گفتگو با قاچاقچی انسان در سیستان و بلوچستان / ریسک کار زیاد است

به گزارش رکنا، سیستان و بلوچستان با افغانستان و پاکستان هم‌مرز است، بنابراین اکثر ساکنان این کشورها به صورت قاچاق وارد ایران می‌شوند. آنها خود را داخل جعبه‌هایی پنهان می‌کنند تا بتوانند با یک یا چندین ماشین وارد ایران شوند، اما مقصد در بیشتر مواقع ایران نیست و آنها در خانه‌هایی که مربوط به پنهان کردن این قربانیان است مدتی را سپری می‌کنند تا از آنجا به ترکیه، دوبی، ایتالیا و کشورهای مختلف اروپایی رهسپار شوند. در این میان برخی آنها جان خودشان را از دست می‌دهند و حتی راننده ماشینی که آنها را جابه‌جا می‌کند نیز در خطر است هم به لحاظ جانی و هم به لحاظ مجازات قانونی در‌خصوص « قاچاق انسان »...

مصاحبه‌شوندگان این گزارش:

مدیر درمان امور بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر

کارشناس روابط عمومی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر

راننده

پشیمان است، می‌گوید: «اگر الان بابت قاچاق هر انسان 10 میلیون تومان هم به من پرداخت کنند حاضر نیستم این کار را انجام دهم.» اینها از زبان راننده‌ای گفته شده که حدود 12 سال پیش در سیستان و بلوچستان به دلیل نبود شغلی مناسب مجبور به قاچاق انسان شده است.

برخی معتقدند؛ قاچاق انسان جزو جرم‌های کم‌ریسک با بازدهی زیاد به حساب می‌آید. قربانیان این جرم همیشه تحت سلطه و قدرت مجرمان هستند و از خودشان برای انجام کاری اختیار ندارند. بیشتر آنها نیز از جایگاه اجتماعی و مالی خوبی برخوردار نیستند، برای همین در‌اختیار چنین باندهایی قرار می‌گیرند. این خود شکل نوینی از برده‌داری است که می‌تواند موارد زیادی را در نوع خود شامل شود. قاچاق انسان پس از قاچاق جنگ‌افزار و مواد‌مخدر، سومین تجارت غیرقانونی در دنیا به ‌شمار می‌رود.

قاچاق انسان در کشور ما از جمله جرم‌هایی است که رشد روزافزونی داشته است، به همین دلیل قانونگذاران نیز قوانینی را برای مقابله با این جرم به تصویب رسانده‌اند تا بتوانند با آن مبارزه کنند.

در ماده 3 قانون اساسی بیان شده است که در صورت اینکه قاچاق از مصادیق مندرج در قانون اساسی باشد مطابق با همان جزای آنها نیز مشخص است. در غیر این صورت به حبس می‌توانند محکوم شوند که مجازات حبس آن بین 2 تا 10 سال است. همچنین جزای نقدی دارد که معادل دوبرابر آن چیزی است که وعده پرداخت آن به مرتکب داده شده است.

پول سیاه

«نادر ستوده»، مدیر درمان امور بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه علوم ﭘﺰﺷﻜﻲ ایرانشهر در رابطه با موضوع قاچاق انسان و معضلات آن می‌گوید: «درخصوص مشکل و چالشی که همراه با توفیق اجباری مرز نصیب دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر شده، بحث قاچاق انسان که همان ورود غیرقانونی آنها از طریق مرز افغانستان و پاکستان است وارد مرز دانشگاه می‌شوند و مشکلاتی را به وجود می‌آورند. گذشته از مشکلات امنیتی، اجتماعی و اقتصادی مشکلات بهداشتی است که معاونت درمان ایرانشهر درگیر آن است. این افراد که به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شوند، بیماری‌های مختلفی را چه در زمینه انگلی و ویروسی می‌توانند در کل کشور به خصوص در سیستان و بلوچستان پخش کنند.

اینها به عنوان مهمان ناخوانده وارد کشور می‌شوند و مشکلات بسیاری را در هر زمینه‌ای که فکر کنید، پدید می‌آورند و چه بسا باعث مرگ و میرهای زیادی به واسطه بیماری‌هایی که با خود به کشور ما تحمیل می‌کنند، می‌شوند. این قضیه نیاز است از طرف مسئولان مورد توجه قرار بگیرد. این موضوع باعث می‌شود ما در سیستان و بلوچستان دچار کمبود دارو، سرم و تخت‌های بیمارستانی شویم، آن‌هم به دلیل بیماری‌های گوناگونی است که این افراد با خود وارد کشور می‌کنند و اینها بالطبع عوارضی را به جا خواهند گذاشت که در سال‌های آینده ما از رقابت ارایه خدمات بهداشتی به دور خواهیم بود.»

میراث دار مشکلات

او در ادامه می‌گوید: «در ارتباط با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی کشور در سیستان و بلوچستان ما سال‌هاست که میراث‌دار این معضلات و مشکلات هستیم. داستان از بحث مهمان‌نوازی گذشته و به صورت غیرمتعارف و غیرقانونی پیش می‌رود. به قول شاعر که می‌گوید؛ مهمان عزیز است همچون نفس خفه می‌سازد اگر آید و بیرون نرود... این افراد تبدیل به همین مهمانانی شدند که بحث خروج‌شان از بحث حوزه ما خارج است. اکثر مشکلاتی که ما در سرزمین مادری خودمان دچار آن شدیم حضور میلیونی این افراد است که در بیشتر مشاغل کشور توسط اینها اش غال شده است. فقط مانده به حوزه‌های دولتی و استخدامی ورود کنند که در برخی موارد ما می‌بینیم در این پهنه هم تعرض داشته‌اند. این افراد که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند در حوزه اجتماعی، اقتصادی و حتی حوزه پولشویی بسیار مشکل‌ساز شده‌اند. اینها در بحث اعتیاد و قاچاق مخصوصا قاچاق انسان که به صورت‌های خیلی عجیب و خطرناکی صورت می‌گیرد، دخیل هستند. حتی در بحث ازدواج و تشکیل خانواده اینها می‌توانند مشکلات زیادی را در آینده به وجود بیاورند. الان هم بعد از 40 سال ما شاهد برخی مشکلاتی که به واسطه این افراد در کشورمان پیش آمده، هستیم.

