اعلام دلایل اولیه حادثه مرگبار قطار مشهد- یزد

به گزارش رکنا، مصطفی میرجانیان- پس از چندروز چشم انتظاری و اظهارات گاه متناقض درباره حادثه قطار مشهد- یزد، کمیسیون سوانح راه آهن که از همان روز اول به دنبال رسیدن به سرنخ هایی برای معمای بیل مکانیکی روی خط ریلی، سرعت زیاد قطار و... بود، دیروز با صدور اطلاعیه ای علت اولیه وقوع این سانحه را بر اساس بررسی مکالمات ضبط شده مأموران و وقایع ثبت شده در سیستم‌های علایم الکتریکی، انسداد مسیر حرکت قطار مسافری توسط بیل مکانیکی و تخطی از سرعت مقررشده اعلام کرد.

ماجرای برخورد قطار با بیل مکانیکی چیست؟

در اطلاعیه کمیسیون سوانح راه آهن آمده است: به دلایل شرایط ترافیکی و آب و هوای گرم منطقه، قرار بود عملیات به سازی و تعویض تراورس در بلاک (محدوده) عباس‌آباد - ریزو در طول شب از ساعت ۲۴ تا۵  انجام شود. مقرر شده بود به‌منظور تسهیل در امور سیر و حرکت قطارها، عملیات قبول و اعزام قطارها در ایستگاه‌های عباس‌آباد و ریزو با استقرار متصدی ترافیک و به‌صورت محلی انجام و یک متصدی ترافیک هم برای دایر کردن ایستگاه موقت در محل عملیات به سازی مستقر شود.

قطار مسافری مشهد - یزد که در ساعت ۱۹:۲۰ تاریخ ۱۷/‌۰۳/‌۱۴۰۱ از مشهد حرکت کرده بود در ساعت ۳:۲۵ تاریخ ۱۸/‌۰۳/‌۱۴۰۱ به ایستگاه طبس وارد می شود و مطابق برنامه، مأموران راهبر و رئیس قطار تعویض می شوند و قطار با دریافت حکم احتیاط در ساعت ۳:۳۵ به مقصد یزد حرکت می کند.

در ساعت ۴:۲۵ سرپرست کارگاه به سازی خاتمه عملیات به سازی را به  مرکزکنترل و ایستگاه عباس‌آباد از طریق ایستگاه ریزو اعلام می کند و با برچیده شدن ایستگاه موقت، بلاک فوق برای تردد وسایط نقلیه ریلی آزاد می‌شود. در ساعت ۴:۳۰ اولین وسیله نقلیه ریلی از ایستگاه عباس‌آباد با سیستم علایم الکتریکی به ایستگاه ریزو اعزام می‌شود. پس از ورود لکوموتیو ۱۶۹ به ایستگاه ریزو، در ساعت ۵:۰۵ قطار مسافری مشهد-یزد با اتمام فریضه نماز صبح در ایستگاه عباس‌آباد و اعلام آمادگی رئیس قطار با سیستم علایم الکتریکی به سمت ایستگاه ریزو اعزام می‌شود. هنگام سیر قطار مسافری در بلاک عباس‌آباد- ریزو، سرپرست عملیات خط در محل به سازی بدون انجام هرگونه هماهنگی قبلی با مرکز کنترل و ایستگاه‌های طرفین و به‌منظور انجام تعمیرات بیل مکانیکی (جای‌گذاری زنجیرچرخ) دستور قراردادن بوم بیل مکانیکی در داخل خط را به راننده بیل مکانیکی می دهد و بوم بیل مکانیکی به‌رغم اشغالی بلاک و نزدیک شدن قطار مسافری، در داخل خط قرار می‌گیرد که در حین انجام تعمیرات بیل، قطار مسافری به منطقه تقلیل سرعت ۱۵ کیلومتر بر ساعت که در حکم احتیاط صادرشده توسط ایستگاه تشکیلاتی طبس، ثبت و به رؤیت و امضای رئیس قطار و لکوموتیوران رسیده است، نزدیک می‌شود. ضمناً محل مربوط نیز به تابلوهای هشداری (۳۰ و ۱۵) مطابق مقررات عمومی سیر و حرکت، مجهز بوده است. با عبور از محل تقلیل سرعت و مشاهده بیل مکانیکی در داخل خط، لکوموتیوران اقدام به نواختن سوت اخطار ممتد و ترمز سریع می‌کند اما به لحاظ نزدیک بودن فاصله، قسمت فوقانی لکوموتیو با بوم بیل مکانیکی که در حال چرخش برای خارج‌شدن از روی خط بوده است، برخورد می کند و منجر به واژگون شدن بیل مکانیکی می شود  که در نتیجه با سالن‌های قطار برخورد می‌کند. به دلیل سرعت غیرمجاز قطار و ناپایدار بودن خط در محل، سالن‌های دوم و سوم و چهارم واژگون و سالن‌های ۵ تا۸ نیز از خط خارج و قطار پس از طی مسافت حدود ۲۲۰ متر از محل برخورد متوقف می‌شود.

