شجریان از رنجی هایی خواند که مردم را می کشند / جای خالی فرماندهی ستاد کرونا در کنار مردم عزادار

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،  برخی از هنرمندان بزرگ حتی سال ها پس از مرگ شناخته شدند. آنها نتوانستند ارتباط صمیمانه ای که میان شجریان و مردمش بود بدست بیاورند. بنابراین باید شخصیت شجریان را در ساحاتی گسترده تر از هنر مطالعه کنیم. شخصیت شجریان در هم آمیختگی دارد با جامعه، حوادث روزگاری که در آن زیست. مانند انقلاب 57 و اتفاقات مشابه با آن، مثلا جنگ تحمیلی. پیوستگی تنها تصنیف « بی‌قراری‌ها برای کاروان شهید » نیست که با تار لطفی خوانده شد، پیوستگی یعنی او در حادثه بود و خون دلی را می خورد که مردمش می خوردند.

پرسش این است که یک هنرمند در جامعه چه کسی است؟ چه ارزشی دارد؟ یا به عبارت دیگر، شجریان برای جامعه از نگاه جامعه شناسی و اجتماعی چه اهمیتی داشته است و خواهد داشت؟

مصطفی اقلیما، جامعه شناس و رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی، در این باره با رکنا مصاحبه کرد.

اقلیما در پاسخ به این پرسش که « استاد شجریان تشییع شدند و ما در ایام کرونا به سر می بریم. افرادی شرکت کردند که تا به نظر نمی آمد به مسئله بیماری بی توجه بوده باشند. از برخی اساتید بلند آوازه موسیقی ایران تا معاون وزیر ارشاد در این مراسم شرکت کردند. چرا؟ » به خبرنگار رکنا گفت : یک قهرمان یا یک انسان بزرگ، در طول زمان ساخته می شود. هیچ کس یک روزه شجریان نمی شود. کار او در طول زمان او را شجریان کرد. تنها خوانندگی تنها نیست. خیلی از خواننده ها خواندند محبوب شدند ولی شجریان نشدند.

شجریان همیشه با مردم بود

وی افزود : صحبت فقط بعد از انقلاب نیست. او همه ی زمانها با مشکلات مردم همراه بود. در انقلاب 57 او شعر انقلابی خواند. او کنار مردم بود. در جنگ همچنین. در همه مشکلاتی که پیش آمد نیز او را مردم دیدند. این ویژگی افراد مردمی است نه سیاسی. اشکال ما این است که شجریان را سیاسی تفسیر می کنیم. چرا شجریان سیاسی نیست؟ چون کسی نیست که بخواهد بالا بیاید یا برای خود پست ایجاد کند. حرف شجریان از احساس او بود. شجریان حرف دل مردم را می زد. ترانه هایی که معروف شدند همدل بودند با رنجی که مردم می کشند. اینجا است که مردمی می شود.

نقد بر تجمعات تنها بهانه گیری سیاسی است

اقلیما گفت : افرادی به تجمع عزاداران در زمان کرونا اعتراض کردند. البته بگذریم که در کشور ما همه تجمعات انجام می شود و نقد به شرکت در تجمعات فقط برای بهانه گیری سیاسی است.اما باز شرکت در تجمعات قابل نقد است . اما کار درستی که مسئولان باید انجام می دادند و ندادند چه بود؟ آنها باید در مراسم استاد شجریان ( منظور کل میدان وداع با او است نه فقط تشییع ) می بودند و به مردم میگفتند که چکار کنند؟ اما حضور داشتند؟ خیر. آیا فکر اینکه مردم جمع خواهند شد غریب بود. کار درست این بود که فرمانده ستاد کرونا تهران می آمد و کنار مردم بود و آنها را راهنمایی می کرد. البته مشکل آقای زالی هم این است که هر وقت هر چیز گفت کسی گوش نداد.
وی افزود : خیلی ها می خواستند بیاند ولی به خاطر کرونا نیامدند. خیلی ها با رعایت موازین آمدند و افرادی هم گفتند هر چه شد بشود و آمدند. آنها نگاه به تمام مراسم هایی می کنند که قرار نبود انجام شود ولی شد. مردم از قانون پیروی می کنند و قانونی پیدا نمی کنند. نمی شود که قانون را یک بار اجرا کرد یکبار اجرا نکرد. از اهمیت می افتد. قانون یا برای همه یکسان است یا قانون نیست. مسئولانی تا الآن مسائل بهداشتی را رعایت نکردند، امروز نباید حرف از پروتکل ها بزنند.

