آیا اینستاگرام فیلتر می شود؟

یک طرفه اقدام کند اما فعلاً منتظر اجماع نظر در این زمینه هستیم. ولی اگر صبر کردن فایده‌ای نداشته باشد، دستگاه قضایی تصمیم لازم را خواهد گرفت.

شفاف‌سازی نیاز فیلترینگ

جواد جاوید‌نیا، سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور در گفت‌وگو با ماهنامه پیوست گفت: اینستاگرام یک بار فیلتر شد و دولت وعده داد که با کمک فیلترینگ هوشمند می‌تواند این فضا را کنترل کند اما متأسفانه با اینکه در این زمینه هزینه‌ زیادی هم انجام شد ولی به نتیجه‌ای نرسیدیم.

دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه یادآور شد: هم‌اکنون دستور قضایی برای فیلتر این سرویس را داریم و نظر اکثریت شورای عالی فضای مجازی و دیگر تصمیم‌گیران نیز مبنی بر فیلتر شدن این سرویس است.

وی افزود:‌ طبق مصوبات شورای عالی فضای مجازی، ترافیک اینستاگرام از یک سطح نباید بالاتر می‌رفت که متأسفانه فراتر رفت و از طرفی براساس مصوبات این شورا، برای فعالیت این شبکه، باید «مجوز دولت پس از التزام این شبکه اجتماعی به قوانین کشور و انتقال سرورها به داخل کشور» توسط دولت صادر می‌شد که این کار هم انجام نشده است.

این اظهار نظر البته واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی و واقعی به دنبال داشت و بیش از همه صاحبان کسب و کارهای کوچک مجازی را نگران کرد؛ گروه‌هایی که از طریق این شبکه اجتماعی عملاً به کارآفرینی پرداخته و اشتغالزایی داشته‌اند. در چنین فضایی، تیترهایی همچون «فیلتر اینستاگرام در راه است»، «اینستاگرام فیلتر می‌شود» و... دست به دست می‌شد و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز که بارها مخالفت خود را با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بیان کرده است، نسبت به این اظهار نظر بی تفاوت نماند و در حاشیه جلسه هیأت دولت به اظهارات معاون دادستان کل کشور درخصوص صدور حکم قضایی برای ‌فیلترینگ اینستاگرام واکنش نشان داد.

محمدجواد آذری جهرمی گفت: اینکه ما تفنگ را ‌روی سر کسی بگیریم و شلیک کنیم، طرف می‌میرد، این یک واقعیت است. فرض کنیم فیلترینگ اینستاگرام هم رخ داد، قرار است بعد از آن چه ‌اتفاقی بیفتد؟ این را بیایند برای مردم روشن کنند و شفاف بگویند.

وزیر ارتباطات افزود: البته من متن صحبت‌های ایشان را نخوانده‌ام ولی از تیتر خبرها متوجه صحبت ایشان شد‌ه‌ام. اما ‌فرض کنیم که حرف ایشان درست باشد و اختیار قانونی هم داشته باشند و چنین اتفاقی هم بتواند رخ دهد. قرار است بعد از آن چه ‌اتفاقی بیفتد؟

وی ادامه داد: فرض کنیم اینستاگرام فیلتر شد. اتفاق پس از آن چیست؟ این را بیایند برای مردم روشن کنند و شفاف بگویند، دوقطبی ‌فیلتر و مخالفت با فیلتر درست نکنند. بیایند به‌صورت واقعی صحبت کنند و بگویند امروز ما اختیار داریم و از آن هم استفاده ‌کردیم و فیلتر کردیم. اما از فردا چه اتفاقی در کشور رخ می‌دهد؟ در زندگی مردم چه اتفاقی می‌افتد؟ در حاکمیت ما چه اتفاقی ‌رخ می‌دهد؟ با فیلتر در کاهش میزان جرایم با چه تفاوت‌هایی مواجه می‌شویم؟ در افزودن این ظرفیت به توانمندی‌های داخلی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ ‌اینها را باید صحبت کنند تا جمع‌بندی عقلانی صورت بگیرد.‌

نارضایتی مردم؛ روی دیگر فیلترینگ

واکنش‌ها نسبت به فیلترینگ احتمالی اینستاگرام ادامه دار شد و نمایندگان فعال در شبکه‌های اجتماعی از جمله غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی نسبت به آن موضع گرفتند. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه عده‌ای تعمداً با فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام به دنبال ناراضی و عصبانی کردن مردم هستند، به «ایران» گفت: از یک ابزار می‌توان هم به شکل صحیح و هم به صورت نادرست استفاده کرد و این نیز تنها مختص فضای مجازی نیست.

جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده مردم رشت که در شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز فعال است، افزود: شما به عنوان یک خبرنگار می‌توانید با همین قلمی که در دست دارید خوب بنویسید یا اینکه با آن اخبار نادرست و تحلیل‌هایی نادرست بنویسید و از آن استفاده مناسبی نکنید ولی اگر همین قلم را از دست شما بگیرند، نمی‌توان جلوی بد نوشتن شما را گرفت. وی با بیان اینکه ما نباید با فضای مجازی به صورت سلبی برخورد کنیم، گفت: این اقدام نتیجه‌ای بدتر از تلگرام خواهد داشت.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: از سوی دیگر باید افرادی که به دنبال فیلترینگ هستند، بیایند و بگویند مشکل چیست و به دنبال فیلترینگ اینستاگرام چه اتفاق خوبی خواهد افتاد؟ این افراد فردای فیلترینگ اینستاگرام باید گزارشی ارائه دهند که چه اتفاقی برای مردم خواهد افتاد؟ اما مشکل اینجاست که آنها چیزی ندارند که به مردم ارائه دهند. نماینده مردم رشت افزود: تنها کاری که می‌کنند این است که بر مشکلات مردم اضافه می‌کنند و می‌خواهند تنها وسیله ارتباطی ساده مردم را هم از آنها بگیرند. این افراد تنها به دنبال محدود کردن مردم هستند، این موضوع کجای دین و مرام ما نوشته شده است.

