مروری به میزان حق پخش تیم های بزرگ جهان/ صدا و سیما حواسش هست؟

به گزارش خبرنگار ورزشی رکنا، حقوق پخش تلویزیونی بسته‌ای حقوقی است که صاحب و برگزارکننده‌ی آن رویداد از طریق فروش آن به شبکه‌های تلویزیونی به آنها اجازه پخش این رویداد را داده و در ازای دریافت مبلغ معینی درآمد کسب می‌کند. مشتریان فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها در  بازار حقوق تلویزیونی، شبکه‌های تلویزیونی هستند. به طوری که این ارگان‌های ورزشی حقوق تلویزیونی مربوط به مسابقات تیم‌های خود را در این بازار به مزایده می‌گذارند و به بالاترین پیشنهاد می‌فروشند. شبکه‌هایی که بدون خریداری حقوق تلویزیونی رویداد، آن را پخش می‌کنند اقدام‌شان غیرقانونی بوده و صاحب حقوق آن رویداد و مسابقه، می‌تواند نزد مراجع قضایی از شبکه مذکور شکایت و خسارت دریافت کند. در کشورهای پیشرو حقوق پخش تلویزیونی بسته به سیاست‌های بازاریابی در فوتبال این کشورها، از ۳۰ تا ۶۰ درصد کل درآمدشان را تشکیل می‌دهد. 

در سال‌های اخیر تیم‌های بزرگ دنیا مالکانی متمول عمدتأ از حوزه خلیج فارس دارند. برای مثال پاری سن ژرمن، اورتون و به تازگی نیوکاسل با بودجه‌های کلان اداره می‌شوند. هر چند این تیم‌ها نام‌های بزرگی را به خدمت می‌گیرند، اما در نتیجه‌گیری روند موفقی ندارند.

در همین راستا «ادوین ون در سار» مدیر اجرایی باشگاه آژاکس در خصوص اینکه چرا کار این تیم نسبت به بقیه تیم‌های اروپایی مطرح سخت است توضیحاتی ارائه داد: «بودجه باشگاه‌های بزرگ در لیگ‌های دیگر بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار است که مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار هم حق پخش تلویزیونی به آنها تعلق می‌گیرد. بعضی باشگاه‌ها مانند آاِس رم و اورتون با بودجه ای در حدود ۳۰۰ میلیون دلار اداره می‌شوند و حق پخش آنها ۸۰ میلیون دلار است. آژاکس اما فقط ۹ میلیون دلار حق پخش تلویزیونی دارد. ما هم بعضی باشگاه‌ها شیخ ثروتمند نداریم.»

این در شرایطی است که در فوتبال اروپا بخش قابل توجهی از درآمد باشگاه‌ها از طریق حق پخش و همچنین با حضور تماشاگران در استادیوم‌ها تامین می‌شود. به طور مثال لیگ برتر انگلیس سالیان سال است به پرطرفدارترین رقابت فوتبال بدل شده و از این طریق میلیون‌ها بیننده در سراسر دنیا برای خود جذب کرده است. حق پخش جزو اتفاقات بزرگ در فوتبال روز دنیا محسوب می‌شود و باشگاه‌ها به شدت پیگیر این موضوع هستند زیرا بسیاری از درآمد خود را از این موضوع کسب می‌کنند. اما در لیگ برتر ایران هیچ پولی در خصوص حق پخش داده نمی‌شود و جالب‌تر اینکه صدا و سیما بدون پرداخت هیچ پولی این مسابقات را پخش می‌کند. 

از زمانی که فوتبال کشورمان رنگ بوی حرفه‌ای به خود گرفته، حق پخش تا به الان شامل حال باشگاه‌ها نشده و هیچکدام از روسای فدراسیون فوتبال موفق نشدند این مسئله را عملی و پول آن را به باشگاه‌ها تزریق کنند.

درست است پاندمی کرونا ضربه سختی از لحاظ مالی به باشگاه‌های معتبر اروپایی وارد کرد اما بازهم باید دانست تماشاگران یک عامل مهم و ارزشمند برای درآمد باشگاه‌ها حساب می‌آیند و همچنین با انعقاد قرارداد با اسپانسرها یک تحول شگرف را در لیگ‌های خودشان ایجاد می‌کنند اما در ایران نه تنها این اتفاق هیچ وقت اجرایی نشده بلکه حتی شاهد این هستیم در برخی مواقع صدای تیم‌ها از اینکه حق آنها از لحاظ پخش تلویزیونی و تبلیغات محیطی نادیده گرفته می‌شود لب به انتقاد و اعتراض باز می‌کنند.

موضوع حق پخش و کمپانی‌های پخش کننده اکنون به یکی از اقتصادهای مهم در فوتبال بدل شده است و لیگ‌ها سعی دارند بیشترین میزان را از این موضوع به دست آورند. از سویی هم خود باشگاه‌ها ضمن داشتن بلیت فروشی و همچنین در اختیار داشتن تلویزیون باشگاه از این طریق خیلی راحت و به هر مبلغی که می خواهند با کمپانی‌های معتبر قرارداد انعقاد می‌کنند.  با این حال مسئول برگزاری مسابقات سازمان لیگ می گوید حق پخش مسئله رسانه ای است. باید دید چه زمانی این حق پخش به باشگاه های لیگ برتری ایران پرداخت خواهد شد؟