شربت اندانسترون در کودکان برای چیست؟ / ساختار شیمیایی شربت اندانسترون + جدول

به گزارش رکنا، شربت اندانسترون (Ondansetron) یک داروی ضدتهوع و ضداستفراغ است که معمولاً برای پیشگیری و درمان حالت تهوع و استفراغ در کودکان و بزرگسالان استفاده می‌شود. این دارو با تأثیر بر گیرنده‌های سروتونین (5-HT3) در مغز و دستگاه گوارش عمل می‌کند.

کاربردهای شربت اندانسترون در کودکان

    حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی:

        این دارو برای کنترل تهوع و استفراغ ناشی از درمان‌های سرطانی تجویز می‌شود.

    حالت تهوع و استفراغ ناشی از جراحی:

        پس از بیهوشی یا جراحی، به‌ویژه در کودکان مستعد استفراغ.

    استفراغ ناشی از مشکلات گوارشی یا ویروسی:

        در برخی موارد برای کنترل استفراغ ناشی از گاستروانتریت ویروسی (عفونت معده و روده) تجویز می‌شود.

        اگرچه این استفاده "غیر مجاز" (off-label) است، پزشکان ممکن است در شرایط خاص از آن استفاده کنند.

    حالت تهوع ناشی از مسمومیت دارویی:

        برای کاهش علائم تهوع و استفراغ ناشی از مصرف برخی داروها یا مواد سمی.

نحوه مصرف شربت اندانسترون در کودکان

    دوز مصرفی:

        دوز دقیق باید توسط پزشک مشخص شود و به وزن کودک، شدت علائم و شرایط پزشکی او بستگی دارد.

        معمولاً دوز پیشنهادی برای کودکان: 0.15 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن است که در چند دوز تقسیم می‌شود.

    شربت معمولاً 15 تا 30 دقیقه قبل از شیمی‌درمانی یا جراحی یا طبق دستور پزشک تجویز می‌شود.

موارد احتیاط

    آلرژی: اگر کودک به اندانسترون یا داروهای مشابه حساسیت دارد، نباید از این دارو استفاده شود.

    مشکلات کبدی: در کودکان با بیماری‌های کبدی، دوز دارو باید با احتیاط تنظیم شود.

    سندرم QT طولانی: این دارو می‌تواند در برخی موارد ریتم قلب را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین در کودکانی که دچار مشکلات قلبی هستند باید با احتیاط مصرف شود.

عوارض جانبی احتمالی

اندانسترون معمولاً به‌خوبی تحمل می‌شود، اما ممکن است عوارض زیر در برخی کودکان ایجاد شود:

    عوارض شایع:

        سردرد

        یبوست

        سرگیجه

    عوارض نادر اما جدی:

        ریتم نامنظم قلب (طولانی شدن فاصله QT)

        واکنش‌های آلرژیک (خارش، تورم، تنگی نفس)

توصیه‌های مهم

    مشورت با پزشک: مصرف شربت اندانسترون حتماً باید زیر نظر پزشک باشد، به‌خصوص در کودکان کوچک‌تر.

    مصرف طبق دستور: از مصرف بیش از دوز تجویز‌شده خودداری کنید.

    مصرف همراه غذا: اندانسترون معمولاً نیازی به مصرف همراه غذا ندارد، اما در صورت نیاز، می‌توان با غذا مصرف کرد.

تداخلات دارویی مهم شربت اندانسترون

شربت اندانسترون (Ondansetron) می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و این تداخلات ممکن است اثرات آن را تغییر داده یا عوارض جانبی خطرناک ایجاد کند. در کودکان، توجه به این تداخلات دارویی بسیار مهم است، زیرا بدن کودکان حساس‌تر است و دوز داروها به دقت تنظیم می‌شود.

    داروهایی که باعث طولانی شدن فاصله QT می‌شوند:

        اندانسترون می‌تواند باعث طولانی شدن فاصله QT در نوار قلب شود که ممکن است منجر به آریتمی قلبی شود. مصرف این دارو با داروهایی که اثر مشابه دارند، خطر این عارضه را افزایش می‌دهد.