هر چه در این زمینه‌ها با حساسیت‌های بالاتری برخورد شود مشکلات نیز بالطبع کمتر خواهد شد تا جایی که رفع شود. قاچاق انسان بالای سی سال است که مرزهای کشورهای افغانستان و پاکستان تا مرز بازرگان و اروپا را درگیر کرده است و این چالش تبدیل به مافیای پولشویی و قاچاق انسان شده است. این معضل نیز تبعاتی مانند ناامنی، سرقت، تجاوز و تشکیل باندهای تبهکاری در جامعه می‌شود. حتی مفقود شدن کودکان کم سن و سال و زنان ایرانی از طریق این باندها صورت می‌گیرد. این افراد در بحث انتقال و تردد نیز مشکلاتی را به وجود آورده‌اند. همین تصادفاتی که در جاده‌های سیستان و بلوچستان رخ می‌دهد اکثرا به جابه‌جایی قاچاق انسان مربوط می‌شود. پول سیاهی که از طریق قاچاق انسان وارد کشور می‌شود مجددا در جای سیاه‌تری هزینه خواهد شد که می‌توان در این مورد به داستان سوخت‌بری یا قاچاق سوخت اشاره کرد. در یک کلام این مساله معضلات و مشکلات دیگری را به دنبال خواهد داشت که به صورت زنجیروار همه اینها به هم وصل هستند.»

جدا از کار غیرقانونی احتمال خطر تصادف وجود دارد

«خالد بیابانی»، کارشناس روابط عمومی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر درخصوص قاچاق انسان به «اعتماد» می‌گوید: «این افرادی که به صورت قاچاق وارد کشور ما می‌شوند سه مقصد را دنبال می‌کنند؛ مقصد اول که ایران است ولی پس از مدتی از طریق مرزهای شمالی کشور ما خودشان را با هزار مشقت به کشور ترکیه می‌رسانند و از مرز ترکیه هم خودشان را به کشورهای اروپایی ازجمله ایتالیا می‌رسانند. اینها کلی سرمایه از کشور ما بیرون می‌برند. این افراد در ابتدا در ایرانشهر از توابع استان سیستان و بلوچستان ساکن می‌شوند بعد از آن به کرمان می‌روند و باز پس از مدتی به تهران می‌آیند. این افراد گروه‌گروه از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند. آنها مواد مخدر هم جابه‌جا می‌کنند و از طریق مرز که می‌خواهند وارد شوند مواد مخدر را نیز با خود می‌آورند. خیلی از کارهای خلاف دیگر هم توسط این افراد صورت می‌گیرد. این روند هم این‌گونه است که مواد مخدر در کشور خودشان ارزان است، بنابراین آن را وارد کشور ما می‌کنند و به قیمت بالایی آن را می‌فروشند.»

او در رابطه با ورود این افراد در ادامه توضیح می‌دهد: «زمان ورود این افراد ساعت مشخصی ندارد. یک‌بار می‌بینید ظهر وارد می‌شوند یک‌بار هم می‌بینید شب وارد می‌شوند. برخی رانندگانی که قاچاق انسان می‌کنند جدا از کار غیرقانونی که انجام می‌دهند احتمال خطر تصادف نیز آنها را تهدید می‌کند، چون مجبور هستند از مسیرهایی بروند که ایست بازرسی نباشد. مثلا یکی از همسایه‌های ما شغلش قاچاق انسان با ماشینش بود. 5 سال پیش در یکی از مسیرهایی که این افراد را وارد می‌کرد، تصادف کرد و قطع نخاع شد. حالا نمی‌تواند کاری انجام دهد و خانه‌نشین شده. سال پیش هم یکی از فرزندانش که 7 سال داشت به دلیل اینکه قرص‌های پدرش را خورد جانش را از دست داد.»

هیچ شغلی نداشتم

12 سال پیش این راننده به قاچاق انسان مشغول بوده ولی حالا کارمند است و در رابطه با شغلی که داشته است به «اعتماد» می‌گوید: «می‌خواستم ازدواج کنم و هیچ شغلی هم نداشتم. شما خودتان می‌دانید در سیستان و بلوچستان کار نیست یا اکثرا سوخت‌بر هستند یا دروغ نگویم قاچاق انسان انجام می‌دهند. آن زمان بابت هر انسانی که از مرز واردش می‌کردیم نزدیک 650 هزار تومان می‌گرفتیم. مثلا در ماشینم 5 نفر را در صندلی پشت سوار می‌کردم دو، سه نفر را در صندلی جلو. دو، سه نفر هم در کارتن در صندوق عقب پنهان می‌کردم. بقیه ماشین‌ها هم همین بودند، اما بعد خسته شدم و از کارم بدم آمد. هر چه باشد ما انسانیم و با حیوان فرق داریم. وقتی می‌دیدم اینها گرسنه گوشه جاده رها می‌شدند و ساعت‌ها باید می‌ماندند تا افراد دیگر به دنبال‌شان بیایند، ناراحت می‌شدم. اگر الان بابت قاچاق هر انسان 10 میلیون تومان هم به من پرداخت کنند حاضر نیستم این کار را انجام دهم.»

اعتماد