طیبه سیاوشی عنایتی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز که از فعالان شبکه‌های اجتماعی است، به «ایران» گفت: بارها گفته‌ایم و باز هم می‌گوییم که مسدودسازی کلی یک شبکه اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام، اقدام درستی نیست. نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه باید اثرات فیلترینگ تلگرام آسیب شناسی می‌شد، گفت: شواهد نشان می‌دهد که فیلترینگ در زمینه تلگرام موفق نبوده است چراکه انتظارات مسئولانی هم که تلگرام را فیلتر کردند، محقق نشد.

سیاوشی افزود: موافقان فیلترینگ به دنبال راهکاری بجز فیلترینگ نبودند و به راهکارهایی که در شورای عالی فضای مجازی، کمیسیون فرهنگی و... مطرح شد نیز هیچ توجهی نکرده و آن را مد نظر قرار ندادند.

وی با اشاره به اینکه فیلترینگ اینستاگرام هم مانند تلگرام موفق نخواهد بود، گفت: کسانی که به دنبال فیلترینگ این شبکه اجتماعی هستند، باید بدانند که هزاران نفر از جوانان با استارتاپ‌ها و همچنین افراد بی سرپرست و بدسرپرست در فضای مجازی در حال کسب درآمد برای تأمین هزینه‌های حداقلی معیشت خود هستند. این اتفاق باعث می‌شود تا آنها نه تنها شغل و درآمد حداقلی برای تأمین معاش خود را از دست بدهند بلکه اشتغالزایی در فضای مجازی نیز از بین رفته و به آن آسیب جدی وارد می‌شود این در حالی است که آنها به جای از بین بردن مشاغل ایجاد شده، باید به فکر توسعه آن باشند. نماینده مردم تهران معتقد است به جای فیلترینگ کل شبکه اینستاگرام باید به صورت موردی با تخلفات و جرائم غیراخلاقی و... برخورد کرد.

وی گفت: از مدت‌ها قبل بحث فیلترینگ هوشمند و مسدودسازی صفحات دارای تخلف، مطرح بود پس بهتر است به جای فیلترینگ کل شبکه، روی این موضوع متمرکز شوند و آن را محقق کنند. سیاوشی در ادامه یادآور شد: برخی تنها به فکر پاک کردن صورت مسأله هستند و این موضوع نشان می‌دهد که به هیچ کدام از حوزه‌ها اعم از اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... فکر نمی‌کنند.

رمضانعلی سبحانی‌فر، یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز که عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه است، با ابراز بی اطلاعی از احتمال فیلترینگ اینستاگرام گفت: هنوز بحثی در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه مطرح نشده است. طبق قانون باید بحث فیلترینگ یا در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه یا در شورای عالی فضای مجازی طرح شود.

فیلترینگ خواست کدام مردم؟

البته این نخستین بار نیست که موافقان فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، اینستاگرام را نشانه گرفته‌اند و جاویدنیا سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور کمتر از یک ماه قبل نیز با پافشاری بر لزوم فیلتر اینستاگرام، این موضوع را خواسته جدی علما عنوان کرده بود. جاویدنیا در گفت و گو با یکی از خبرگزاری‌ها گفت: بسیاری از علما و اساتید دانشگاه و دانشجویان هر کدام با استدلال خود خواهان فیلترینگ این نرم افزار هستند. حتی برخی تمام مسئولان فضای مجازی کشور را که هر کدام به نحوی در این فضا نقش دارند به خاطر عدم جلوگیری و برخورد با این پدیده، مسئول گمراهی تک تک افراد جامعه و بویژه کودکان و نوجوانان می‌دانند و بی‌غیرت خطاب می‌کنند و حق هم دارند. وی با بیان این که اینستاگرام باید چند سال پیش فیلتر می‌شد افزود: متأسفانه میزان جرایمی که در بستر جرم خیز اینستاگرام رخ می‌دهد و هر روز رو به رشد است را می‌توان یک فاجعه نام برد چرا که خانواده‌های زیادی درگیر آسیب‌های آن شده و از این مسأله گلایه‌مند هستند. سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور افزود: قوه قضائیه در این خصوص تذکرات لازم را داده است و بنا دارد محکم و استوار پیگیر اجرای قانون در همه زمینه‌ها باشد.گفتنی است که اینستاگرام پیش از این نیز یک بار در جریان حوادث دی ماه 96 به همراه تلگرام فیلتر شد که این موضوع مدت زمان زیادی طول نکشید و به دنبال رفع فیلتر در اختیار کاربران قرار گرفت؛ موضوعی که برخی موافقان فیلترینگ ازجمله احمد سالک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس آن را یک اشتباه می‌دانند و معتقدند که فیلتر این شبکه اجتماعی باید ادامه دار می‌شد. وی با اشاره به اینکه قرار بود این شبکه اجتماعی تا پایان آذرماه 97 فیلتر شود، افزود: اما تاکنون این اتفاق نیفتاده و فعلاً مشخص نیست که چه زمانی اینستاگرام فیلتر می‌شود. به هرحال با تمامی این اظهار نظرها باید منتظر ماند و دید با وجود مخالفت‌های دولت با فیلترینگ آیا این بار هم تیغ فیلتر بر گردن اینستا گرام فرود خواهد آمد . خواندنی های رکنا را در اینستاگرام دنبال کنید

میترا جلیلی - سوسن صادقی