چگونه گل های شاداب در خانه پرورش دهیم؟

تامین نور گیاهان از اهمیت حیاتی برخوردار است. در زندگی آپارتمانی امروزه، گیاهان از نور غیرمستقیم استفاده می‌کنند. هنگام خرید هر گلی به میزان نورگیری خانه دقت لازم را داشته باشید. در ادامه گیاهان آپارتمانی در این بخش روزچین به اهمیت تامین نور گیاهان آپارتمانی خواهیم پرداخت.نور انرژی لازم برای رشد رویشی و زایشی را در گیاهان فراهم می‌سازد. گیاهان تنها موجوداتی هستند که قادرند با استفاده از نور طی فرآیندی بنام فتوسنتز، قند- نشاسته و سایر مواد آلی مورد‌نیاز خود را بسازند. بعد از معرفی برخی گیاهان آپارتمانی مثل سینره، سنبل، کالانکوآ و ژربرا امروز به بحث تامین نور گیاهان آپارتمانی خواهیم پرداخت.

اهمیت تامین نور گیاهان

نور سبب تولید انرژی در گیاهان برای تجزیۀ دی‌اکسید‌کربن و مولکول‌های آب به‌منظور تولید کربوهیدرات می‌شود. هماهنگی باورنکردنی گیاهان با محیط نوری بسیار جالب است. آن‌ها به‌سوی نور رشد می‌کنند، برای دریافت نور با یکدیگر رقابت می کنند و بدون نور نمی‌توانند زنده بمانند. ادراک گیاهان (و همچنین برخی از باکتری‌ها و قارچ‌ها) از نور بسیار جالب است. در فرایند تامین نور گیاهان، خانواده کوچکی از پروتئینی به نام « Phytochrome» «فیتوکروم» که خواص شیمیایی آن مانند یک دکمۀ خاموش-روشن‌کن عمل می‌کند، نقش مهمی دارد. فعالیت پروتئین‌های فیتوکروم بسیار پیچیده است. ما اطلاعات زیادی در مورد چگونگی کار سیستم فیتوکروم با نور در دست داریم، اما هنوز بسیاری از جنبه‌های این سیستم در انتظار کشف به دست انسان‌هاست. نور خورشید یک نور سفید است. این نور شامل تمام طول موج‌های «نور مرئی» طیف الکترومغناطیسی است. فیتوکروم به دو طیف این منطقه پاسخ می‌دهد: طول موج قرمز در حدود ۶۶۷ نانومتر و طول موج مادون قرمز که در حدود ۷۳۰ نانومتر است. این طیف در ارزیابی اینکه آیا نور کافی برای فتوسنتز وجود دارد یا نه، مفید است. نور خورشید فیلتر‌نشده، شامل نور مادون قرمز است. وقتی که خورشید غروب می‌کند، نسبت نور قرمزرنگ افزایش می‌یابد. نور مادون قرمز جلوی فتوسنتز را می‌گیرد. بنابراین، توانایی موجودات زنده برای زنده‌ماندن در درازمدت بستگی به مقدار نسبی نور قرمز و مادون قرمز دارد. این همان جایی است که سیستم فیتوکروم وارد بازی می‌شود. فیتوکروم دو شکل دارد: فرم فعال و فرم غیرفعال.

رابطۀ نوردهی و رشد گیاهان

نوردهی درست، فراتر از دادن روشنایی مورد‌نیاز گیاهان است. دربارۀ نوردهی دو جنبۀ مشخص وجود دارد که بر رشد گیاهان تاثیر می‌گذارد. یکی دوره نوردهی است: تقریباً همۀ انواع گیاهان به دوره‌ای کم‌و‌بیش مشابه برای دریافت نور نیاز دارند که دربارۀ نور طبیعی بین ۱۲ تا ۱۶ ساعت یا مقداری نور مصنوعی به اندازه‌ای که تامین نور گیاهان برای رشد فعال را انجام دهد. نور کمتر به معنای تولید کمتر موادغذایی است. به همین دلیل است که دورۀ استراحت گیاهان آپارتمانی بر اثر نور درخشان‌تر روزهای زمستانی، شکسته می‌شود.

دومین جنبه، شدت نور مورد نیاز است که در گیاهان مختلف ثابت نیست. یعنی این شدت از گیاهی به گیاه دیگر تفاوت دارد. بعضی از انواع گیاهان در پشت پنجرۀ رو به آفتاب شاداب می‌مانند و اگر در سایه قرار بگیرند، پژمرده می‌شوند. بعضی دیگر در سایه روشن شاداب هستند و در زیر آفتاب تاب ادامۀ حیات ندارند.

در بحث تامین نور گیاهان، برای اندازه‌گیری شدت نور، چشم انسان وسیلۀ فوق‌العاده ضعیفی است. اگر از کنار پنجرۀ رو به آفتاب به گوشۀ سایه‌دار اتاق حرکت کنید فقط ۳m را پیموده‌اید. اما در همین فاصله از زیر نور کافی خورشید به سایه رسیده‌اید، اگر پشت به پنجره به سمت گوشۀ اتاق (که سایه است) حرکت کنید، شاید تفاوت تغییر شدت نور را چندان متوجه نشوید، اما در همین چند قدم شدت نور بیش از ۹۵درصد کاهش داشته‌است.