        نمونه داروها:

            آمیودارون (Amiodarone)

            سوتالول (Sotalol)

            ماکرولیدها (مانند اریترومایسین)

            کینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین)

            برخی از داروهای ضدافسردگی (مانند سیتالوپرام و فلوکستین)

    داروهای ضدتشنج:

        برخی داروهای ضدتشنج (مانند فنی‌توئین یا کاربامازپین) ممکن است سرعت تجزیه اندانسترون در کبد را افزایش داده و اثر آن را کاهش دهند.

    داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب:

        مصرف اندانسترون با داروهایی که روی سروتونین اثر دارند، ممکن است خطر سندرم سروتونین (افزایش بیش‌ازحد سروتونین در بدن) را افزایش دهد.

        نمونه داروها:

            SSRI‌ها (مانند سرترالین، فلوکستین)

            SNRI‌ها (مانند دولوکستین)

            مهارکننده‌های مونوآمین‌اکسیداز (MAOI) مانند فنلزین.

    داروهای شیمی‌درمانی:

        برخی داروهای شیمی‌درمانی (مانند سیکلوفسفامید) ممکن است اثرات اندانسترون را تقویت یا کاهش دهند. پزشک باید دوز داروها را تنظیم کند.

    داروهای مسکن مخدر (اوپیوئیدها):

        مصرف همزمان با مسکن‌های مخدر ممکن است باعث تشدید عوارضی مانند یبوست یا خواب‌آلودگی شود.

    داروهای ضدقارچ آزولی:

        داروهایی مانند کتوکونازول و ایتراکونازول ممکن است سطح اندانسترون را در خون افزایش دهند و خطر عوارض جانبی را بالا ببرند.

    ریفامپین:

        ریفامپین (داروی ضدسل) ممکن است اثر اندانسترون را کاهش دهد.

توصیه‌ها برای جلوگیری از تداخلات دارویی

    لیست کامل داروها: پزشک باید از تمام داروهای مصرفی کودک (شامل داروهای تجویزی، بدون نسخه، و مکمل‌ها) آگاه باشد.

    تنظیم دوز: در صورت وجود تداخل دارویی، پزشک ممکن است دوز دارو را تغییر دهد یا داروی دیگری جایگزین کند.

    پایش دقیق: کودکانی که داروهای با اثرات روی قلب مصرف می‌کنند، ممکن است نیاز به پایش دقیق با نوار قلب (ECG) داشته باشند.

    عدم خودسرانه مصرف دارو: شربت اندانسترون یا هر داروی دیگری باید فقط با تجویز پزشک مصرف شود.

علائم هشداردهنده در صورت تداخل دارویی

در صورت بروز علائم زیر در کودک، مصرف دارو را متوقف کرده و فوراً با پزشک تماس بگیرید:

    تپش قلب یا آریتمی

    سرگیجه شدید

    بی‌حالی یا خواب‌آلودگی غیرعادی

    لرزش، تعریق، یا تحریک‌پذیری (نشانه‌های سندرم سروتونین)

    تهوع یا استفراغ مداوم

جداول  شربت اندانسترون در کودکان

در مورد ارائه جداول برای مصرف شربت اندانسترون (Ondansetron) در کودکان، این جداول معمولاً شامل دوز مصرفی براساس وزن کودک، شرایط بالینی، و نوع حالت تهوع یا استفراغ است. توجه داشته باشید که دوز باید توسط پزشک متخصص تعیین شود، زیرا تنظیم دوز دقیق بسیار مهم است.

جدول دوز مصرفی شربت اندانسترون برای کودکان (براساس وزن)

موارد خاص:

  برای پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی یا جراحی:

        دوز اولیه: 0.15 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن (حداکثر تا 8 میلی‌گرم در هر دوز).

        فرکانس مصرف: معمولاً 30 دقیقه قبل از شیمی‌درمانی و سپس هر 8 ساعت به مدت 1-2 روز.

    در تهوع‌های ناشی از عفونت گوارشی (گاستروانتریت):

        معمولاً یک دوز تجویز می‌شود. اگر علائم ادامه یافت، دوزهای بعدی با نظر پزشک مصرف شود.

    حداکثر دوز روزانه:

        در کودکان کمتر از 12 سال: حداکثر دوز روزانه نباید از 24 میلی‌گرم تجاوز کند.

        در کودکان زیر 6 ماه، مصرف اندانسترون به‌دلیل نبود داده‌های کافی توصیه نمی‌شود.