2 علت مهم خروج قطار مشهد- یزد از ریل چه بود؟

در ادامه این اطلاعیه، در بیان دو علت مهم خروج قطار مشهد- یزد از ریل آمده است: بر اساس بررسی‌های انجام شده تاکنون، دو علت مهم در وقوع این سانحه شناسایی شده است. انسداد مسیر حرکت قطار مسافری توسط بیل مکانیکی (پس از اتمام عملیات و اعلام آزادسازی مسیر تردد قطار از سوی سرپرست عملیات به سازی) و همچنین تخطی از سرعت مقرر و تعیین شده که مطابق حکم احتیاط است. ضمناً شناسایی سایر علل و عوامل مؤثر در وقوع این سانحه در دست بررسی است که پس از تحقیقات بیشتر، نتایج متعاقباً به استحضار خواهد رسید.

نماینده یزد: کمیسیون بررسی سوانح ریلی تعارض منافع دارد

در همین حال نماینده مردم یزد در مجلس، روز گذشته در واکنش به انتشار گزارش اولیه کمیسیون بررسی سوانح راه آهن، به خبرنگار خراسان گفت: من از بررسی های داخلی کمیسیون سوانح اطلاعی ندارم اما این کمیسیون در داخل راه آهن تشکیل شده  و بررسی همه سوانح ریلی در اختیار آن است. نحوه کار این کمیسیون اما نکاتی دارد. محمدصالح جوکارمی گوید:  مثلا این که کمیسیون در داخل خود راه آهن تشکیل شده است و بحث تعارض منافع وجود دارد. انتظاری که داریم و در مجلس هم اعلام کردیم این است که کمیسیون بی طرفانه حادثه را بررسی و مقصران حادثه را بی طرفانه مشخص کند. برایمان روشن کنند که کارگاه به سازی در مسیر ریلی را تعطیل کرده بودند یا همچنان مشغول بوده است، سیستم هایی که داشتند فعال بوده است یا نه، در داخل مسیر ریلی قطار آیا محدودیت سرعت وجود داشته یا نه و آیا قطار در محدوده سرعت خودش حرکت کرده است؟ و... این ها سوالاتی است که از وزیر راه داریم. 56 نماینده برگه سوالات از وزیر راه را امضا کردند و آقای رستم قاسمی باید در مجلس حضور پیدا کند و به سوالات ما پاسخ بدهد. باید دلیل حوادث اخیر روشن شود.

طبق آیین نامه ها هر کارگاه در مسیر ریلی با حرکت قطار باید تعطیل شود اما...

محمدصالح جوکار ادامه می دهد: سوالاتی که برای وزیر راه تعیین کردیم همه موارد و ابهامات مردم را پوشش می دهد. تمام موارد مانند این که آیا مقصر، راننده لکوموتیو یا بیل مکانیکی یا کارگاه حین راه و... بوده است. تمامی این موارد باید روشن و شفاف شود. این ها لازم است در کمیسیون پاسخی برایشان ارائه شود. علاوه بر بررسی های کمیسیون سوانح، مجلس هم بررسی های جداگانه ای خواهد داشت. مجلس علاوه بر نظارت بر عملکرد کمیسیون، سوالاتی دارد که باید آقای وزیر پاسخ دهد.نماینده مردم یزد همچنین درباره معمای بیل مکانیکی می گوید: کارگاه های دایمی در مسیرهای ریلی شرایط خودشان را دارند اما کارگاه های موقت هم شرایط خودشان را دارند. در گزارش بررسی سوانح آمده که در مسیر قطار مشهد- یزد یک کارگاه موقت تشکیل داده شده است اما طبق آیین نامه همین که یک قطار از ایستگاه حرکت می کند، کارگاه موقت باید تعطیل شود. این ها سوالاتی است که ما داریم. در گزارش کمیسیون سوانح آمده به خاطر گرمای هوا و شرایط تردد آن منطقه، یک کارگاه تشکیل شده که از شب تا صبح فعالیت می کرده است. برابر آیین نامه ها همین که قطار از ایستگاه حرکت می کند باید این کارگاه هم تعطیل  شود.

رئیس کمیسیون سوانح: هنوز گزینه های زیادی درباره علت حادثه بررسی می شود

در ادامه این گزارش به سراغ رئیس کمیسیون سوانح رفتیم. اسماعیلی به خراسان می گوید: تقریبا چهار روز است که کمیسیون سوانح بدون معطلی مشغول بررسی علت حادثه قطار مشهد- یزد است و هنوز این گزارش اولیه است. پارامترها و موضوعات دیگری هم وجود دارد که باید برایشان پاسخ روشنی بیابیم. فعلا نمی توانیم درباره محورهای مورد بررسی کمیسیون توضیح بدهیم. به دلیل این که نگرانیم با توضیحات ما درباره هرکدام از فرضیه های احتمالی حقی از کسی ضایع شود. ما همه عوامل حادثه را بررسی می کنیم. تا الان 4 تا 6 نفر پیش قراول این اتفاق تلخ بودند اما به غیر از این ها کسانی مانند افراد تصمیم گیر و مدیران و... هم حضور دارند که باید از آن ها هم سوالاتی بکنیم.