توصیه های مهم به خانواده ها در دوران امتحانات دانش آموزان

روزهای امتحانات از راه رسیده‌اند و حالا اوضاع در خانه و مدرسه برای دانش آموزان متفاوت شده است.

به گزارش رکنا ، تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که اعمال تغییرات در برنامه عادی زندگی و البته درسی بچه‌ها برای گذراندن این دوران تا حد ضروری است؟ در همین زمینه با مهدی میری، مشاور آموزش‌ و پرورش و مدرس آموزش خانواده (کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی) گفت‌وگو کرده ایم تا والدینی که بچه‌های محصل دارند از چم‌ و خم این دوره از سال تحصیلی بیشتر آگاه شوند. شاید شما از جمله والدینی باشید که بیشتر از فرزندتان استرس امتحانات را می‌گیرید در این‌صورت مشاوره‌های مهدی میری را که در ادامه آمده از دست ندهید.

از امتحان نباید یک غول جدید برای بچه‌ها بسازیم؛ بزرگ کردن بیش از حد امتحانات خودش ایجاد استرس می‌کند؛ وقتی هم که استرس بالا می‌رود میزان یادگیری پایین می‌آید. حالا اهمیت دادن به امتحانات یک حساسیت خاصی را می‌طلبد به طوری‌که نه خیلی بی‌تفاوت از کنارش بگذریم و نه این‌که بیش از حد بخواهیم روی این مسئله مانور بدهیم که زیادی بزرگ شود. باید یک وضعیت معمولی برای امتحانات در نظر گرفته شود.

تغییرات جزئی لازم است

ایجاد تغییرات در خانه و خانواده طی روزهای امتحانات دانش آموزان لازم است اما خود این تغییر نباید به گونه‌ای باشد که منجر به استرس مضاعف برای دانش‌آموزان شود. اشتباهی که بعضی از خانواده‌ها در همین مورد انجام می‌دهند این است که امتحان را در ذهن فرزندشان از آن چیزی که واقعا هست خیلی بزرگ‌تر می‌کنند.

درواقع ما باید یک بازتعریفی از امتحانات برای بچه‌ها داشته باشیم به این صورت که امتحان قرار است اطلاعات و یادگیری شما را بسنجد و حالا کنارش یک نمره‌ای هم به شما داده می‌شود؛ حالا برای این‌که بتوانید نتیجه خوبی بگیرید لازم است یک تغییراتی در خودتان اعمال کنید که شامل تغییرات در سیستم برنامه‌ریزی و درسی، روزانه و برنامه‌های معمول می‌شود.

یادگیری مهم است نه نمره!

والدین باید این ذهنیت را داشته باشند که آموزش و تلاش کردن برای یادگیری است نه کسب نمره. والدین باید اول این ذهنیت را بپذیرند و برای خودشان جا بیندازند تا بتوانند آن را به فرزندشان نیز منتقل کنند. قطعا اگر چنین ذهنیتی در دانش‌آموز ایجاد شود که «تو تلاش کن تا یاد بگیری»، نمره خوب هم از پی آن می‌آید اما زمانی که ما می‌گوییم بیا تلاش کن تا نمره خوب بگیری ممکن است این اتفاق نیفتد؛ حتی امکان دارد نمره خوب به‌دست بیاید اما عملا یادگیری که هدف آموزش است اتفاق نیفتد.

اهمیت شرایط روانی خانه

دو بحث وجود دارد. یکی شرایط فیزیکی خانه در دوره امتحانات و دیگری شرایط روانی که در این مقطع باید به آن توجه کرد. در هر دو این موقعیت‌ها خانواده دخیل است. در شرایط روانی جلوگیری از ایجاد استرس مضاعف وجود دارد که طبق بحث قبلی امتحان نباید بزرگ‌تر از آن چیزی که هست در ذهن بچه شکل بگیرد؛ دوم این‌که فضای خانه یک فضای آرام و بدون تنش باشد.

