خطر انقراض است، حدود ٢ هزار سال پیش یوزها در بیشتر نقاط آسیا حضور داشتند، اما اکنون منحصر به بخش‌هایی از استان سمنان در کشورایران شده ‌اند.

یوزپلنگ‌های «آذر» و «توران» یازدهم آذر ۱۴۰۱ در حالی که بین ۱۸ تا ۲۰ روزه بودند، توسط یک چوپان در منطقه توران در شهرستان شاهرود در شرق استان سمنان پیدا و زنده‌گیری شدند؛ عوامل اداره کل حفاظت محیط زیست پس از اطلاع از موضوع، توله‌ها را به سرعت به محل زنده‌گیری برگرداندند تا شاید مادرشان پیدا شود، اما این اتفاق رخ نداد.

آغاز بهترین موسم ورود «آذر» و «توران» به دالان عشق

 یوزپلنگ‌های آذر و توران

به علت سردی هوا، توله‌ها به پاسگاه محیط‌بانی برگردانده شدند و پس از ۱۰ هفتگی و تزریق واکسن برای ارتقای ایمنی در مقابل بیماری‌های تنفسی و گوارشی، و تغییر الگوی غذایی و گوشت‌خوارشدن، به مرکز تکثیر در اسارت پارک ملی توران منتقل شدند تا با طی بقیه مراحل رشد، امیدها برای زادآوری و رفع خطر انقراض این گونه ارزشمند بیش از گذشته قوت بگیرد و اکنون یوزپلنگ‌های ماده «آذر» و «توران» ۲ سالگی را گذراندند و طبق رفتارهای خاصی که از خود نشان می‌دهند، به بلوغ رسیدند.

جداسازی «آذر» و «توران» اولین گام برای ورود آنان به دوره جفت‌گیری

«آذر» و «توران» در دوران پیش از بلوغ همچون رفتار در طبیعت در یک محیط با هم زندگی می‌کردند، اما پس از بلوغ از یکدیگر جدا شدند.

متخصصانی شامل دامپزشک، بوم‌شناش و یوزبان، وضعیت سلامت «آذر» و «توران» را زیرنظر دارند و پس از مشاهده رفتار در مرحله تمایل به جفت‌گیری، به دالان عشق منتقل خواهند کرد.

«آذر» و «توران» هر ۲ ماده هستند و «فیروز» تنها یوز نر در اسارت در سایت تکثیر پارک ملی توران شهرستان شاهرود استان سمنان است که در دالان عشق برای جفت‌گیری معرفی خواهد شد.

آغاز بهترین موسم ورود «آذر» و «توران» به دالان عشق

مهیابودن شرایط برای مادرشدن «آذر» و «توران»

دامپزشک و متخصص سایت تکثیر یوزپلنگ پارک ملی توران شهرستان شاهرود استان سمنان گفت: نگرانی بابت معرفی یوزهای «آذر» و «توران» به یوزپلنگ نر «فیروز» وجود ندارد.

بهرنگ اکرامی افزود: دالان عشق برای معرفی یوزپلنگ‌ها و انجام مراحل جفت‌گیری طراحی شده و تمامی مراحل از طریق دوربین مداربسته کنترل می‌شود.

وی ادامه داد: حرکات و رفتارهای جنسی یوزپلنگ توسط کارشناس مستقر در محل به طور تمام وقت بررسی و با مشاهده علایم فحلی(دوره آمادگی حیوان برای فرایند جفت‌گیری) وارد دالان عشق می‌شوند. پس از معرفی، رفتار یوز نر و ماده در دوطرف دالان عشق بررسی می‌شود و در زمان مناسب برای جفت‌گیری درهای توری بین ۲ یوز به طور خودکار بالا می‌رود.

به گفته این متخصص دامپزشکی، «آذر» و «توران» اکنون در سن بلوغ قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود از اواخر دی دوره فحلی در آنان آغاز شود.

وی اضافه کرد: یوزپلنگ دوره بارداری سه ماه دارد و به طور معمول فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است، برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب محسوب می‌شود و بر پایه تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین‌ ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت توله به دنیا می‌آید.

اکرامی اظهار کرد: یوزپلنگ جزو گربه‌سانان و در دسته پستانداران چندهمسری محسوب می‌شود که امکان زادآوری ۲ بار در سال و تا هشت سالگی قدرت زادآوری و چندقلوزایی دارد.

آغاز بهترین موسم ورود «آذر» و «توران» به دالان عشق

توله یوزپلنگ‌ها تا یک ماهگی امکان حرکت ندارند و در لانه هستند. پس از آن کم کم قادر به حرکت می‌شوند و همچنین اگر توله یوزپلنگ دارای شرایط غیرعادی و ناقص باشد، از سوی مادر پذیرفته نمی‌شود و پهلو نمی‌گیرد و در نتیجه به صورت خود به خود از طبیعت حذف می‌شود.

ذخیرگاه زیست کره توران یا خارتوران استان سمنان شامل سه محدوده حفاظت شده شامل منطقه حفاظت‌شده، پناهگاه حیات وحش و پارک ملی است و خارتوران را «آفریقای ایران» لقب داده‌اند.

ذخیره‌گاه زیست‌کره توران بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه زیست‌کره ایران است که پس از سرنگتی آفریقا واقع در کشور تانزانیا، دومین منطقه زیست‌کره جهان به‌شمار می‌آید.