آواز شجریان سیمای درد زمان او و ما بود

رئیس انجمن مددکاری ایران، گفت : یک موضوع دیگر هم هست که بزرگی انسانی مثل شجریان را نشان می دهد. شجریان نظریه پرداز سیاسی نبود. اما مغز همین اشعاری که از درد مردم سروده شده است و خوانده شده است، سبب فعالیت مردم می شود. شجریان سیاسی نبود اما فرزند دوران خود بود. تمام آنچه از او به جا مانده است دوران ما است. درد و سیمای زمانی است که با او زندگی کردیم. این شرایط است که انسان ساز است. انسان بزرگ ساز است. اگر همین شرایط نبود انسان هایی مثل شجریان هم نبودند. مردم هستند که نام نیک درست می کنند. مردم هستند که افراد را پایین یا بالا می کشند. هیچ چیز دائمی نیست.

از شجریان یک فلسفه نیک به جا می ماند

وی افزود : وقتی فردی عمری زندگی کرد، خدمت کرد و آزارش به کسی نرسید، این فرد روح جامعه است. به جامعه روح می دهد. وجود روحانیت در جامعه به سبب او است. یعنی این کار انسان سازی است. این نام نیک مربوط به کسانی است که در دنیا یک فلسفه نیک از خود به جا می گذارند. احترام به شجریان حقی است که باید به او داده شود. ما امروز مفاهیم فرهنگی خود را از دست داده ایم. در این زمان چه قدر ارزش دارند انسان هایی مثل شجریان که سالم زیستند؟ شجریان کسی بود که خودش یاد گرفته بود انسان باشد. ارزش شجریان این بوده است. این شجریان را متمایز می کرد.

شجریان فرصت طلب نبود

اقلیما اشاره کرد : شجریان کسی بود که فرصت طلب نبود. حق را می گفت. زیر بال و بار زور نرفت. این رفتار و کردار را مردم دیدند و به او دل دادند. خیلی از افراد هنرمندی بودند که کارشان نزدیک به شجریان بود، هنرمندان بدتری نبودند اگر بهتر نبودند، اما شجریان نشدند. شجریان با افکارش، عملکرد خودش شجریان شد. شخصیتی بود که در وجودش اعتقاد بود و جریان ها مرحله به مرحله گذشتند اما او شان خودش را حفظ کرد، و نتیجه ی آن این احترام است که می بینید. این در تاریخ می ماند.

مسئولان پلیس را وارد عزاداری نکنند

این جامعه شناس، با تاکید بر اینکه «رفتار ناشایست با عزاداران استاد شجریان سرانجامی جالب ندارد؟ » بیان کرد : نباید پلیس وارد هیجان مردم شود.پس از این همه اتفاق مسئولان ما باید بدانند که حضور پلیس در چنین جمع هایی تحریک آمیز است. مردم برای حس قلبی خود آمده اند. این را حق خود می دانند. اگر با آنها رفتار پلیسی نشود، عزاداری می کنند و به خانه می روند. اما همین حضور بی مورد و نگاه امنیتی ایجاد هیجان می کند. مردم مقابل بیمارستان جم بی هیچ رفتار خاصی ایستاده بودند. شعرها و آوازهای شجریان را می خواندند. پلیس آمد و هیجان ایجاد شد. نباید این کار را بکنند. دعوا دو طرف می خواهد. اگر کسی جلوی مردم نباشد درگیری بوجود نمی آمد. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

عکس: مهشاد جلالیان