اگر پشت به پنجره به سمت گوشۀ اتاق (که سایه است) حرکت کنید، شاید تفاوت تغییر شدت نور را چندان متوجه نشوید، اما در همین چند قدم شدت نور بیش از ۹۵درصد کاهش داشته‌است.

نشانه‌های خطر کم‌نوری

برگ جدید به وجود نمی‌آید یا خیلی کوچک است.

فاصلۀ بین برگ‌ها طولانی است.

برگ‌های رنگین گیاهان، سبز‌رنگ می‌شوند.

برگ‌ها کوچک‌تر و کمرنگ‌تر از معمول هستند.

در گیاهان گلده، شکوفه‌ها ضعیف‌اند یا اصلاً وجود ندارند.

برگ‌های پایینی زرد می‌شوند و پس از خشکیدن می‌ریزند.

نشانه‌های خطر پرنوری

برگ‌ها ظاهر زیبا و دلچسب خود را از دست داده‌اند.

برگ‌ها در میانۀ روز پژمرده می‌شوند.

گیاهان آفتاب‌گریز پژمرده‌ شده و از بین می‌روند.

لکه‌های سوختۀ قهوه‌ای یا خاکستری روی برگ‌ها ایجاد می‌شوند.

آفتاب کامل

منظور محلی است تا ۶۰ سانتیمتری پنجرۀ رو به جنوب با حداکثر تابش آفتاب. تعداد کمی از گیاهان خانگی می‌توانند این موقعیت را تحمل کنند فقط کاکتوس‌ها، گیاهان گوشتی و پلارگونیوم ممکن است بتوانند در ماه‌های تابستان در زیر نور آفتاب شاداب باقی بمانند. وقتی هوا گرم است، اگر در نیمروز سایه‌ای ایجاد شود، خیلی از گیاهان را می‌توان در شرایط به وجود آمده پرورش داد. گیاهان مناسب برای این محل کاکتوس‌ها و گیاهان گوشتی، گل کاغذی، آکاسیا، شمعدانی، حسن یوسف، ختمی زینتی، یاسمن، آگاپانتوس و… .

نور آفتاب مستقیم به مقدار کم

منظور جایی است که نور درخشانی دارد و در خلال روز، مختصری نور خورشید به برگ‌ها می‌تابد. نمونۀ این محل‌ها پنجره‌های رو به غرب یا شرق، محل‌های با فاصلۀ بیش از ۶۰ سانتیمتر از پنجره رو به جنوب، یا پنجره‌ای رو به جنوب است که سایبان داشته باشد. این نقاط بهترین محل برای بسیاری از گیاهان برگی آپارتمانی‌اند. گیاهان مناسب برای این محل بلوپرون، فلفل زینتی، داوودی، کروتون، فیکوس، هویا، بنت قنسول، برگ بیدی، پلومباگو و… .

روشن اما بدون آفتاب

منظور محل‌هایی هستند نزدیک به جایی که خورشید مستقیم می‌تابد، اما نور خورشید به طور مستقیم به آنجا نمی‌رسد. بسیاری از گیاهان در این محل بهترین وضع رویش را دارند. یکی از این نوع محل‌ها، در فاصلۀ ۱٫۵ متری پنجره است که در بخشی از طول روز خورشید به آنجا می‌تابد. پنجرۀ بزرگ بدون نور خورشید نیز ممکن است این شرایط را به وجود آورد. گیاهان مناسب برای این محل آنتوریوم، مارچوبه، آزالیا، بگونیا، انواع پیازها، هدرا، دیفن باخیا، برگ انجیری، اسپانیفیلوم، شیفلوم و… .

نیمه سایه

محل‌هایی هستند که نور به‌شکلی ملایم وارد می‌شود، فاصلۀ ۱٫۵ تا ۲٫۵ متری پنجرۀ رو به آفتاب تا فاصلۀ نزدیک به پنجرۀ بدون آفتاب این شرایط را دارد. تعداد کمی از گیاهان گلدار در این بخش از اتاق می‌توانند شادابی خود را حفظ کنند، اما برای بسیاری از گیاهان برگی این وضع بسیار مطلوب است. بسیاری از گیاهان برگی روشنایی‌دوست (بدون نور مستقیم خورشید) با این شرایط سازگار شده‌اند. گیاهان مناسب برای این محل آگلونما، سرخس، فیکوس، پاپیتال، دراسنا، مارانتا، پوتوس، فاتسیا، سانس‌وی‌یریا، اشک نوزاد و…

سایه

محل‌هایی هستند که نور بسیار کمی دارند، اما نور به‌اندازه‌ای است که چند ساعت در روز بتوانید روزنامه بخوانید. تعداد اندکی از گیاهان آپارتمانی در این شرایط شکوفایی واقعی به دست می‌آورند. آگلونما، آسپیدیسترا و آسپلینوما مستثنی هستند. بسیاری از گیاهان نیمه سایه دوست با این وضعیت سازگار می‌شوند و می‌توانند در شرایط تاریک‌تر نیز زنده بمانند، اما برای گیاهان گلدار محل مناسبی نیست. گیاهان مناسب برای این محل: آگلونما، آسپیدیسترا، فیتونیا، فیلودندرون، سانس‌وی‌یریا، پوتوس، هلکسین و…