    اندازه‌گیری دوز:

        از سرنگ مخصوص یا قاشق اندازه‌گیری برای دقت بیشتر استفاده کنید.

    تنظیم دوز:

        کودکان با مشکلات کبدی ممکن است نیاز به کاهش دوز داشته باشند.

نحوه آماده‌سازی جدول برای مصرف‌کننده:

    پزشک باید دوز مشخص و تعداد دفعات مصرف را باتوجه به وزن و وضعیت کودک تعیین کند.

    والدین باید به دستور پزشک پایبند باشند و از مصرف خودسرانه یا تغییر در دوز خودداری کنند.

پاسخ به سوالات رایج درباره شربت اندانسترون در کودکان

در ادامه به تعدادی از سوالات رایج درباره شربت اندانسترون (Ondansetron) در کودکان پاسخ داده شده است:

1. شربت اندانسترون برای چه مواردی در کودکان استفاده می‌شود؟

این شربت برای پیشگیری و درمان حالت تهوع و استفراغ در کودکان به دلایل زیر استفاده می‌شود:

    شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی

    حالت تهوع پس از جراحی

    استفراغ ناشی از عفونت‌های گوارشی (مانند گاستروانتریت ویروسی)

2. چه سنی می‌توان از شربت اندانسترون برای کودکان استفاده کرد؟

    این دارو معمولاً برای کودکان بالای 6 ماه تجویز می‌شود.

    برای نوزادان زیر 6 ماه، استفاده از اندانسترون توصیه نمی‌شود، مگر با تشخیص و نظارت دقیق پزشک.

3. دوز مناسب شربت اندانسترون برای کودکان چقدر است؟

دوز به وزن کودک و شدت علائم بستگی دارد:

    معمولاً دوز استاندارد 0.15 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.

    برای مثال:

        وزن 10 کیلوگرم: دوز 2 میلی‌گرم

        وزن 20 کیلوگرم: دوز 4 میلی‌گرم

    تعداد دفعات مصرف معمولاً هر 8 ساعت یک‌بار است، اما پزشک زمان دقیق را مشخص می‌کند.

4. آیا مصرف شربت اندانسترون عوارض جانبی دارد؟

بله، ممکن است برخی از کودکان دچار عوارض زیر شوند:

    شایع: سردرد، یبوست، سرگیجه

    نادر ولی جدی: آریتمی قلبی (طولانی شدن فاصله QT)، واکنش‌های آلرژیک، سندرم سروتونین

    در صورت مشاهده علائمی مانند تپش قلب، ضعف شدید یا بثورات پوستی، باید فوراً با پزشک مشورت شود.

5. آیا شربت اندانسترون برای تهوع ناشی از عفونت معده (گاستروانتریت) مناسب است؟

بله، در برخی موارد پزشکان برای کاهش استفراغ ناشی از عفونت گوارشی، اندانسترون تجویز می‌کنند. این کاربرد معمولاً به‌صورت "استفاده غیراستاندارد" (off-label) است اما تأثیر خوبی دارد.

6. چه زمانی باید شربت اندانسترون را به کودک بدهیم؟

    برای پیشگیری از تهوع و استفراغ پس از جراحی یا شیمی‌درمانی: معمولاً 30 دقیقه قبل از درمان یا عمل جراحی تجویز می‌شود.

    برای درمان تهوع و استفراغ حاد: به محض بروز علائم، طبق دستور پزشک.

7. آیا شربت اندانسترون با داروهای دیگر تداخل دارد؟

بله، این دارو ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد، از جمله:

    داروهای طولانی‌کننده فاصله QT (مانند اریترومایسین، سیتالوپرام)

    ضدافسردگی‌ها (مانند SSRIها و SNRIها) که خطر سندرم سروتونین را افزایش می‌دهند

    ضدصرع‌ها (مانند فنی‌توئین و کاربامازپین) که اثر اندانسترون را کاهش می‌دهند

    بهتر است لیست کامل داروهای کودک را به پزشک ارائه دهید.

8. اگر کودک یک دوز از دارو را فراموش کرد، چه باید کرد؟

    اگر دوزی فراموش شد، به محض یادآوری دوز را بدهید، مگر این‌که نزدیک به زمان دوز بعدی باشد. در این صورت، فقط دوز بعدی را بدهید و از مصرف دو دوز هم‌زمان خودداری کنید.