خانواده باید مشکلات و درگیری‌های خانوادگی را یا کاهش دهد یا اگر غیرقابل کاهش است دست‌کم آن را به بچه‌ها انتقال ندهد. بهتر است در زمان‌هایی که بچه‌ها نیستند درباره مشکلات صحبت شود. نکته دیگر درمورد شرایط روانی، مقایسه نکردن نمره دانش‌آموز با دیگر بچه‌ها اعم از دوست، خواهر و برادر است؛ مدیریت روانی دانش‌آموز بعد از امتحان از دیگر مباحث وضعیت روانی اوست.

به این معنی که مثلا دانش‌آموز امروز یک امتحانی را می‌دهد که ممکن است آن‌طور که انتظار داشته نتیجه نگرفته باشد. در این‌جا خانواده‌ها نقش مهمی دارند؛ چون بچه باید بازیابی مناسبی برای امتحان بعدی داشته باشد. بنابراین خانواده ها باید بتواند دانش‌‌آموزان را از شرایط روانی نامناسبی که دارند خارج کرده و برای امتحان بعدی آماده کنند. در این مواقع باید به او بگویند امتحان قبلی تمام شد و حالا باید خودت را برای امتحان بعدی آماده کنی.

والدین شنونده خوبی باشند...

شنونده خوبی بودن از طرف والدین از جمله شرایط روانی ایده‌آل در طول امتحانات است. والدین باید گوش شنوایی برای فرزند خود باشند تا اگر او به یک مشکل درسی برخورد کرد بتواند با خیال راحت و بدون اضطراب بیاید و از پدرومادرش درخواست کمک کند.

گاهی خانواده‌ها به دلیل مشغله‌کاری با بی‌حوصلگی با فرزندان محصل خود رفتار می‌کنند و مثلا به آن‌ها می‌گویند «حوصله ندارم» یا «نمی‌توانم» درحالی‌که حتی اگر به‌عنوان والدین توانایی هم نداریم باید بتوانیم شنونده خوبی باشیم تا بچه بتواند مشکلش را با ما مطرح کند، چون در این‌صورت ممکن است بتوانیم از نظر روانی به او کمک کنیم؛‌ چه بسا خسته شده و نیاز به تشویق کلامی دارد و همین بتواند به او کمک کند.

وعده ندهید!

اشتباه دیگری که در خانواده‌ها در طول امتحانات زیاد دیده می‌شود وعده‌هایی است که به بچه‌ها می‌دهند. وعده‌هایی مبنی بر این‌که اگر در امتحانات نتیجه خوبی بگیری این کار را برایت می‌کنیم یا این وسیله را برایت تهیه می‌کنیم؛ این مسئله منجر به اضطراب درونی می‌شود چون ذهن دانش‌آموز هنگام درس خواندن دنبال آن وسیله یا هدف خاص است. در نتیجه اضطراب درونی سراغش می‌آید و اجازه نمی‌دهد تمرکزش روی درس و مطالعه باشد.

بنابراین بهتر است چنین وعده‌هایی ندهیم اما اگر هم خواستیم قولی بدهیم بهتر است این‌طور بگوییم «تو تلاشت را بکن،‌ هر نتیجه‌ای گرفتی ما این کار را برایت انجام می‌دهیم» درحقیقت اگر قرار است وعده‌ای بدهیم باید آن را به تلاش کردن منوط کنیم نه به نتیجه گرفتن.

اهمیت شرایط فیزیکی خانه

گاهی تغییر دکوراسیون خانه حین امتحانات می‌تواند یکنواختی را برای دانش‌آموزان از بین ببرد. به لحاظ فیزیکی شرایط برای درس خواندن باید در ابعاد نور، سرما، گرما و فضا مناسب و مهیا باشد. البته درکل باید فضای مطالعه در طول سال تحصیلی وجود داشته باشد آن هم با چیدمانی که باعث حواس پرتی نشود اما اعمال تغییرات جزئی در دکوراسیون می‌تواند حس یکنواختی را در دانش‌آموز از بین ببرد.