9. آیا اندانسترون برای همه کودکان بی‌خطر است؟

    در کودکانی که دچار بیماری‌های قلبی (مانند سندرم QT طولانی) یا مشکلات کبدی هستند، باید با احتیاط مصرف شود و پزشک باید قبل از تجویز آن وضعیت کودک را بررسی کند.

10. آیا شربت اندانسترون اعتیادآور است؟

خیر، اندانسترون اعتیادآور نیست و فقط برای درمان تهوع و استفراغ استفاده می‌شود.

11. شربت اندانسترون چگونه نگهداری می‌شود؟

    در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید.

    از یخ‌زدگی دارو جلوگیری کنید.

    پس از باز کردن شربت، به تاریخ انقضای درج‌شده روی بسته‌بندی توجه کنید.

12. چه زمانی باید مصرف دارو را متوقف کنیم؟

    اگر کودک علائمی مانند آلرژی شدید، مشکلات تنفسی، یا تپش قلب غیرعادی داشت، مصرف دارو را متوقف کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ساختار شیمیایی شربت اندانسترون در کودکان

اندانسترون (Ondansetron) یک داروی ضدتهوع و ضداستفراغ است که از نظر شیمیایی به عنوان آنتاگونیست گیرنده سروتونین 5-HT3 شناخته می‌شود. این دارو با جلوگیری از فعالیت گیرنده‌های 5-HT3 در مغز و دستگاه گوارش، اثر خود را اعمال می‌کند.

    نام شیمیایی کامل:

        (±)-1,2,3,9-Tetrahydro-9-methyl-3-[(2-methylimidazol-1-yl)methyl]-4H-carbazol-4-one

    فرمول مولکولی:

        C18H19N3O

    وزن مولکولی:

        293.37 گرم بر مول

    ساختار مولکولی:

        اندانسترون یک ترکیب هتروسیکلیک است که شامل یک هسته کاربازولون و یک گروه متیل ایمیدازول متصل به آن است.

        این ساختار مسئول اتصال دارو به گیرنده‌های سروتونین و جلوگیری از فعالیت آن‌ها است.

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اندانسترون

    حالت:

        در فرم خالص، اندانسترون یک پودر کریستالی سفید است.

        به‌صورت محلول (شربت) یا قرص نیز فرموله می‌شود.

    حلالیت:

        در آب به مقدار محدودی حل می‌شود.

        حلالیت آن در حلال‌های آلی مانند متانول و اتانول بالاتر است.

    pKa:

        مقدار pKa اندانسترون حدود 7.4 است، که نشان‌دهنده میزان یونیزاسیون آن در pH فیزیولوژیک بدن است.

    لیپوفیلیسیته (LogP):

        مقدار LogP حدود 2.2 است، که نشان می‌دهد اندانسترون دارای تعادل مناسبی بین انحلال‌پذیری در چربی و آب است. این خصوصیت به جذب مناسب دارو در بدن کمک می‌کند.

ترکیبات موجود در شربت اندانسترون

شربت اندانسترون حاوی ترکیبات فعال و غیرفعال است که عبارت‌اند از:

    ترکیب فعال:

        اندانسترون هیدروکلراید دی‌هیدرات (فرم محلول از اندانسترون)

    ترکیبات غیرفعال:

        سوربیتول (به عنوان شیرین‌کننده)

        گلیسیرین

        اسید سیتریک

        سدیم بنزوات (به عنوان نگهدارنده)

        طعم‌دهنده مصنوعی

        آب مقطر

ویژگی‌های دارویی شربت اندانسترون

    به دلیل فرمول محلول آن، شربت اندانسترون جذب سریعی در دستگاه گوارش دارد.

    شروع اثر: حدود 30 دقیقه پس از مصرف خوراکی.

    زمان پیک اثر: 1-2 ساعت پس از مصرف.

    نیمه‌عمر: در کودکان حدود 3-4 ساعت است.

نحوه عملکرد شیمیایی

    اندانسترون به‌طور انتخابی گیرنده‌های 5-HT3 موجود در سیستم عصبی مرکزی (مغز) و محیطی (دستگاه گوارش) را مهار می‌کند.

    این گیرنده‌ها نقش کلیدی در ایجاد حالت تهوع و استفراغ دارند، به‌ویژه در موارد ناشی از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، یا بیهوشی.

فرق شربت اندانسترون در کودکان با بزرگسالان

شربت اندانسترون (Ondansetron) هم در کودکان و هم در بزرگسالان برای درمان تهوع و استفراغ استفاده می‌شود. با این حال، تفاوت‌هایی در نحوه مصرف، دوز، و توجهات بالینی برای این دو گروه وجود دارد. در ادامه، به این تفاوت‌ها پرداخته شده است:

1. تفاوت در دوز مصرفی

    کودکان:

    دوز شربت اندانسترون در کودکان براساس وزن بدن (میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم) تنظیم می‌شود:

        معمولاً 0.15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تجویز می‌شود.

        حداکثر دوز در یک نوبت برای کودکان کمتر از 12 سال معمولاً 4 میلی‌گرم است.

        در کودکان با وزن کمتر از 30 کیلوگرم، دوز کمتر تجویز می‌شود تا از عوارض جانبی جلوگیری شود.

    بزرگسالان:

    دوز معمولی برای بزرگسالان 8 میلی‌گرم هر 8 ساعت است.

        در شیمی‌درمانی یا جراحی، دوز اولیه ممکن است تا 16 میلی‌گرم نیز برسد.

2. تفاوت در موارد مصرف

    کودکان:

    شربت اندانسترون اغلب برای موارد زیر در کودکان استفاده می‌شود:

        تهوع و استفراغ ناشی از گاستروانتریت (عفونت گوارشی)

        پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی یا جراحی

    بزرگسالان:

    علاوه بر موارد ذکر شده، اندانسترون در بزرگسالان برای تهوع ناشی از سایر بیماری‌ها (مانند میگرن یا مسمومیت غذایی) نیز کاربرد بیشتری دارد.

3. تفاوت در نیمه‌عمر دارو

    کودکان:

    نیمه‌عمر دارو در کودکان معمولاً کوتاه‌تر است (حدود 3-4 ساعت).

    این به دلیل سرعت بالاتر متابولیسم در کودکان نسبت به بزرگسالان است.

    بزرگسالان:

    نیمه‌عمر در بزرگسالان طولانی‌تر است (حدود 4-6 ساعت) به دلیل متابولیسم کندتر.

4. تفاوت در حساسیت به عوارض جانبی

    کودکان:

    کودکان به برخی عوارض دارو مانند یبوست، خواب‌آلودگی، یا تحریک‌پذیری حساس‌تر هستند.

    همچنین در کودکان با بیماری‌های قلبی، خطر طولانی شدن فاصله QT بیشتر است.

    بزرگسالان:

    در بزرگسالان، عوارض جانبی مانند سردرد یا سرگیجه شایع‌تر است.

    در بیماران سالمند، خطر عوارض قلبی یا تداخلات دارویی بیشتر از جوان‌ترها است.

5. تفاوت در اشکال دارویی

    کودکان:

    شربت اندانسترون (فرم مایع) برای کودکان مناسب‌تر است، زیرا:

        بلعیدن قرص برای کودکان دشوار است.

        دوز دارو در شربت به راحتی قابل تنظیم است.

    بزرگسالان:

    بزرگسالان معمولاً از قرص‌های خوراکی یا فرم‌های زیرزبانی استفاده می‌کنند، زیرا مصرف آن‌ها راحت‌تر است.

6. توجهات خاص برای هر گروه

    کودکان:

        مصرف اندانسترون برای کودکان زیر 6 ماه به دلیل نبود داده‌های کافی توصیه نمی‌شود.

        تنظیم دقیق دوز برای کودکان با وزن کم یا نارس ضروری است.

    بزرگسالان:

        در بزرگسالان، مصرف اندانسترون در بیمارانی که مشکلات کبدی یا کلیوی دارند نیاز به تنظیم دوز دارد.

        مصرف طولانی‌مدت این دارو به‌ندرت توصیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

    اصلی‌ترین تفاوت‌ها: دوز دارو، نیمه‌عمر، و حساسیت به عوارض جانبی است.

    شربت اندانسترون برای کودکان طراحی شده است تا امکان تنظیم دقیق دوز و سهولت مصرف فراهم شود، در حالی که بزرگسالان معمولاً از قرص استفاده می‌کنند.