در عین حال کنترل و مدیریت تلویزیون،‌ رایانه، تلفن‌همراه و فضای مجازی در دوره امتحانات بسیار مهم است. باید از دانش‌آموز بخواهیم از این فضاها و فناوری در زمان کمتری استفاده کند. مثلا اگر قبلا روزی دو ساعت استفاده می‌کردند در ایام امتحانات به روزی نیم ساعت کاهش پیدا کند. خود خانواده‌ها هم باید در دوره امتحانات خود کنترلی را داشته باشند. با علم به این‌که دانش‌آموز در ایام امتحانات مجبور است تلویزیون نگاه نکند کاری نکنند که ترغیب شود. والدین هم باید تلاش کنند در این دوره 10 تا 15 روزه کمتر سراغ این فضاها و تجهیزات بروند.

«بایدهای» ایام امتحانات

1. کم کردن رفت‌وآمدهای خانوادگی از جمله مهمانی رفتن و مهمانی گرفتن از تغییرات ضروری دوران امتحانات است. مسافرت رفتن به‌طور کلی در امتحانات اصلا توصیه نمی‌شود.

2. به لحاظ تفریحی از آن‌جا که دانش‌آموزان بابت درس خواندن و امتحان دادن خسته می‌شوند توصیه می‌شود تفریحات ساعتی در برنامه خانواده قرار بگیرد. تفریحات یکی دو ساعته مثلا در قالب گشت‌وگذار بیرون از خانه در دوره امتحانات و گاه به گاه نه‌تنها اشکالی ندارد که لازم هم هست چون دانش‌آموز خسته می‌شود.

3. خواب از فاکتورهای مهم دوره امتحانات است. اگر خواب کنترل نشود می‌تواند یادگیری را مختل کند. ساعت خواب طبیعی باید همیشه باشد نه صرفا در امتحانات.

4. درس خواندن شب‌ امتحانی به‌طوری‌که دانش‌آموز شب تا صبح بخواهد پای درس بنشیند گاهی از سر اجبار اتفاق می‌افتد، چون در طول هفته و ماه به‌طور معمول درس را مطالعه نکرده و حالا راه دیگری ندارد؛ هرچند چنین روشی قطعا توصیه نمی‌شود؛ چون در این ساعات که ذهن انسان همیشه خواب بوده سطح یادگیری پایین می‌آید و نمی‌تواند کیفیت درستی داشته باشد.

جدا از بحث یادگیری چون ممکن است آسیب‌های جسمی و مغزی هم به کودک وارد شود از این رو چنین روشی اصلا توصیه نمی‌شود و راه اشتباهی است. به‌طور معمول ما می‌گوییم اگر در ایام عادی ساعت 10 شب می‌خوابید در طول امتحانات حداکثر یک‌ساعت بیشتر بیدار بمانید و مثلا ساعت 11 بخوابید.

5. در پایه‌های دبستان خانواده‌ها باید روی درس‌ خواندن بچه‌ها در دوره امتحانات نظارت داشته باشند. بچه‌ها در این مقطع کوچک‌اند و خود کنترلی ندارند اما در عین حال خانواده‌ها باید مراقب باشند نظارت آن‌ها تبدیل به دخالت نشود به طوری‌که خودشان بخواهند وارد نحوه درس خواندن بشوند، خودشان بنویسند،‌ خودشان راه‌حل را بروند. این روش کمکی به دانش‌آموز نمی‌کند.

6. در روش‌های برنامه‌ریزی درسی ما می‌گوییم برای بچه‌های عادی باید بعد از هر 45 دقیقه مطالعه یک ربع (15 دقیقه)‌ استراحت وجود داشته باشد. درباره بچه‌های بیش فعال یا حتی بزرگ‌ترها که تمرکز پایین‌تری دارند معمولا 45 دقیقه زیاد است. در این گروه بهتر است زمان‌های مطالعه را کوتاه کنند؛ به این ترتیب که مثلا 20 دقیقه درس بخوانند، 20 دقیقه استراحت کنند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.